به گزارش خبرانلاین روز دوشنبه مشخص شد که سعودی ها دست به محاکمه افرادی زده اند که متهمان پرونده خاشقجی دانسته شده اند. به گفته رویترز، روز دوشنبه احکامی در عربستان برای اعدام پنج تن و حبس سه تن دیگر در مجموع به مدت ۲۴ سال در پرونده قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی در استانبول را صادر کرد.خاشقجی که منتقد سیاست‌های عربستان بود پاییز سال گذشته در کنسولگری این کشور در استانبول به قتل رسید. و بعد از آن انگشت اتهام به سوی محمد بن سلمان گرفته شد. به نظر می رسد که او حالا به دنبال رفع اتهامات از سوی خود است.
دادستانی کل عربستان اسامی کسانی را که دوشنبه حکم‌هایشان صادر شد، اعلام نکرده اما گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور اعدام‌های فراقانونی در گزارش ماه ژوئن هویت ۱۱ تن را که در عربستان محاکمه می‌شوند، مشخص کرد. در حال حاضر به جز پسر خاشقجی که از بن سلمان متشکر است، بقیه دادگاه را نمایشی و غیرعادلانه خوانده و از روند پیش آنده راضی نیستند. این اتفاقات واکنش های زیادی را در پی داشته که اغلب آنها در مخالفت نحوه محاکمه و تشکیک بر سر عادلانه بودن دادگاه بوده است.
تعدادی از افرادی که در پرونده قتل خاشقجی بازداشت یا برکنار شده‌اند دانه درشت های حکومتی هستند که نام انها در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی جنجال گسترده ای به راه انداخته است.
نام چه کسانی مطرح است؟
به گفته یک مسؤول ارشد عربستانی ماهر مطرب معاون ویژه امنیت اطلاعات سعود القحطانی، مشاور محمد بن سلمان و همچنین مذاکره کننده اصلی در کنسولگری عربستان بود. در گزارش سازمان ملل آمده است که مطرب در برنامه‌ریزی برای عملیات قبل از انجام آن دست داشت. وی خاشقجی را "گوسفند قربانی" توصیف کرده بود.
مطرب یک افسر ارشد و یکی از اعضای تیم امنیتی محمد بن سلمان است. او طی سفرهای رسمی محمد بن سلمان به آمریکا و اروپا در کنارش حضور داشت.
این مسؤول اعلام کرد که برای قتل خاشقجی قرعه به نام مطرب درآمد چراکه وی بیشتر خاشقجی را می‌شناخت و با هم در سفارت عربستان در لندن کار کرده بودند و می‌توانست خاشقجی را به بازگشت به عربستان قانع کند.
صلاح الطبیقی کارشناس پزشکی قانونی در بخش اسناد جنایی در وزارت کشور عربستان است. در عملیات استانبول نقش الطبیقی از بین بردن آثار جرم مثل اثرانگشت‌ها و غیره بود. در گزارش سامان ملل آمده است که الطبیقی عضو اصلی تیم نبود بلکه برای رهایی از شر جسد از او کمک گرفته شد.
در این گزارش آمده است حکم‌های اعدام احتمالا علیه فهد شبیب البلوی و ولید عبدالله الشهری که از اعضای گارد پادشاهی سعودی هستند و ترکی مشرف الشهری که افسر اطلاعات بوده صادر خواهد شد. این سه تن جزو ۱۰ مسؤول عربستانی هستند که اسامی‌شان در گزارش درج شده و نشان داده شد که لحظه وقوع قتل در کنسولگری بودند.
کسانی که محاکمه شدند
احمد عسیری معاون سابق رئیس اطلاعات کل و یکی از کسانی است که پادشاه عربستان او را برکنار کرد. دادستان کل عربستان اعلام کرد او دستور بازگرداندن خاشقجی به عربستان را داده است اما دستور قتلش را وی نداده است. معاون دادستانی کل عربستان دوشنبه اعلام کرد که عسیری را به دلیل نبود اسناد کافی آزاد کرده است.
گزارش‌های رسانه‌های عربستان نشان می‌دهند عسیری سال ۲۰۰۲ به ارتش پیوست و سخنگوی ائتلاف عربی در یمن بود. او آوریل ۲۰۱۷ به عنوان معاون رئیس اطلاعات تعیین شد.
یک مسؤول سعودی گفت که المدنی رهبری تلاش‌های اطلاعاتی در تیم ۱۵ نفره در استانبول را برعهده داشت. وی لباس‌های خاشقجی را پوشیده و عینکش را به چشم زده و ساعت اپلش را برداشته و از در پشتی کنسولگری خارج شده بود تا نشان دهند خاشقجی ساختمان را ترک کرده است.
در گزارش سازمان ملل آمده است که وجود یک فرد شبیه خاشقجی که ریش هم گذاشته بود نشان می‌دهد که قتل سازمان دهی شده بود.
محمد سعد الزهرانی و سیف سعد القحطانی نیز مورد محاکمه قرار گرفتند. در این گزارش آمده است که این دو لحظه وقوع جرم در کنسولگری بودند. منصور عثمان ابا حسین که در مقر سکونت کنسول عربستان بود و مفلح شایع المصلح که از کارمندان کنسولگری بود نیز در کنسولگری بودند.
کسانی که محاکمه نشدند
القحطانی که مشاور بن سلمان بود از این سمت برکنار شد او برجسته‌ترین فرد در این پرونده است. دادستانی عربستان او را محاکمه کرد اما متهم نشد.
القحطانی در دوره ملک عبدالله در دفتر پادشاهی فعالیت می‌کرد و ارتقا یافت و جزو نزدیکان و رازدار محمد بن سلمان شد. منابع در دفتر پادشاهی عربستان می‌گویند او بسیار به نیابت از ولیعهد صحبت می‌کرد و دستوراتی به مسؤولان ارشد از جمله مسؤولان دستگاه‌های امنیتی می‌داد.
به گفته منابع نزدیک به خاشقجی و دولت، القحطانی برای بازگرداندن خاشقجی به کشور تلاش کرده بود. او از توییتر برای مقابله با انتقاداتی که از عربستان و شخص محمد بن سلمان می‌شد، استفاده می‌کرد. القحطانی گروهی در واتساپ را نیز با سردبیران روزنامه‌های محلی برای دیکته کردن روش دفتر پادشاهی به آنها اداره می‌کرد.
در توییت‌هایی که اوت ۲۰۱۷ منتشر شد القحطانی از فالوورهایش خواست حساب‌هایی را که باید به لیست سیاه اضافه شوند مشخص کنند. وی می‌گفت: من کارمند و مجری دستورات پادشاه و ولیعهد هستم و سر خود کاری نمی‌کنم.
القحطانی مطرب را مامور انجام مذاکره با خاشقجی کرده بود. دفتر دادستان کل عربستان اعلام کرد، دستوری برای ممنوع السفر شدن القحطانی تا زمان تکمیل تحقیقات صادر شد اما منابع به رویترز گفتند او کاملا آزاد است و کارش را به صورت مخفیانه انجام می‌دهد.
محمد العتیبی زمانی که خاشقجی به قتل رسید کنسول عربستان در استانبول بود. العتیبی چهار روز بعد از قتل خاشقجی به رویترز اجازه بازدید از کنسولگری را داد.
گزارشگر سازمان ملل در گزارش خود مکالمات ثبت شده بین العتیبی و دیگر مسؤولان عربستانی قبل از قتل خاشقجی را که درحال صحبت درباره یک مأموریت بسیار محرمانه بودند، آورده است. معاون دادستانی کل عربستان دوشنبه اعلام کرد العتیبی بعد از تحقیقات آزاد شده است.
واکنش ها به صدور حکم متهمین
اولین واکنش به صدور این حکم از سوی «خدیجه چنگیز» نامزد «جمال خاشقچی» بود او در اینباره در صفحه شخصی اش در توئیتر خطاب به «نهاد عوض» رئیس شورای روابط آمریکایی-اسلامی مستقر در واشنگتن نوشت که نامی از مسئولان ارشد سعودی که در این جنایت دست داشتند، در میان محکوم شدگان نیست.
وی در این توئیت به زبان انگلیسی نوشت: عدالت شکست خورد. پس تکلیف کسانی که دستور هماهنگی قتل وحشیانه و میزبانی از خاشقچی را دادند، چه می شود؟
این در حالی است که روسیا الیوم گزارش داد: صلاح خاشقجی، پسر جمال خاشقجی، گفت: انصاف دستگاه قضائی بر مبنای دو اصل است؛ عدالت و سرعت در دادخواهی، نه ظلم و نه تعللی وجود نداشته است.
وی عنوان داشت: امروز دستگاه قضائی در حق ما فرزندان مرحوم خاشقجی انصاف ورزید.
در همین حال سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد گفت: دبیرکل همچنان خواستار تحقیقات مستقل و بیطرفانه در خصوص قتل «جمال خاشقچی» روزنامه نگار عربستانی است.
«استفان دوجاریک» روز دوشنبه در نشست خبری خود این مطالب را در پاسخ به این سوال مطرح کرد که آیا دبیرکل درباره محکومیت پنج نفر از عوامل قتل جمال خاشقچی به اعدام که بدون محاکمه علنی انجام شد، نظری دارد؟
به گزارش ایرنا، وی افزود: در وهله اول به عنوان یک اصل اساسی همچنان علیه مجازات اعدام ایستاده ایم. ما به گزارش های امروز توجه می کنیم که هشت نفر به جرم قتل خاشقچی در دادگاه ریاض محاکمه و محکوم شده اند.
سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد ادامه داد: آقای گوترش(دبیر کل) همچنان بر لزوم تحقیقات مستقل و بیطرف در مورد این قتل تاکید می کند تا از بررسی کامل و پاسخگویی در مورد نقض حقوق بشر در این پرونده اطمینان حاصل شود.
وی ادامه داد: دبیرکل همچنین بر تعهد سازمان ملل متحد در تامین آزادی بیان و محافظت از روزنامه نگاران و همچنین مخالفت دیرینه با مجازات اعدام بار دیگر تاکید می کند.
همچنین «اگنس کالامارد» گزارشگر سازمان ملل در پرونده قتل«جمال خاشقجی» احکام دادگاه رسیدگی به این پرونده در عربستان را «نمایشی مضحک» خواند.
گزارشگر سازمان ملل در این پرونده ضمن انتقاد از این تصمیم دستگاه قضایی سعودی در صفحه توییتر خود نوشت: قاتلان به اعدام محکوم شدند، اما آمرانشان به حال خود رها شده و در جریان رسیدگی به این پرونده کسی کاری به کارشان نداشته است.
وی این مسئله را مغایر با اصل عدالت خواهی دستگاه قضایی دانست و افزود: این یک نمایش مضحک است.
عفو بین الملل نیز دوشنبه شب در توییتی نوشت: احکام صادره عدالت را درباره جمال خاشقچی محقق نمی سازد و واقعیت را برای دوستدارانش مشخص نمی کند.
در این ادامه توییت آمده است: این حکم دست داشتن مقام های سعودی در این جنایت هولناک را نادیده گرفته است یا در آن اشاره ای به مکان وجود پیکر جمال خاشقچی نشده است.
در همین حال سازمان گزارشگران بدون مرز روز دوشنبه در واکنش به احکام دادگاه رسیدگی به پرونده "جمال خاشقچی" روزنامه‌نگار منتقد آل سعود اعلام کرد که عدالت با این احکام لگدمال شد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، «کریستوف دولوار» دبیرکل این سازمان در صفحه توییتر خود نوشت که این احکام را می توان به منزله زدن مهر سکوت دائمی بر دهان افراد شکاک تفسیر کرد، راهی که مانع از سخن گفتن آنها برای پنهان کردن بهتر حقیقت شود.
وی یادآور شد که در این دادگاه که پشت درهای بسته برگزار شد، استانداردهای بین المللی عدالت رعایت نشد و عدالت در آن لگدمال شد.
دولوار گفت: ابهام و گنگی روال قضایی و پنهان سازی مدارک به ما اجازه نمی دهد، در مورد چرایی محکومیت یا تبرئه شدن برخی در این پرونده، نظر دهیم. وی تاکید کرد که این گروه همچنان منتظر حساب خواهی از افراد مسئول در قتل خاشقچی است.
واکنش ترکیه و انگلیس
وزیر امور خارجه انگلیس نیز در واکنش به حکم دادستانی عربستان با صدور بیانیه ای گفت: قتل جمال خاشقچی جنایت وحشتناکی بود و خانواده او مستحق این هستند که شاهد اجرای عدالت برای قتل بی رحمانه او باشند. وی با اشاره به اینکه تمام افراد دخیل در قتل خاشقچی بایستی حساب پس دهند تصریح کرد که عربستان باید اطمینان حاصل کند که چنین جنایتی دوباره تکرار نشود.
همچنین وزارت خارجه ترکیه روز دوشنبه گفت: این حکم خواسته ما را در تحقق عدالت در خصوص این پرونده برآورده نکرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، "حامی اقصوی" سخنگوی وزارت خارجه ترکیه با صدور بیانیه ای اعلام کرد: تصمیم دادستانی عربستان درباره این پرونده به هیچ وجه خواسته آنکارا و جامعه جهانی برای تحقق عدالت را برآورده نمی کند.
احکام دادگاه قتل خاشقچی اعضای کنگره آمریکا را خشمگین کرد
در همین حال اعضای دموکرات و مستقل کنگره آمریکا احکام دادگاه پرونده قتل «جمال خاشقچی» و حمایت «دونالد ترامپ» رییس جمهوری ایالات متحده از حاکمان سعودی را رد کردند. اعضای کنگره، رییس جمهوری و بسیاری دیگر از مقام های دولتی آمریکا به تعطیلات رفته‌اند اما آن دسته از مسؤولانی که واکنش نشان دادند، احکام صادره را «یک شوخی» توصیف کرده و و ادامه حمایت دولت ترامپ از سعودی‌ها را محکوم کردند.
کاخ سفید هیچ بیانیه‌ای صادر نکرد اما تارنمای هیل نوشت: یک مقام ارشد کاخ سفید که نامش منتشر نشده است، این احکام را «گامی مهم» خواند. به گزارش ایرنا، نمایندگان کنگره بر این نکته تأکید داشتند که احکام دادگاه سعودی «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی را در قبال قتل خاشقچی مسؤول و پاسخگو نشناخته و این احکام اعتباری ندارد.
این در حالی است که جامعه اطلاعاتی آمریکا به این نتیجه رسیده است که قتل خاشقچی در ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول نمی‌توانسته بدون نقش مستقیم بن سلمان انجام شده باشد.
این عدالت نیست
«جک رید» سناتور دموکرات ایالت دموکرات ایالت رودآیلند در بیانیه‌ای اعلام کرد: این عدالت نیست؛ این یک شوخی است. صدور حکم اعدام و زندان برای تعداد کمی از افراد رده‌پایینی که در این جنایت فجیع دست داشتند و پاسخگو نکردن آمران، ناظران، طراحان و کتمان کنندگان این قتل یک تلاش هراس‌انگیز برای جارو کردن واقعیت است. در همین حال، «آدام شیف» نماینده دموکرات ایالت کالیفرنیا و رییس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا در توئیتر نوشت: این احکام ادامه تلاش پادشاهی سعودی برای دور کردن رهبری عربستان از جمله ولیعهد از ترور بی‌رحمانه یک روزنامه‌نگار و یک فرد مقیم آمریکاست.
خاشقچی که سلسله مقالاتی انتقادی علیه عربستان سعودی منتشر کرده بود، در اواخر عمرش در ویرجینیای آمریکا ساکن شده بود.
فرار عربستان از پاسخگویی
«تیم کین» سناتور دموکرات ایالت ویرجینیا نیز در توئیتر نوشت: مقام‌های ارشد سعودی همچنان از پاسخگویی درباره قتل جمال خاشقچی که با حمایت دولتی انجام شد، فرار می‌کنند.
وی افزود: دولت ترامپ به جای نادیده گرفتن ارزیابی سیا درباره قاتل خاشقچی باید خواستار اجرای عدالت در قبال قتل وحشیانه این روزنامه‌نگار ساکن ویرجینیا شود.
«ریچارد بلومنتال» سناتور دموکرات از ایالت کانتیکت هم در توئیتر نوشت: کسانی که طراح قتل بی‌رحمانه جمال خاشقچی بودند پس از این محاکمه نمایشی، آزاد می‌شوند. ترامپ هم در این قتل سزاوار سرزنش است زیرا هیچ اقدامی برای پاسخگو کردن ولیعهد سعودی در قبال قتل یک روزنامه‌نگار شجاع و حقیقت‌جو نکرده است.
دادگاه نمایشی
«برنی سندرز» سناتور ایالت ورمانت و داوطلب ریاست جمهوری آمریکا در توئیتی نوشت: سیا نتیجه‌گیری کرد که ولیعهد سعودی دستور قتل جمال خاشقچی را داده است. این دادگاه نمایشی توسط یک رژیم خودکامه و بی‌قانون برگزار شد و بیشتر شبیه لاپوشانی است. شاید دونالد ترامپ بخواهد ابزار عشق و علاقه‌اش را به دیکتاتوری سعودی متوقف کند.
ترامپ برخلاف خواسته اعضای کنگره آمریکا از اقدام علیه عربستان سعودی امتناع کرد و حتی روابط تجاری و نظامی با ریاض را تقویت کرد.
محاکمه رازآلود
«انگس کینگ» سناتور مستقل ایالت «مین» عدم شفافیت در روند دادگاه را مورد توجه قرار داد و در توئیتر نوشت: عدالت در قبال قتل جمال خاشقچی باید بروشنی، علنی و بدون ابهام اجرا شود. با توجه به رازآلودگی روند محاکمات و فقدان شفافیت در خصوص نقش القحطانی، به نظر نمی‌رسد که اعلام احکام امروز با این معیارها مطابقت داشته باشد.
312 310
نظر شما