فیلم فرهادی را انتخاب می کنید یا ده‌نمکی را؟

اصغر فرهادی در گفت‌وگوهای مختلفش گفته در پایان فیلم «جدایی نادر از سیمین»، ترمه فقط درگیر انتخاب میان پدر و مادرش نیست، بلکه در حقیقت مجبور است میان دو روش زندگی، یکی را برگزیند.

در حال حاضر به لطف مسئولان مخاطبان ما نیز درگیر چنین موقعیتی در اکران فیلم‌ها هستند و با دو نوع فیلم مواجهند که انتخاب هر یک به معنای نفی دیگری است. یعنی نمی شود هم به تلقی سطحی ده‌نمکی در تقسیم‌بندی آدم‌ها به خودی و غیر‌خودی اعتقاد داشت و هم دیدگاه عمیق فرهادی در تفکیک نکردن خیر و شر در جهان معاصر را پسندید.

البته «اخراجی‌ها 3» اصلا در حد و اندازه‌ای نیست که بخواهد در رقابت با «جدایی نادر از سیمین» قرار بگیرد و اساسا فیلم فرهادی آنقدر از سطح سینمای ما بالاتر است که فیلمی مثل «اخراجی‌ها 3» که از پایین‌ترین استانداردهای سینمای هم برخوردار نیست، نمی‌تواند ادعای هماوردی داشته باشد.

اما شرایط نابسامان و متناقض کشور ما به گونه‌ای است که به سبک میوه‌فروش‌ها فیلم‌های خوب و بدش را به صورت درهم ارائه می‌دهد و از آن جالب‌تر میوه خراب و پلاسیده را گران‌تر می‌فروشد و بهترین موقعیت اکران از لحاظ زمان و تعداد سالن را در اختیار فیلم‌های ضعیفش قرار می‌دهد.

خیلی ها از همان زمان جشنواره پیش‌بینی می‌کردند فیلم «اخراجی‌ها 3» از «جدایی نادر از سیمین» پرفروش‌تر می‌شود. به نظرم شکست فیلم فرهادی در زمینه فروش در برابر «اخراجی‌ها 3» چیزی از ارزش و اعتبار او و فیلمش کم نمی‌کند و موقعیت ده‌نمکی و فیلمش را هم ارتقا نمی‌بخشد.

درواقع، «جدایی نادر از سیمین» مثل هزاران فیلم خوب دیگر در تاریخ سینما ارزش و ماندگاری‌اش را از میزان فروش و تعداد مخاطبانش نمی‌گیرد، حتی از جوایز بین‌المللی و تحسین منتقدان داخلی و خارجی و استقبال جهانی هم کسب نمی‌کند.

اینجور فیلم‌ها قدرتشان را از دنیای درونی‌شان به دست می‌آورند که هر چند برگرفته از جهان پیرامونمان هستند، اما جلوتر از مختصات دوران خود حرکت می‌کنند و دنیای فردای ما را می‌سازند و رفتار فردی و اجتماعی‌مان را تغییر می‌دهند و چیزی به زندگی‌مان می‌افزایند که شاید تا قبل از دیدن آن فیلم جای خالی‌اش را احساس هم نکرده بودیم.

بنابراین برنده و بازنده اصلی این دوئل نابرابر، مردم هستند که با انتخاب یکی از دو فیلم نوع دیدگاه، سلیقه و روش مواجهه‌شان نسبت به زندگی و دنیای پیرامونشان را نشان می‌دهند. اینجا دیگر جایی نیست که مردم بیرون از معرکه بایستند و مبارزه را از دور تماشا کنند، بلکه باید خودشان وارد این بازی شوند.

قدیمی‌ترها اعتقاد داشتند سال نو را با هر چیزی شروع کنیم، در طول سال همان تجربه برایمان تکرار می‌شود. پس همه شما را دعوت می‌کنم تا سال جدید را با تماشای شاهکاری چون «جدایی نادر از سیمین» آغاز کنید تا سالی پر از فیلم‌های خوب در پیش داشته باشید.

54