وضعیت فعلی که دولت احمدی‌نژاد در عرصه بین‌الملل دارد بیش از هر زمان دیگری نشان می‌دهد که اعتماد‌سازی و مقبولیت در داخل کشور چقدر میتواند در موفقیت و تبیین جایگاه پرقدرت دولت در عرصه بین‌المللی مؤثر باشد.
حفظ قدرت تأثیر‌گذاری در منطقه و به وجود آوردن موفقیت‌های استراتژیک در شرایطی که منطقه با بحران‌های مختلفی روبه‌روست بیش از گذشته الزامی به نظر می‌رسد و ایران به لحاظ موقعیت استراتژیک خود میتواند در حل مسائل و بحران‌های منطقه نقش مؤثری داشته و از منافع خود حمایت کند.اما نکته‌ای که در اینجا باید مورد توجه قرار بگیرد این است که مقبولیت داخلی دولت‌ها مشروعیت بین‌المللی را به وجود می‌آورد. اما به نظر می‌رسد دولت احمدی‌نژاد اکنون کمتر به این مسئله توجه دارد. بنابراین با تکیه به این نظر می‌توان گفت دولت اگر مقبولیت داخلی خود و رضایت‌مندی مردم را فراموش کند و به آن بی‌توجه باشد توفیقی در استفاده از امتیازات استراتژیک و قدرت منطقه خود برای تأثیر‌گذاری و حمایت از منافع خود نخواهد داشت.
احمدی‌نژاد در دوره اول ریاست جمهوری خود سیاستی در عرصه بین‌الملل در پیش گرفت که بیشتر چهره‌ای جنجالی و تبلیغاتی از خود برجای گذاشت و نتوانست موفقیت‌های بین‌المللی پیدا کند و در نتیجه تأثیر‌گذاری کمتری نیز در دنیا داشت.
دور دوم ریاست جمهوری وی نیز با مسائل پیش آمده در خصوص انتخابات همراه بود و موضع‌گیری و لحن نادرست رئیس‌جمهور در حوادث پیش آمده سبب شد جایگاه دولت در جهان از دوره اول هم پایین‌تر بیاید و تأثیر‌گذاری کمتر و حتی منفی داشته باشد. به طور مثال دیدیم که در اجلاس پیمان شانگهای که در مسکو تشکیل شد، هیچ ملاقات رسمی با رئیس‌جمهور انجام نشد و حتی رئیس‌جمهور روسیه که میزبان این اجلاس بود یک ملاقات کوتاه و سرپایی با احمدی‌نژاد داشت.
از سویی دیگر اجلاس چهار‌جانبه‌ای که قرار بود با حضور ایران، روسیه، پاکستان و افغانستان و برسر مسائل طالبان تشکیل شود با حذف ایران، سه‌جانبه تشکیل شد و پس از آن در ادامه این اجلاس جلسه‌ای در تاجیکستان تشکیل شد که باز هم از ایران دعوت نشد.
عدم دعوت از ایران در شرایطی صورت گرفت که مسئله افغانستان و طالبان چه به لحاظ امنیتی و چه به لحاظ اقتصادی و سیاسی ارتباط مستقیمی با ایران دارد و ایران می‌توانست در این اجلاس و جلسه از منافع خود دفاع کند.
البته در آن سو‌تر در اجلاس اتحادیه آفریقا نیز که در لیبی برگزار شد هم دعوت ایران پس گرفته شد و برنامه سخنرانی رئیس‌جمهور در این اجلاس لغو شد تا این نظریه را حمایت کند که برخوردهای بین‌المللی با دولت حتی در قاره آفریقا نیز متفاوت شده است. هرچند که به علت تأثیر و نفوذ انکار‌ناپذیر ایران در افغانستان همسایه شرقی خود سبب شد وزیر امور خارجه در اجلاسی در خصوص مسئله افغانستان دعوت شود اما دولت به دلیل ترس از برخوردهای بین‌المللی و موج اعتراض به وقایع پیش آمده پس از انتخابات شرکت نکرد که البته انتقاداتی را نیز در پی داشت.
اما مسئله اینجاست که ایران برای حفظ منافع و قدرت خود در منطقه ناگزیر است در تصمیم‌گیری‌های منطقه‌ای شرکت کند و باید به زودی به وضعیت فعلی که در اجلاس مسئله کشور‌های همسایه دعوت نمی‌شود و در اجلاسی نیز که دعوت می‌شود شرکت نمی‌کند و یا در اجلاس غیر‌متعهد‌ها در شرم‌الشیخ که عضو مهم شمرده می‌شود وزیر خود را می‌فرستد، پایان دهد. خروج از وضعیت حساس و مخاطره‌آمیز فعلی که منافع کشور را تحت تأثیر قرار خواهد داد ملزم به این است که دولت بپذیرد سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است و بیش از این با موضع‌گیری‌های غیر منطقی در خصوص حوادث پیش آمده پس از انتخابات هزینه متحمل کشور نکند.
موضع‌گیری‌های نادرست دولت تا آنجا پیش رفت که در حمایت از مسلمانان جهان که از اهداف و آرمان‌های نظام شمرده می‌شود، چهره دوگانه از خود نشان داد. وقتی که در برابر قتل یک زن مسلمان مصری سفیر آلمان و ایتالیا را احضار کرد و اظهارنظر‌های تندی در این خصوص داشت و در مورد کشتار مسلمانان چین سکوت کرد.
از سویی دیگر در حالی که دولت سیاست دوگانه در حمایت از مسلمانان جهان را در پیش گرفت نسبت به زندانی و کشته شدن صد‌اها جوان معترض به انتخابات و دستگیری چهره‌های سیاسی کشور نه تنها موضع حمایتی نداشت بلکه موضع‌گیر‌ها چهره‌ای از دولت به جهان نشان داد که در داخل مقبولیت ندارد و در صدد راضی کردن مردم و احزاب هم نیست، بنابراین مشروعیت بین‌المللی خود را هر روز بیشتر از دست می‌دهد.
معاون اسبق عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه
نظر شما