تغییرات در مصر؛ فقط به اندازه کافی

یولاندا نل

مصر از دیرباز یک متحد استراتژیک مهم برای غرب و اسرائیل بوده است اما پس از انقلاب اخیر فشارها برای تغییر روابط بین المللی این کشور افزایش یافته است.

در طول انقلاب مصر اصلاح طلبان نه تنها خواستار تغییرات داخلی بودند بلکه مسیر جدیدی را برای سیاستهای خارجی در نظر داشتند.

یک حس قوی در مصریان پدید آمده است مبنی براینکه کشورشان دیگر آن بازیگر با نفوذ سابق در جهان عرب و آفریقا  نیست.

ایمن یک شهروند مصری در حالیکه در یک قهوه خانه پر از دود سیگار درقاهره نشسته است می گوید: " ما کشوری متمدن وکهن هستیم و دیدگاه متفاوتی نسبت به اروپا و آمریکا داریم ما شایسته احترام در کل جهان هستیم.»

دوست او رانی می افزاید: "ما در این سی سال گذشته استراتژی روشنی نداشته ایم. مخصوصا بعد از انقلابمان ما باید بیشتر از فلسطین  و جهان اسلام حمایت  کنیم.»

این پیام از راهروهای قدرت گذشته و به آنهایی که باید رسیده است. در وزارت امور خارجه جایی که نبیل العربی به تازگی سکان آن را به دست گرفته است ، کاملا محرز است که باید با اسلاف خود که تصاویرشان بر روی دیوارها نصب است تفاوتی ایجاد شود.

او به من می گوید: «ما از آغاز به کار این دولت که شش هفته از آن می گذرد، روشن کردیم که صفحه جدیدی در روابط خارجی مان باز خواهیم کرد،ما در حال بررسی تمامی منافع اصلی مان در سیاست های خارجی هستیم.»

نگرانی اسرائیل

پیمان صلح مصر با اسرائیل مدت هاست زیربنای روابط منطقه ای مصر است. این پیمان کمک می کند که کشور به متحد کلیدی استراتژیک در غرب تبدیل شودو درامدی 1.4 میلیارد دلار در سال از کمک های نظامی_اقتصادی آمریکا داشته باشد.در حالیکه حاکمان نظامی جدید قول دادند به محض روی کارآمدن، تمامی توافقنامه ها را مورد بازبینی قرار دهند ،به نظر می رسد مقامات این کشور تا کنون اعتنایی به اعتراضات شدید فعالان سیاسی مصری در بیرون از سفارت اسرائیل در قاهره نکرده اند. معترضین خواستار قطع روابط دیپلماتیک با اسرائیل و اقدامات بیشتر برای کمک به غزه هستند.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل عصبانیتش را از تحولات اخیر در همسایگی خود ابراز کرده است.

آموس گیلاد نماینده سابق اسرائیل در مصر می گوید:« در حال حاضر ما باید تمام تلاش خود را برای ایجاد ثبات بکنیم، نباید به این دلخوش کنیم که این شعارها سیاست کاری دولت مصر نیست. ما باید کارهای زیادی بکنیم ولی بهتر است که راجع به آن زیاد صحبت نکنیم. ممکن است از اینکه بگوییم این ها حرف مردم است برداشت منفی بعمل بیاید."

هنگامیکه از آقای العربی می پرسم که آیا نگرانی های اسرائیل منطقی است؟ او با صدای بلند و شفاف می گوید: نه، همه معاهدات محترم هستند. او اصرار دارد که مصر به ایفای نقش مهم خود در حل مناقشه اعراب و اسرائیل ادامه خواهد داد.

او می گوید: «وقت آن رسیده است که از مدیریت منازعات دست برداریم الان وقت آن است که به این منازعات پایان دهیم. دو طرف بارها نشسته و درباره همه چیز بحث کرده اند.آنها می دانند کجا ایستاده اند و می توانند بپذیرند که زمان معامله فرارسیده است. "

رقابت جداگانه

از آنجا که مصر درصدد بازکردن فصل جدیدی در روابط بین المللی اش است بحث برقراری ارتباط با ایران نیز جدی شده است کشوری که رقیبی دیرینه برای مصر در منطقه محسوب می شد . العربی در اولین کنفرانس خبری در این مورد تاکید کرد که ایران یک کشور متخاصم نیست.

در حالیکه مذاکرات رسمی هنوز صورت نگرفته ،حدس وگمان هایی وجود دارد که سفارت های این دو کشور که روابط دیپلماتیک شان بعد از انقلاب اسلامی در سال 1979 قطع شده بود، مجددا باز خواهد شد.

برغم تنش های پدید آمده  دوسال پیش بر سر کشف یک حلقه جاسوسی، قاهره از برقراری ارتباط با گروه سیاسی،اجتماعی،نظامی حزب الله لبنان استقبال کرده است.

ازسوی دیگر وزیرخارجه مصر برای سفر به سه کشور حوزه رود نیل برنامه ریزی کرده و برای پایان دادن به درگیری ها بر سر تقسیم آب تلاش می کند.

درعین حال ناآرامی ها در دیگر کشورهای عربی که احتمالا در آنها مصر موقعیت رهبری منطقه ای خود را باز می یابد به یک معضل واقعی تبدیل شده است.

العربی می گوید:«ما باید تمام مسائل مطرح شده توسط مردم در سراسر کشورهای عربی که به مفهوم امور داخلی است،درنظر بگیریم. در کشور هسایه،لیبی،که به صورت تخمینی  یک میلیون مصری در آن اقامت دارند اولویت جلو گیری از خونریزی است و ما جایگاه بیطرفی داریم."

آشفتگی های داخلی

عناوین روزنامه ها در مصر پراز اخباری درباره اشفتگی های داخلی و اعتراضات ضد دولتی رو به رشد است که سراسر خاورمیانه را در برگرفته است

یک روزنامه فروش پیر که دکه اش روبروی ساختمان وزارت خارجه و در امتداد رود نیل قرار دارد می گوید: «به این نگاه کنید: مبارک به اتهام فساد مالی دستگیر شد ،یمن و سوریه. شما همه اخبار مربوط به این عناوین را می توانید در روزنامه امروز بخوانید.

در حال حاضر دغدغه فائق آمدن بر امور داخلی و عدم اطمینان درمورد رهبری آینده مصر یکی از آشفتگی های سیاست خارجی است.

با این همه ماکس رادنبک سردبیر بخش خاور میانه مجله اکونومیست اینگونه تحلیل می کند که منافع ملی تغییرناپذیر، دست هرکسی را که به قدرت برسد خواهد بست.

او می گوید:«تقریبا همه چه طرفدار غرب لیبرال جه برخی از نمایندگان اسلامگرای اخوان المسلمین می خواهند که مصر هر چه بیشتر مستقل باشد و نقش قدرتمند منطقه ای خود را دوباره بازیابد. من تصور می کنم ما کمی فاصله از آمریکا و سردی در روابط اسرائیل و مصر را خواهیم دید،اما تمام احزاب در مصر حتی اخوان المسلمین گفته اند که باید به صلح کمپ دیوید احترام بگذارند.»

بی بی سی 23 آوریل/ ترجمه آمنه معزی