آیت‌الله صادق لاریجانی رئیس جدید دستگاه قضایی سخنان خود را با تقدیر از حسن انتخاب رهبری و اقدامات شایسته آیت الله شاهرودی به‌ویژه در حوزه احیای دادسراها شروع کرد اما عمده سخنانش را بر تشریح نقش قوه‌قضائیه در سلامت دستگاههای اجرایی کشور قرار داد.
وی با تأکید بر اهمیت بعد نظارتی در دستگاه قضایی کشور به نظارت درونی به سیستم قضایی از یکسو و نظارت بیرونی نسبت به قوه مجریه از سوی دیگر اشاره کرد و افزود: هیچکس نباید جرأت کند و به خود حق دهد که برخلاف قانون حکم کند و حقوق شهروندان را ضایع نماید و آرامش و امنیت آنان را سلب کند. چنین کسانی باید بدانند که دیر یا زود به محکمه عدل فراخوانده می‌شوند و حق مظلومان از آنان ستانده می‌شود. او سپس هشدار داد: بنده در همین جا اعلام می‌دارم که در این راستا نسبت به احدی گذشت نخواهم کرد و خاطیان را به دستگاه عدالت خواهم سپرد. این سخنان وی با موجی از احسنت، احسنت حاضران همراه شد.
مراسم تودیع و معارفه رئیس قوه‌قضائیه
هرچند رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در مراسم تنفیذ و تحلیف رئیس‌جمهور شرکت نکرد اما مراسم تودیع و معارفه رؤسای قدیم و جدید قوه‌قضائیه، بهانه‌ای شد برای اینکه بالاخره آیت‌الله هاشمی با محمود احمدی‌نژاد روبه‌رو شود.
حضور هاشمی آنقدر برای حضار خارق‌العاده بود که اگرچه او در پی شاهرودی، گلپایگانی و صادق لاریجانی وارد سالن مراسم در محل حوزه ریاست قوه‌قضائیه شد اما وقتی او پا به سالن گذاشت، صدای صلوات حاضران بلند شد. محمود احمدی‌نژاد دیرتر از دیگر مسئولان و در حالی که بیش از یک‌ساعت از آغاز مراسم گذشته بود به جمع پیوست و زودتر از بقیه هم رفت. سخنرانی او در میان دیگر سخنرانان، حاشیه‌ساز‌ترین بود که نشان می‌داد بار دیگر با استفاده از تریبونی می‌خواهد به «قدرت طلبان و مفاسد اطراف آنها» بپردازد.
اگرچه او در خلال سخنرانی‌اش کوشید تا نگاهش را از هاشمی بدزدد اما لحن کلامش در ادامه همان حرف‌هایی بود که در مناظره با میرحسین موسوی به زبان آورد و فرزندان هاشمی را متهم کرد. ضرب آهنگ سخنان وی آن زمان شدت گرفت که گفت: اگر در جامعه صاحبان قدرت به پای میز محاکمه کشیده شوند، پایین‌دستی‌ها جرأت تخلف نخواهند داشت و اگر خدایی ناکرده در جامعه‌ای صاحبان نفوذ از رسیدگی‌های قضایی و از اعمال عدالت مصون بمانند آن جامعه تضمینی برای دوام و بقا نخواهد داشت.
اگرچه احمدی‌نژاد نماند تا مستمع سخنرانی هاشمی رفسنجانی باشد اما حاضران منتظر پاسخ رئیس مجلس خبرگان به اظهارات احمدی‌نژاد بودند. با این حال هاشمی رفسنجانی طی سخنان کوتاهش هیچ اشاره‌ای به حرف‌های رئیس‌جمهور نکرد و تنها به این نکته اکتفا کرد که هدف نهایی حکومت اسلامی، احساس امنیت قضایی در جامعه است. او تأکید کرد که در چنین حکومتی هیچکس نباید از رسیدگی و احقاق حق مأیوس باشد. چرا که اگر خدای ناکرده چنین یأسی در جامعه حاکم شود، در بدنه جامعه هرج و مرج می‌شود و اگر مردم بدانند که وقتی مسیرشان به دستگاه قضایی افتاد، آنجا سیستم عادلانه‌ای وجود دارد که احقاق حق می‌کند و تحت تأثیر قدرت‌ها و نفوذها قرار نمی‌گیرد، بسیار مناسب است.
بزرگ‌منشی هاشمی در عبور از موضع‌گیری احمدی‌نژاد سبب شد تا اغلب صاحب‌منصبان در حاشیه پایانی مراسم به دولتمردان توصیه کنند که مانع از تکرار چنین سخنانی از سوی رئیس‌جمهور شوند. از جمله آنکه ابوترابی‌فرد نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در گپ کوتاهی با نوذری وزیر نفت، سخنان احمدی‌نژاد را نسنجیده خواند و گفت: این حرف‌ها فضا را بدتر می‌کند. برخی از دیگر نمایندگان هم به رحیمی معاون پارلمانی احمدی‌نژاد مراجعه کردند و برای رئیس‌جمهور پیام فرستادند.
وجه مشترک سخنرانی حاضران، آرزوی موفقیت برای رئیس جدید و تقدیر از خدمات رئیس قدیم قوه‌قضائیه بود که مهمترین آن از سوی هاشمی رفسنجانی مطرح شد که گفت: امیدواریم از حضور آیت‌الله هاشمی شاهرودی در مجمع تشخیص مصلحت نظام بی‌بهره نباشیم هرچند این مسئله دست ما نیست.
عدالتی که مرد می‌خواهد و صبر
آیت‌الله صادق لاریجانی رئیس جدید دستگاه قضایی سخنان خود را با تقدیر از حسن انتخاب رهبری و اقدامات شایسته آیت الله شاهرودی به‌ویژه در حوزه احیای دادسراها شروع کرد اما عمده سخنانش را بر تشریح نقش قوه‌قضائیه در سلامت دستگاههای اجرایی کشور قرار داد.
وی با تأکید بر اهمیت بعد نظارتی در دستگاه قضایی کشور به نظارت درونی به سیستم قضایی از یکسو و نظارت بیرونی نسبت به قوه مجریه از سوی دیگر اشاره کرد و افزود: هیچکس نباید جرأت کند و به خود حق دهد که برخلاف قانون حکم کند و حقوق شهروندان را ضایع نماید و آرامش و امنیت آنان را سلب کند. چنین کسانی باید بدانند که دیر یا زود به محکمه عدل فراخوانده می‌شوند و حق مظلومان از آنان ستانده می‌شود.
او سپس هشدار داد: بنده در همین جا اعلام می‌دارم که در این راستا نسبت به احدی گذشت نخواهم کرد و خاطیان را به دستگاه عدالت خواهم سپرد. این سخنان وی با موجی از احسنت-احسنت حاضران همراه شد.
البته لاریجانی از تعامل قوه‌قضائیه با سایر قوا به عنوان یکی از مهمترین برنامه‌هایش یاد کرد و گفت که استقلال قوا از یکدیگر که از آموزه‌های مهم قانون اساسی است نباید به معنای جدایی کلی و نگاه جزیره‌ای به هر یک باشد. چرا که بسیاری از اهداف نظام و حتی برخی از وظایف دستگاه قضایی، بدون این تعامل فرا قوه‌ای میسر نیست. روابط صحیح و دوستانه قوا در چارچوب قوانین و احتراز از فضاسازی‌های بی‌مورد و دشمن‌تراشی‌های خیالی، به آرامش جامعه و ثبات نظام کمک می‌کند و این باید از جمله اهداف همه قوا باشد.
رئیس جدید دستگاه قضا که قوه‌قضائیه را چهره نظام و وجه آن می‌خواند، حکم عادلانه و اجرای عدالت را توقع اصلی از این نهاد دانست و متذکر شد: اما شهامت حکم عادلانه و اجرای عدالت در همه حال، مرد می‌خواهد و صبر. چون حقیقت عدالت امری پیچیده و دیریاب است.
وی تصریح کرد: در بند پنجم اصل 156 قانون اساسی آمده است: اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین. تلاش برای پیشگیری از جرم باید از جمله راهبردهای اساسی قوه قضائیه باشد. سلامت جامعه و بهبود وضع قضایی کشور در گرو اموری است که از مهمترین آنها پیشگیری از وقوع جرم است. در غیر این صورت ورود فزاینده پرونده‌های قضایی دستگاه قضایی کشور را فلج می‌کند و سلامت جامعه را نیز به خطر می‌اندازد.
لاریجانی ادامه داد: اما و صد اما آیا این پیشگیری از جرم بدون تعامل همه‌جانبه قوای کشور ممکن است؟ واکاوی این مسئله بر هر اهل فنی روشن می‌سازد که این مهم بدون تعامل منطقی و همه‌جانبه قوای مختلف کشور ممکن نیست. قوه قضائیه به تنهایی نمی‌تواند متصدی این امر باشد و شاید بتوان گفت مجموعه اصول قانون اساسی هم، این اجازه را به وی نمی‌دهد. از آنجا که مستلزم دخالت‌های متعدد در حیطه دیگر قواست.
رئیس جدید قوه قضائیه، خاطرنشان کرد: این فقط یک نمونه از لزوم تعامل قواست و از این دست مسائل که ضرورت تعامل قوا را می‌طلبد، بسیارند. وانگهی روابط صحیح و دوستانه قوا در چارچوب قوانین و احتراز از فضاسازی‌های بی‌مورد و دشمن‌تراشی‌های خیالی، به آرامش جامعه و ثبات نظام کمک می‌کند و این باید از جمله اهداف همه قوا باشد.
فقدان امنیت قضایی
آیت‌الله محمود هاشمی شاهرودی نیز که پیش از صادق لاریجانی سخنرانی کرد، خدماتش در قوه‌قضائیه را در نتیجه همکاری قوای دیگر خواند و گفت: قوه‌قضائیه در این دهه مستقل بوده و همین استقلال از افتخارات گرانسنگ دستگاه قضایی است. از این رو مسئولان عالی دستگاه قضایی و مدیریت عالی این قوه باید استقلال قوه را از جریانات سیاسی حفظ کنند چون عدم استقلال قوه‌قضائیه باعث می‌شود که انگیزه‌های عمومی اجرای عدالت و مسیر صحیح مدیریت قضایی در معرض خطر قرار گیرد.
بزرگترین توصیه رئیس سابق قوه‌قضائیه به رئیس جدید این قوه، ادامه راه اصلاحات قضایی در این دستگاه بود که همچنین با اشاره به شوراها و مراکز قضایی از صادق لاریجانی خواست که شوراهای هماهنگی مدیران را توسعه دهد.
او که آخرین روز ریاستش را پشت سر می‌گذاشت از یکی از آخرین یافته‌هایش در این قوه یاد کرد و آن اینکه هنوز امنیت قضایی لازم ایجاد نشده است و هنوز ورودی پرونده‌ها، تخلفات و تضییع حقوق زیاد است. وی بر این اساس خطاب به مسئولان حاضر در جلسه گفت: در آن جامعه‌ای عدالت اسلامی و امنیت حقوقی وجود دارد که جرم، تخلف، تضییع حقوق و اختلاف در آن نباشد یعنی از این مباحث جلوگیری شود و باید توجه داشت که پیشگیری فقط مربوط به قوه قضائیه نیست و به همه قوا نیز مربوط می‌شود.
درخواست محاکمه صاحبان قدرت
محمود احمدی‌نژاد نیز سخنان خود را با تعارفاتی مرسوم همچون تقدیر از خدمات آیت‌الله شاهرودی آغاز کرد و همچون اغلب سخنرانی‌هایش از فلسفه عدالت حرف زد که ضامن بقای امنیت در کشور است. او با تکرار فرازهایی از سخنرانی‌اش در مراسم تحلیف خود در مجلس مبنی بر اینکه «نباید هیچکس احساس نکند که کرامت او مخدوش شده و همچنین هیچکس احساس نکند که عنصر درجه دو یا چندم است»،
ادامه داد: قاضی تضمین‌کننده اجرای قوانین است. البته همه موظف به اجرای عدالت هستیم. دولت و قوه مجریه با همه توان هم در گذشته در خدمت آقای هاشمی شاهرودی بوده و از این به بعد نیز در خدمت آقای لاریجانی هستند.
علی لاریجانی به عنوان آخرین سخنران مراسم دیروز با تأکید بر اینکه قوه قضائیه مظهر اقتدار نظام ماست، خاطر نشان کرد: باید توجه داشت که اگر عدلیه بر اساس قوانین جمهوری اسلامی عمل کند، بسیاری از امور سامان می‌یابد و بیش از هر چیز دیگر باید تیغ عدالت عدلیه با شجاعت عمل کند. البته او یادآور شد که حکمرانی خوب در گرو همکاری سه قوه است اما این امر نباید به حق‌گرایی در قوه قضائیه لطمه وارد کند.
رئیس مجلس بر لزوم اقناع افکار عمومی از قوه قضائیه سخن گفت و تأکید کرد: اصل این است که در صدور حکم گرفتار فضاسازی نشود. چرا که گاه می‌بینیم بعضی از حرف‌ها با آبروی کل نظام بازی می‌کند و بعضی حرف‌ها تعدی به حقوق افراد است. هر دوی این دو مسئله مهم است و قوه قضائیه باید به هر دو وجه توجه کند، هم در حوزه عدالت به مسائل کلان و هم به حقوق افراد توجه کند.
نظر شما