فردریک ریشتر
به نظر می‌رسد، شیخ سلمان، ولیعهد بحرین بزرگترین و یکی از مهم‌ترین قربانیان جنبش اصلاح‌طلبی بحرین باشد. ولیعهد جوانی که بسیاری از بحرینی‌ها تا قبل از حضور نظامی عربستان سعودی و متحدانش در شورای همکاری خلیج فارس، بسیار به او دل خوش کرده بودند، مدتی است که در انظار دیده نشده و به جای او بردار کوچکترش شیخ ناصر بن حمد آل خلیفه همه جا دیده می‌شود.
برخی از اخبار حتی از دستگیری یا حبس خانگی ولیعهد خبر می‌دهند و می‌گویند که وی مورد غضب عموی پادشاه که نزدیک به 42 سال یعنی از زمان تاسیس بحرین تا کنون نخست‌وزیر کشور بوده و حکومت عربستان قرار گرفته است.
شیخ سلمان بن حمد آل خلیفه تلاش بسیاری برای بهبود وضعیت اقتصادی بحرین کرده به گونه‌ای که وی را از معماران اقتصادی بحرین جدید می‌دانند، کسی که به رغم وجود مخاطرات منطقه‌ای توانسته سرمایه‌های خارجی بسیاری را جذب کشور کند.
شادی حمید، کارشناس و تحلیلگر در مرکز بروکینگز در دوحه قطر در این باره می‌گوید: «در این شکی نیست که تندروها و افراطیون بر امور جاری کشور مسلطند و تحولی بزرگ در توازن داخلی نظام به وجود آمده است.»
شیخ سلمان از جمله چهره‌هایی بود که مورد تایید اکثریت شیعی بحرین بود که از ماه فوریه تلاش‌های مضاعفی را برای کاهش تنش میان تظاهرکنندگان اکثرا شیعه بحرینی با هیات حاکمه کرد و تلاش داشت تا نظام حاکم در بحرین را مجاب کند تا شیعیان نقش بیشتری در امور اقتصادی و سیاسی کشور ایفا کنند. یعنی همان چیزی که شهروندان شیعه بحرینی که اکثریت جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند سال‌ها است به دنبال آن هستند و معتقدند که هیئت حاکمه در تمامی زمینه‌ها با آنها با تبعیض رفتار کرده و آنها را از بسیاری از حقوق حقشان محروم کرده است.
زمانی که مطالبات شیعیان با مشت آهنین حکومت بحرین مواجه شد و در حالی که از یک سو شدیدترین برخوردها با تظاهرکنندگان می‌شد از آن طرف کسی که توانسته بود امید مخالفان را به خود جلب کند به تدریج از عرصه سیاسی کشور محو شد. برخی منابع خبری حتی گزارش می‌دهند که وی به زودی از ولیعهدی عزل و برادر کوچکترش جای او را خواهد گرفت.
یک دیپلمات مقیم خلیج فارس که نخواست نامش فاش شود در این باره گفت: «محافظه‌کاران این روزها بیش از پیش بر روی شیخ ناصر تبلیغ می‌کنند و او تقریبا هر روز در رسانه‌ها ظاهر می‌شود تا افکار عمومی برای پذیرفتن مسئولیت‌های احتمالی‌اش آماده باشد.»
شیخ ناصر 23 ساله فارغ‌التحصیل دانشکده نظامی ساندهرست است و به حضور در مسابقات اسب‌سواری مشهور است. وی در سال 2009 با دختر شیخ محمد بن راشد آل مکتوم ازدواج کرد.
غیبت شیخ سلمان وضعیت اقتصادی بحرین را به شدت با چالش مواجه کرده است. بسیاری از سرمایه‌گذارانی که با حمایت وی حاضر به سرمایه‌گذاری در بحرین شده بودند اکنون از این که او نیست، نگرانند و کار خروج سرمایه از بحرین را آغاز کرده‌اند.
جان اسفاکیاناکیس، کارشناس ارشد اقتصادی بانک عربستان فرانسه در این باره می‌گوید: «بحرین هیچ رویکردی برای اصلاحات در پیش نگرفته در حالی که خود را رقیب مرکزهای مالی حامی سرمایه‌گذاری در قطر، ابوظبی و دبی می‌داند. این در حالی است که سرمایه‌گذاران خارجی در حال خروج سرمایه‌های خود از بحرین هستند و به دنبال بازارهای سرمایه‌گذاری بهتری در منطقه هستند.»
از سویی در صورت نبود سرمایه‌گذار و حامی مالی خارجی بسیاری از شرکت‌های بحرینی ورشکست خواهند شد و دولت بحرین نمی‌تواند به حمایت مالی از آنها ادامه دهد مثل هواپیمایی گلف ایر که به کمک شیخ سلمان توانسته بود به یک بنگاه خصوصی تبدیل شود. ولیعهد همچنین توانسته بود بسیاری از شرکت‌ها را از نفوذ دولت خارج کرده و آنها را به بخش خصوصی واگذار کند، در حالی که شیخ خلیفه بن سلمان آل خلیفه، عموی پادشاه که نخست‌وزیر کشور است با سیاست‌های اقتصادی او به شدت مخالف است و سایه به سایه وی را تعقیب می‌کند. اوج این اختلاف‌ها در خصوصیسازی فرودگاه بین‌المللی بحرین نمایان شد، این فرودگاه تحت کنترل وزارت هواپیمایی بحرین که شیخ خلیفه بر آن نظارت دارد در سال 2010 پس از سال‌ها مقاومت دولت به بخش خصوصی واگذار شد.
پس از تحولات بحرین، بسیاری از پروازهای هواپیمایی گلف‌ایر لغو شد و فرودگاه بین‌المللی بحرین نیز از هواپیماهای خارجی خالی شده است، این مسئله سبب شده تا هم گلف‌ایر و هم فرودگاه بین‌المللی بحرین در معرض ورشکستگی قرار بگیرند. دولت بحرین برای فرار از واقعیت ایران و حزب الله را عوامل موثر در این ورشکستگی معرفی می‌کند. اسفاکیاناکیس در این باره می‌گوید: «هر عواملی که دخالت داشته باشد، مسئله این است که سرمایه‌گذاران خارجی حاضر به سرمایه‌گذاری در بحرین نیستند. به اعتقاد آنها وجود شیخ سلمان خود یک ضمانت کافی برای سرمایه‌گذاران بود ولی حالا که او نیست نگران سرمایه‌هایشان شده‌اند و می‌گویند که آخر و عاقبت اصلاحات اقتصادی و خصوصیسازی چه خواهد شد.»
جین کینیمونت، تحلیلگر مرکز چاتام هاوس بریتانیا در این باره می‌گوید: «کاملا مشخص است که حضور شیخ ناصر بیش از هر زمانی پررنگ شده و این نشان می‌دهد که اختلافات خانوادگی در بحرین تا آن اندازه اوج گرفته که ممکن است هر اتفاقی رخ دهد و این بدان معنا است که بحرین در یک بحران بزرگ به سر می‌برد. این مسئله سرمایه‌گذاران را فراری می‌دهد.»
چهره‌ای که تا کنون بیشترین تاثیر را در سرکوب معترضان بحرینی داشته شیخ خلیفه بن احمد آل خلیفه، فرمانده نیروهای دفاعی بحرین است که مورد حمایت بی‌چون و چرای حکومت عربستان است و ادعا دارد که فعالیت سیاسی شیعیان در بحرین باعث نفوذ ایران در منطقه می‌شود و باعث خواهد شد تا بحرین نیز به سرنوشت تونس و مصر گرفتار شود.
میدل ایست آن لاین/ ترجمه: سید علی موسوی خلخالی
26249
نظر شما