قبح‌زدایی «جواد عزتی» در «زخم‌کاری»/ سیگار روشن کردن‌ پی در پی چه تاثیری روی مخاطبان دارد؟

به همین دلیل در قسمت سوم این سریال، او بارها و بارها با آن فندک شیک و خاص‌اش، سیگارش را روشن و توجه بیننده را به دودش جلب می‌کند. اما این کار چه آسیب‌های روان‌شناسانه‌ای دارد؟

   قبح‌زدایی استعمال سیگار توسط سوپراستارها

استعمال سیگار دربسیاری از سریال‌های امروزی به خصوص درسینما و شبکه نمایش‌خانگی به کاری رایج تبدیل شده است. یکی از مهم ترین معایب استعمال ولع انگیز سیگار فراوان درچنین سریال‌هایی، رفع قبح و عادی‌سازی استعمال سیگار در بطن جامعه است به ویژه وقتی این سیگار کشیدن توسط بازیگران محبوب و به اصطلاح سوپراستار باشد، آثار منفی آن مضاعف می‌شود. همچنین تماشای این سکانس‌ها، می‌تواند باعث وسوسه نوجوانان و جوانان به انجام این کار شود و به قول امروزی‌ها، احساس انجام رفتاری باکلاس به آن‌ها دست بدهد.

 الگوپذیری که سهل الوصول‌ است

جوانان و نوجوانان با توجه به دوره سنی شان به شدت تحت تاثیر افراد مهم زندگی خود قرار دارند و از رفتارها و پوشش این افراد تقلید می‌کنند به ویژه اگر این شخصیت سینمایی از محبوبیت بالایی برخوردار باشد، الگوپذیری در رفتار و دیگر مسائل مضاعف می‌شود به طوری که نوجوان با ارزشمند دانستن ویژگی‌های شخصیت در فیلم سعی می‌کند که هرچه بیشتر خودش را به آن نزدیک‌تر کند. حال ممکن است این سوال پیش بیاید که چرا رفتار سیگار کشیدن بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد؟ به نظر می‌رسد کودکان و نوجوانان در دسترس‌ترین و راحت‌ترین رفتار برای تقلید کردن و الگوپذیری را در سیگار کشیدن می‌بینند و نسبت به تقلید برخی از رفتارها مانند ماشین‌ها، خانه‌ها و لباس‌های لوکس، سیگار کشیدن را سهل الوصول‌تر می‌دانند  تا اگر در دنیای واقعی خودشان نمی‌توانند با شخصیت محبوب‌شان همزادپنداری کنند حداقل در سیگار کشیدن شبیه آن‌ها باشند!

 دود شدن فرایند حل‌مسئله با استعمال سیگار

«نمی‌دونم باید چه کار کنم؟ خیلی کلافم»، «دیگه عقلم به جایی نمی‌رسه» و...، بارها و بارها این جملات و مشابه آن ها را از شخصیت‌های فیلم‌ها شنیده‌ و معمولا انتظار چند پک سیگار را از هنرپیشه فیلم بعد از به زبان آوردن این دیالوگ‌ها  داشته ایم. پیام ضمنی این دیالوگ‌ها و رفتارهای پس از آن‌که ناشی از استیصال در حل مشکل است، ناخودآگاه این مطلب را به مخاطب به ویژه جوانان و نوجوانان منتقل می‌کند که گاهی به منظور رسیدن به آرامش ناشی از مشکلات و سختی‌های زندگی می‌توان به جای استفاده از راهبردهای حل مسئله به سیگار پناه برد یا در سکانس‌هایی که درگیری و تعارض بین شخصیت‌های داستان اتفاق می افتد، گاهی شاهد استعمال سیگار توسط شخصیت داستان به منظور رفع آلام ناشی از تعارض هستیم و بدین گونه مهارت‌های حل مسئله، گفت‌وگو و مذاکره همگی در زیر سایه دود سیاه سیگار محو می‌شوند.

 نوع نمایش سیگار

قبول داریم که استعمال سیگار جزئی از واقعیت‌های جامعه امروزی ماست و سینما و رسانه هم به منظور تعالی و رشد جامعه باید همراه با واقعیت‌ها گام بردارد، هرچند که این واقعیت‌ها تلخ و گزنده باشد. بارها فیلم‌هایی با موضوع اعتیاد ساخته شده که با وجود سیگار کشیدن شخصیت‌های داستان، به دلیل آسیب‌شناسی و نمایش سود و زیان استعمال مصرف، جزو آثار فاخری بوده‌ که بسیار به پیشگیری از اعتیاد کمک کرده‌اند. دغدغه فیلم‌سازان در این که بخواهند واقعیت‌های جامعه را نشان بدهند، کاملا به جاست و استعمال سیگار جزئی از این واقعیت‌هاست ولی پیشنهاد می‌شود در سریال‌هایی که ساخته می‌شود، به ابعاد آسیب و زیان این پدیده هم توجه شود. برای مثال کاراکتری را که همیشه بعد از خشم سیگار می‌کشد و بدین وسیله خود را آرام می‌کند، در برابر فردی قرار دهند که از مهارت‌های حل مسئله و مذاکره استفاده می‌کند تا خود مخاطب در این خصوص قضاوت   و راهبرد بهتر را کشف کند. ضمن این که شکل نشان دادن سیگار کشیدن هم مهم است؛ فندک شیک ، پک های عمیق و آهسته شدن صحنه، هر کدام می تواند در وسوسه کردن مخاطب موثر باشد.

۲۳۲۳