روایت معکوس ذهن یک نابغه

نزهت بادی: خوشم می‌آید که من هر چقدر سراغ فیلم‌های خاص‌تر و کمتر دیده‌شده می‌روم، شما باز هم آنها را به راحتی حدس می‌زنید. فیلم هفته پیش که در کشور ما هزار تا ترجمه از آن شده، همانی بود که نوشته بودید. یعنی حباب یا لباس یا مکعب غواصی و پروانه ساخته جولین اشنابل.

اما این هفته فیلمی را برایتان در نظر گرفتم که فکر می‌کنم همه آن را دیده‌اند. چون این فیلم در کنار «پالپ فیکشن» و «21 گرم» از مهمترین نمونه‌های روایت غیرخطی دهه اخیر است و فیلم بخاطر روایت معکوس داستانش که از آخر به اول تعریف می‌شود، به شدت معروف است.

اساسا فیلمساز مورد نظرمان عاشق داستان‌هایی با ساختار معماگونه و پر از بازی‌های زمانی، جابجایی و درهم‌آمیزی شخصیت‌ها و تغییرهای ناگهانی در روایت است و البته در این زمینه هم به اندازه کافی موفق بوده که او را نابغه سینمای مدرن قرن اخیر بدانند که قابلیت‌های قصه‌گویی در سینما را گسترش داده است.

بارزترین مولفه‌ای که در آثار او می‌توان یافت، قهرمانانی پر از تردید و ترس است که می‌کوشند بخش‌های تاریک گذشته‌شان را پاک کنند و برای فرار از واقعیت تلخی که بر زندگیشان آوار شده، بر اساس تکه‌های مورد علاقه‌شان حقیقت خودشان را بسازند.

به همین دلیل در فیلم‌های او غالبا با نوعی عدم قطعیت که از راوی نامطمئن و زاویه دید مغشوش او برمی‌آید، روبرو هستیم و چنان در جهان متزلزل و پریشان ذهن قهرمان گرفتار می‌شویم که نمی‌دانیم به چه چیزی اعتماد کنیم.

فیلمی که این هفته از آثار او انتخاب کردیم، بهترین نمونه برای نفوذ به دنیای فیلمساز است و تقریبا تمام مولفه‌های مضمونی و سبکی او را در خود دارد. اگر موافق باشید تکان‌دهنده‌ترین صحنه فیلم را برای بازی‌مان انتخاب کنیم.

همان جایی که جو پانتولیانو به گای پیرس حقیقت را می‌گوید، اما پیرس می‌بیند که این حقیقت نه تنها نمی‌تواند روح ناآرام او را التیام بخشد، بلکه احساس گناه و عذاب او را بیشتر دامن می‌زند. پس ترجیح می‌دهد به بازی‌اش ادامه دهد و دوستش را می‌کشد و پشت عکسش می‌نویسد که دروغ‌هایش را باور نکن.

درواقع پیرس برای فراموش کردن فاجعه قتل همسرش نیاز به این خودفریبی و جعل واقعیت دارد و بجز این قصه پوچ و خودساخته یافتن قاتل و انتقام‌گیری، انگیزه دیگری برای تحمل و ادامه این زندگی دردناک ندارد.

درواقع، همه ما به طرز بیمارگونه‌ای میل به انکار و نفی واقعیت‌های تلخ و گریز به سوی حقیقتی دلخواه داریم. شاید اگر این کار را نکنیم با این همه احساس گناه حسرت و پشیمانی که مدام با آنها درگیر هستیم، دیوانه شویم.

فیلم را که حتما دیده‌اید، نظرتان درباره‌اش چیست؟

5858