گورهای بی‌نام؛ از تکذیب تا پیگیری مجلس

هادی نیلی: روز جمعه سایت نوروز در گزارشی تفصیلی به 44 گور بی‌نام در بهشت‌زهرا اشاره کرد که اجساد آن‌ها ظاهراً در روزهای 21 و 24 تیرماه به خاک سپرده شده‌اند. این گورها در قطعه 302 واقع شده‌اند که قطعه‌ای تازه‌تأسیس است. این گزارش، انعکاسی گسترده در سایت‌های خبر فارسی و سپس در مطبوعات بین‌المللی از جمله روزنامه‌های نیویورک‌تایمز و لس‌آنجلس‌تایمز پیدا کرد. این انعکاس، واکنش‌های مختلفی را برانگیخت. از جمله مدیر بهشت زهرا این خبر را تکذیب کرد. محمود رضاییان، در این باره گفت: «این مطالب شایعاتی بیش نیست و نباید به آن استناد کرد. هیچ جنازه‌ای را در روزهای اخیر بدون نام و مشخصات دفن نکرده‌ایم و هیچ اجباری برای جواز دفن نیز نداشته‌ایم». البته گزارش نوروز در مورد دفن اجساد نه به «روزهای اخیر» بلکه به حدود 6 هفته قبل اشاره دارد.

در عین حال فرهاد تجری، یکی از اعضای کمیسیون بررسی حوادث پس از انتخابات در مجلس، گفت: «اصل خبر دروغ است؛ چه برسد به این‌که تعیین کنند کدام افراد دفن و خاکسپاری شده‌اند». پس از این تکذیب‌ها، سایت نوروز تصاویری را از گورهای مورد ادعا منتشر کرد که نشان می‌دهد این گورها صرفاً با شماره جواز دفن مشخص شده‌اند در حالی که گورهای دیگر اسم متوفی را بر خود دارند.

با این حال سایت نوروز تصریح می‌کند که نمی‌تواند قاطعانه بگوید که گورهای مورد اشاره، لزوماً ربطی به قربانیان خشونت‌های پس از انتخابات دارد اما می‌گوید به عنوان یک رسانه وظیفه داشته است در مورد این خبر تحقیق کند و مدارک قابل قبولی برای تأیید خبر جمع آوری کرده و از این پس این به عهده مراجع قانونی و حقوقی است که حقایق را روشن و عاملان را مجازات کنند.

فرهاد تجری، عضو کمیسیون بررسی حوادث پس از انتخابات در مجلس، روز شنبه خبر دفن مخفیانه اجساد قربانیان را تکذیب کرده بود اما حمیدرضا کاتوزیان دیگر عضو این کمیسیون روز یکشنبه خواستار دریافت شواهدی در این‌باره شد. نوروز در واکنش به تکذیب تجری نوشت: او بدون تحقیق و بی‌آن‌که به بهشت زهرا برود، گزارش گورهای بی‌نام‌ونشان را تکذیب کرده است. نوروز همچنین شماره جوازهایی را که برای دفن این درگذشتگان صادر شده و تا آن ساعت بالای سر این قبور نصب بوده را منتشر کرد. این سایت سپس 44 شماره را با ذکر تاریخ (28 مورد مربوط به 21 تیر و 16 مورد مربوط به 24 تیر) منتشر کردکه می‌گوید شماره جواز دفن این 44 نفر است.

البته واکنش‌ها محدود به نمایندگان اصولگرا نبود. مجید نصیرپور که از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس است، خواستار بررسی گزارش دفن جمعی قربانیان خشونت‌ها شده بود. او که عضو کمیسیون اجتماعی مجلس است، گفت: «از آن‌جا که سازمان بهشت زهرا زیرمجموعه کمیسیون اجتماعی است در جلسه این کمیسیون، درخواست بررسی این خبر را مطرح خواهم کرد». با این حال این نماینده مجلس نیز خواستار احتیاط درباره چنین گزارش‌هایی شد: «در شرایط فعلی جامعه نیازمند آرامش است و من فکر می‌کنم پیش از انتشار اخبار باید صحت و سقم آن مشخص شود».

سایت نوروز اعلام کرده که در صورت تأمین امنیت روزنامه‌نگاران این سایت، آن‌ها حاضرند شواهدی که از این ماجرا در اختیار دارند را به کمیته تحقیق مجلس ارائه کنند.

سایت نوروز در این باره توضیح داده است: «گزارش‌هایی که به دست ما رسیده بود، می‌گفت در شب 21 تیر ماه رفت و آمدهای چشمگیری به سردخانه شهید امین‌زاده در جنوب تهران صورت گرفته که به گفته این سایت، احتمالاً محل نگهداری شماری از اجساد قربانیان خشونت‌های پس از انتخابات بوده است. به نوشته این سایت، بعداً برخی از کارکنان بهشت زهرا به نوروز خبر دادند که همان شب و در شب 24 تیر کاروانی از اتومبیل‌هایی که به سازمان بهشت زهرا تعلق نداشته وارد قبرستان شدند. از قرار معلوم در این دو شب اجساد به قطعه 302 که خارج از محوطه قدیمی بهشت زهراست منتقل و آنجا دفن شده‌اند».

با این وجود جواد جهانگیرزاده، عضو دیگر از کمیسیون مجلس برای بررسی حوادث پس از انتخابات که عضو کمیسیون امنیت ملی نیز هست، این گزارش را غیرقابل‌اعتماد دانست و به روزنامه خبر گفت: «اگر کاتوزیان گفته که این موضوع را پیگیری می‌کنند، منظورش این است که این خبر را درست نمی‌داند؛ نه این‌که خبر درست است و پیگیری‌اش می‌کند. تا کشور می‌خواهد به آرامش برسد و به آینده فکر کنیم، یک حرفی و یک خبری در می‌آورند!»

این نماینده اصولگرا توضیح داد: «اگر بنا باشد بعد از این هرکس بتواند یک شایعه‌ای پخش کند و نمایندگان مجلس بخواهند به دنبال تأیید یا رد آن باشند که سنگ روی سنگ بند نمی‌شود! این حرف‌ها و خبرها انرژی زیادی از ما می‌برند و بی‌اعتمادی به وجود می‌آورند. به این سادگی آن‌ها را قبول نکنید».