سفر به پشت صحنه سربداران با قاضی شارح

«سرکیسیان تازه به ایران آمده بود، ما آن موقع در مدرسه هنرپیشگی درس می​خواندیم، فهمیه راستکار مرا به سرکیسیان معرفی کرد.» این ها را علی نصیریان گفت. بازیگری که سهم زیادی در شکل گیری تئاتر نوین ایران دارد و اولین متن​های نمایشی با نگاه ایرانی را خلق کرده است. متن​هایی مثل «افعی طلایی»،«بلبل سرگشته» و... «ما با سرکیسیان تمرین می کردیم، با شور و شوق هم تمرین می​کردیم. سرکیسیان آن موقع اطلاعاتش در مورد تئاتر مدرن به روز بود و در زمانی که کسی استانیسلاوسکی را نمی​شناخت، او برای ما از استانیسلاوسکی و شیوه​هایش برای بازیگری می گفت.»

آن جمع تا مدت​ها در خانه سرکیسیان تمرین می​کردند، خیلی​ها هم برای دیدن کارشان به واسطه رفاقت با سرکیسیان به آن خانه می​آمدند. از جلال آل احمد و همسرش سیمین دانشور گرفته تا احمد شاملو و...

 تمرین با سرکیسیان اما منجر به اجرای اثری نشد، اما جرقه شکل​گیری تئاتر ملی در همان خانه زده ​شد، داستان​های هدایت اولین دستمایه بود برای نوشتن نمایشنامه​ای ایرانی، تجربه​ای تازه در حوزه نمایشنامه نویسی و اجرا، زحمتش را عباس جوانمرد (بازیگر و کارگردان تئاتر) کشید و بعد نصیریان دست به قلم شد«نمایشنامه نویسی من بیشتر از روی اجبار بود، یعنی چون متنی نبود و نویسنده​ای من مجبور بودم خودم بنویسم، اما بعد که نمایشنامه نویسانی مثل رادی و بیضایی و ساعدی کارشان را شروع کردند من به صورت جدی روی بازیگری تمرکز کردم.»

محمد علی نجفی که رسید پرونده تئاتر و گروه هنر ملی را بستیم، چند دهه آمدیم جلو و رسیدیم به اوایل دهه 60 زمانی که خیلی از همان تئاتری​ها دور هم جمع شدند و در کاری بازی کردند که کارگردانش نجفی بود، و شد اولین سریال تاریخی بعد از انقلاب، سریالی با طراحی صحنه​ای عظیم در دوره و زمانه خودش. 

«صداقت» این پاسخی است که نجفی به پرسش ما داد، وقتی از او پرسیدیم دلیل گل کردن سریال بین مردم و ماندگاری​اش چه بود؟«همه با صداقت کارکردند، بازیگر، طراح صحنه، طراح گریم، تهیه کننده، نویسنده و...آن هم درشرایطی که کارکردن بسیار سخت بود.»

کارگردان سربداران اما هنوز هم از حذف بخش​های مختلف این سریال ناراحت است. «متاسفم که عبادت​های قاضی شارع حذف شد. کلی از صحنه​هایی که خانم کابلی طراحی حرکاتش را انجام داده بود، حذف شد. بخش​هایی که مربوط می​شد به شمن روحانی مغول آن هم حذف شد. یک بخش کامل از بازی امین تارخ در نقش شیخ حسن جودی حذف شد. آن هم بخشی که مربوط بود به رسیدن او به شهر میکده​ها و بخشیدن خرقه​اش به یک زن. بازی خانم تسلیمی و نقشش هم دچار همین وضعیت شد و ...»

این حذف​ها را آن موقع کسی ندید، اما بازی قاضی شارح خیلی زود در بین مردم گل کرد. تکیه کلام​هایش ورد زبان همه شد . شخصیتی که نقشش را نصیریان بازی می کرد.«این شخصیت با همین مشخصات و دیالوگ​ها در متن بود. این طور نبود که من بخواهم او را خلق کنم. اما من آمدم و روال را شکستم.به خودم گفتم این شخصیت واعظ است، بیان قوی دارد. من هم باید او را از حالت نرمال خارج کنم. کاراکترش را استلیزه کنم، پر طمطراق و مطنطن حرف بزنم تا شخصیت او حک شود و در ذهن مخاطب بماند.»

ساخت و طراحی دکور، بودجه کار، دستمزد بازیگران، شخصیت​ها، وفاداری به تاریخ و ... مرور شد تا رسیدم به امروز و وضعیتی که حالا بر سریال سازی در این عرصه حاکم است. وضعیتی که نصیریان نقد​های جدی روی آن داشت.

آفتاب که غروب کرد چای آخر را نوشیدیم، علی نصیریان هم که زودتر آمده بود، زودتر رفت.

متن کامل گفت و گو با علی نصیریان و محمد علی نجفی به زودی منتشر می​شود.  

 5757