نشانه حیاتی وجود دمکراسی در یک کشور

نورمن سالومون

نورمن سالومون منتقد رسانه ای آمریکایی این مقاله را در سال 2003 در سایت معروف خود مدیا بیت نوشته و من آن را برای جام جم آنلاین ترجمه کردم.

آنچه در فضای رسانه ای امروز انگلیس به خاطر رسوایی به بار آمده توسط روزنامه نیوز آو د ورلد روپرت مرداک می گذرد سبب انتشار این مقاله شد.

*********

مردم بریتانیا و ایالات متحده امریکا در جهان رسانه ای موازی اما کاملا متفاوت از یکدیگر زندگی می کنند.  اشتراکات زبانی و فراوانی فرهنگی در بین این دو کشور کاملا مشهود است .

 اما دیداری از لندن ، به سرعت این واقعیت را در ذهن به تصویر می کشد که روزنامه نگاری جریان اصلی در انگلستان ، بسیار کمتر و کم رنگ تر از امریکاست.

 یکی از نشانه های قوی تر بودن مطبوعات در انگلستان نسبت به امریکا این است که در این کشور دهها روزنامه ملی در غالب اندیشه ها و طرز فکرهای مختلف در حال رقابت با یکدیگرند.

 بدیهی است که کل این تصویر قابل قبول و درخشان نیست . روزنامه های زردی را نیز می توان یافت که تیتر اول آنها مربوط به حوادث هول انگیزی ، چون قتل و جنایت است و یا کل صفحه اول آنها به بدن عریان زنان اختصاص یافته است .

 عمده روزنامه های اصلی منعکس کننده نقطه نظرات مخرب صاحبان راست گرای خود ، چون روپرت مرداک هستند (که در تحمیل شبکه بسیار بد فاکس نیوزش به مردم امریکا بسیار موفق بوده است) شمارتیراژ روزنامه های بریتانیا نشان می دهد که میزان مطبوعات در گردش این کشور رابطه معکوسی با کیفیت ژورنالیستی آنها دارد چرا که تیراژ روزنامه سان 5/3 میلیون و دیلی میل 3/2 میلیون نسخه در روز می باشد ، حال آن که تیراژ دو روزنامه فوق العاده و کم نظیر گاردین و ایندیپندنت تنها 381 و 156 هزار نسخه در روز است.

 با این وجود ، نفوذ و اعتبار گاردین و ایندیپندنت به همراه آبزرور روز یکشنبه ، بسیار بیشتر از چیزی است که تیراژ آنها نشان می دهد.  این ها ، روزنامه های بسیار مترقی و شجاعی هستند که روزنامه نگاری کم نقص را با تمایل به چالش کشیدن قدرتمندان درآمیخته اند.

 این روزنامه ها با چنان اشتیاق و تکاپویی - و با گرایشات سیاسی چپ گرایانه - در عالم خبررسانی فعالیت می کنند که حتی یک نمونه آن را نیز نمی توان در یکی از روزنامه های امریکایی دید.

 در کل ، دردنیای روزنامه نگاری انگلیس ، حیطه اندیشه به قدری وسیع است که یک روشنکفر امریکایی ممکن است وسوسه شود که در آنجا اقامت گزیند.  در عوض ، مهمترین روزنامه های «لیبرال» سراسر آتلانتیک - نیویورک تایمز و واشنگتن پست - سخنگویان قدرت های شرکتی و امپراطوری امریکا می باشند.

 اگر نیویورک تایمز و واشنگتن پست در لندن به چاپ می رسیدند مردم انگلیس آنها را متمایل به احزاب میانی و یا محافظه کار قلمداد می کردند تا "لیبرال"

 پخش رادیو و تلویزیونی نیز کاملا متفاوت است . شرکت پخش رادیو و تلویزیونی بریتانیا ، بی بی سی ، در طول مدت حمله امریکا و انگلیس به عراق ، از سوی برخی از رسانه های این کشور به فیلترکردن اخبار و سانسور اعتراضات ضدجنگ متهم شد ، ولی با یک بررسی کلی روی عملکرد رادیو و تلویزیون بی بی سی می توان فهمید که تنوع مطالب در این رسانه بسیار بیشتر از چیزی بوده است که مردم امریکا از طریق شبکه های رادیو و تلویزیونی خود از جمله سازمان های رادیو و تلویزیون ملی امریکا چون NPR و PBS و دیده و شنیده بودند.

 بی بی سی بسیار بیشتر از رسانه های خبری امریکا ، پذیرای افکار و اندیشه های متفاوت است و از طیف گسترده تری از اطلاعات و اخبار برخوردار می باشد.

 گرگ دایک ، مدیر کل ( سابق) آن چند هفته پیش در اظهاراتی به این نکته اشاره داشت : «در قیاس با رسانه های امریکا ما در جنگ بسیار بی طرف ظاهر شدیم و اجازه دادیم تا افکار و نظرات مخالف حتی بر ضد دولت خودمان در شبکه مطرح شود».

 او که ماه گذشته از امریکا دیدار می کرد بسیار شگفت زده شده بود که : «امریکایی های زیادی تنها برای گفتن این موضوع پیش من می آمدند که آنها همگی جنگ را از طریق بی بی سی پیگیری کرده اند ، زیرا بیش از این به رسانه های الکترونیکی و رسانه های خبری امریکا اعتماد ندارند"

 دایک در انتقاد به رسانه های امریکایی گفت : «شخصا ، از این که رسانه های امریکایی با این تعداد زیاد همگی در طول جنگ یک طرفه و برده وار در خدمت دولت بوده اند ، شوکه شدم"

 او سپس با خطرناک توصیف کردن این روند افزود: «برای سلامت دمکراسی خودمان هم که شده نباید روش برخی از شبکه های رادیو و تلویزیونی امریکا را دنبال نماییم."  در سفری که همین ماه به لندن داشتم ، با دیدن تفاوت بسیار زیاد موجود بین جو سیاسی انگلستان و کشور خودم بهت زده شدم.

 بسیاری از سیاستمداران ، گزارشگران و مفسران ، نوک حملات خود را مستقیما متوجه تونی بلر کرده بودند ، و او را با توجه به اسناد جدید ، متهم به دروغگویی به ملت در خصوص سلاح های کشتار جمعی عراق کرده بودند.

 برخلاف جرج دبلیو بوش ، او هم اینک در یک معضل سیاسی بزرگ گرفتار شده است . در آمریکا اگر چند ستون نویس زنجیره ای (ستون نویسی که مطالب او در آن واحد در چند روزنامه بزرگ به چاپ می رسد) در روزنامه های بزرگ ، جرج بوش را به خاطر این موضوع شرم آور مورد نکوهش قرار داده بودند ، کمتر کسی می توانست وضعیت سیاسی بوش را قوی توصیف کند.

 حالا تنها عامل کلیدی این است که چند تن از نمایندگان دموکرات کنگره تصمیم دارند تا علیه این رئیس جمهور حقه باز بشورند.

 می بینید که مشکلات بلر و مصونیت بوش ، که هر دو ناشی از محیطهای مختلف رسانه ای دو کشوراند تا چه حد با یکدیگر متفاوتند.  شمار زیادی از منابع خبری انگلیس به شدت از رهایی و خلاصی بلر از این مخمصه جلوگیری می کنند و به شدت او را زیر ذره بین قرار داده اند.

 این نتیجه تغییر جهت تدریجی و سازنده فرهنگ رسانه ای انگلیس در ربع قرن گذشته است.  تمکین و تسلیم محض در برابر خواست نخست وزیر ، در رسانه های انگلیس با شدت - و به حق - مورد انتقاد و سرزنش واقع می شود.

 سوالات بسیار سخت و پیاپی روزنامه نگاران - در رسانه های چاپی و الکترونیکی - به منظور دریافت جواب های قانع کننده ، وضعیت بسیار بغرنجی را برای بلر فراهم آورده است .

 تمایل رسانه های خبری به چالش کشیدن رهبران سیاسی ، نشانه حیاتی وجود دمکراسی در یک کشور است.  اما به طور کلی چنین چیزی در ایالات متحده امریکا چندان نمودی ندارد.

ترجمه : محمدرضا نوروزپور
29 خرداد 1382 جام جم آنلاین