افزایش طلاق در روستاها و شهرستانها/ مقصر؛ ماهواره و بیکاری یا نهادهای حمایتی؟

امیدسلیمی بنی:  واقعیتهای جامعه ایران نشان می دهد پدیده جدا شدن خانواده ها و طلاق، در سالهای اخیر، فراوانی زیادی داشته است.

آمارهای رسمی سازمان ثبت احوال کشور می گوید سالانه نزدیک به 130 هزار طلاق قانونی در کشور ثبت می شود و جامعه شناسان می گویند چندین برابر این میزان، طلاقهای عاطفی در خانواده هاست که بروز داده نمی شود.

برای رشد سرطانی طلاق در جامعه، دلایل زیادی گفته شده، از شاخصهای اقتصادی مانند بیکاری و تورم گرفته تا مسایل فرهنگی مانند فیلمها و سریالهای ماهواره ای و چشم و همچشمی، در این میان عوامل آسیب زای اجتماعی مانند استرسهای شهرنشینی و اعتیاد نیز سهم خود را در علت شناسی افزایش طلاق داشته اند، ولی آخرین دلیلی که توسط یکی از مقامات محلی قضایی در استان خوزستان اعلام شده، عمق فاجعه را نشان می دهد.

رئیس دادگاه عمومی شهرستان آغاجاری از توابع استان خوزستان می گوید طلاق در سه ماهه اول سال جاری دراین شهرستان نسبت به مدت مشابه سال قبل، دو برابر شده.

به گفته نعمتی، برخی از طلاقهای توافقی در منطقه محرومی مانند آغاجاری، "به امید استفاده از حمایتهای بهزیستی و کمیته امداد" انجام می شود.

این در حالی است که متوسط پرداخت هزینه سرپرست خانوار به زنان مطلقه، ماهانه بین 25 تا 40 هزار تومان است. ولی رئیس دادگستری با انتقاد از رویکرد نهادهای حمایتی نظیر بهزیستی و کمیته امدام امام خمینی(ره) در زیر پوشش بردن خانواده پس از طلاق، می گوید: "این رویکرد موجب شده تا زوجینی که با فقر مالی روبرو هستند به امید استفاده از امکانات این نهادها، به صورت توافقی از هم جدا شوند. "

این مقام قضایی پیشنهاد می کند هزینه ای که پس از جدایی به زنان سرپرست خانوار، پرداخت می شود، با اصلاح قوانین، در اختیار خانواده های فقیر قرار گیرد تا طلاق کمتر شود: "‌چنانچه با اصلاح قوانین این نهادها، خانواده های کم بضاعت بیشتر مورد توجه قرار گیرند، ارکان خانواده ها محکم تر، وقوع جرایم، کمتر و آمار طلاق های توافقی نیز کاهش خواهد یافت."

هر چند این مقام محلی قضایی از اعتیاد، فقر و بیکاری و نبود سازمانی برای ایجاد اشتغال، شیوع رفتارهای ناسالم زوجین و بی بند و باری و عدم آگاهی از مسائل شرعی و مذهبی، نیز به عنوان عامل افزایش طلاق در این شهرستان حوزه استحفاظی خود خبر داده، ولی اولین بار است موضوع استفاده از کمک هزینه خانوارها، به عنوان دلیل طلاق، اعلام می شود.

تفاوت طلاق شهری و طلاق روستایی

به نظر می رسد خلاء تحقیقات منجسم و علمی درباره این پدیده در مناطق و استانهای مختلف کشور، باعث مبهم ماندن دلایل طلاق در کشور شده است.

آمار سازمان ثبت احوال نشان می دهد در استان برخوردار و نسبتا مرفهی مانند تهران در 3 ماهه ابتدای سال 90، روزانه 363 طلاق در دفاتر رسمی، ثبت شده است، ولی همین میزان در استانهای کمتر برخوردار از جمله خوزستان که دارای میزان متوسطی نسبت به نرخ میانگین طلاق در کشور است، در سه ماهه ابتدای سال 90، روزانه تنها 17 مورد طلاق بوده است. یعنی در مناطق برخورداری مانند تهران، نرخ شیوع طلاق، نزدیک به 22 برابر استانی مانند خوزستان بوده است.

با در نظر گرفتن نسبت جمعیتی این دو استان، سطح درآمدها، دسترسی به منابع و فرصتها، وضعیت تحصیلی، خانوادگی و شغلی زوجهای جدا شده می توان دریافت آیا علل بروز این پدیده در مناطق مختلف، یکسان بوده، کاری که تاکنون توسط مراکز دانشگاهی و پژوهشی کشور انجام نشده و هنوز عواملی مانند شبکه های فارسی وان در شهرها و کمک هزینه 40 هزار تومانی خانوارهای بی سرپرست در روستاها، به عنوان مقصران طلاق، شناخته می شوند.

47/233