سردار حسین علایی از فرماندهان جنگ گفت: کتاب‌‌هایی مانند «مهران در تحولات جنگ ایران و عراق»، ناظر علمی دارند. اما بهتر است که افراد محلی حاضر در مناطق نبرد نیز به عنوان ناظران کمکی در جریان تدوین کتاب قرار گیرند. دکتر حسین علایی در بیست و سومین نشست علمی_ تخصصی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با محوریت نقد و بررسی کتاب « مهران در تحولات جنگ ایران و عراق» با دفاع از این اثر گفت: بخشی از خلاهای موجود در این اثر، مربوط به این است که موضوع مهران در جنگ، بیشتر تابع نبردهای منجر به اشغال یا آزادسازی آن است تا تابع خود مهران.
وی با اشاره به تصحیح شدن اشتباهات کتاب«مهران در تحولات جنگ ایران و عراق» در آینده و در پاسخ یکی از فرماندهان ایلامی در دوران دفاع‌مقدس که سایه سنگین عملیات کربلای یک بر محتوای کتاب را باعث کم‌توجهی به ایلام در این اثر ارزیابی کرده بود، تاکید کرد: در سفری که در تاریخ 25 فروردین ماه امسال به مناطق غرب کشور داشتیم، تصمیم گرفتیم که درباره سه محور اساسی در استان ایلام کار کنیم که عبارتند از: بررسی مقاومت در مقابل تجاوز دشمن به ایلام، شهر ایلام در تحولات جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و چگونگی شکل‌گیری یگان‌های رزمی ایلام. تاریخ شفاهی فرماندهان و نقش نیروها در طول جنگ، محتوای این محورها هستند.
وی در ادامه، خطاب به منتقدان کتاب «مهران در تحولات جنگ ایران و عراق» یادآوری کرد: اگر از روحانیون تاثیرگذار در جنگ مانند آیت‌الله حاج شیخ عبدالرحمن حیدری ایلامی، شخص دیگری را می‌شناسید، آنها را به ما معرفی کنید. این راوی دوران دفاع‌مقدس در پایان سخنانش از نقش موثر عملیات کربلای یک در شکست دفاع متحرک ارتش صدام گفت و تاکید کرد: مهران در جنگ را باید در سطح ملی دید. تجربه ما نشان داده که کتاب‌های مربوط به شهرها و استان‌ها در جنگ، بیش از بقیه آثار مورد نقد و مطالعه مسوولان آن شهر قرار می‌گیرند.
سپس برخی از حاضران در جلسه نقد کتاب «مهران در تحولات جنگ ایران و عراق»، انتقادات خود درباره این اثر مانند کم‌توجهی به نقش نیروی هوایی در عملیات‌های صورت گرفته در مهران را بیان کردند و مهدی خداوردی‌خان، نویسنده کتاب در دفاع از اثر خود گفت: بخش اعظم این اثر، در سال 1378 نوشته شده و بنا به دلایلی، در آن سال‌ها به چاپ نرسید. تا اینکه حدود سه سال پیش، به درخواست مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس، مجددا " تحقیقات میدانی صورت دادم و این اثر با بازنگری به چاپ رسید.
وی ادامه داد: من در انتخاب عنوان کتاب، نقشی نداشتم. اما به نظرم، عبارت بدون معنایی نیست. مهران و عملیات‌های انجام شده در جنگ، مبنای کتاب بوده و به همین سبب، عنوان «مهران در تحولات جنگ ایران و عراق» مناسب به نظر می‌رسد. نویسنده کتاب «نخستین عملیات دری‍ای‍ی س‍پ‍اه پ‍اس‍داران در خ‍ل‍ی‍ج ف‍ارس: نبرد ال‍ع‍م‍ی‍ه» تاکید کرد: روش تحقیق کتاب «مهران در تحولات جنگ ایران و عراق»، میدانی و تاریخی بوده و فراز و فرودهایی که در سبک نگارش کتاب دیده می‌شوند، متاثر از دستورالعمل‌های نظامی مندرج در اثرند. چون اینگونه اسناد در قالب روایی جای نمی‌گیرند، هر نکته‌یی باید با توجه به اهمیت و منزلت آن تبیین شود.
خداوردی‌خان از ثبت و ضبط تاریخ شفاهی فرمانده وقت لشکر 11 امیرالمومنین (ع) در جمع همرزمانش یاد کرد و با تاکید بر حفظ استناد در کتاب «مهران در تحولات جنگ ایران و عراق» اظهار داشت: وقتی این فرمانده، خاطرات خود از عملیات‌های رخ داده در مهران را بیان می‌کرد، هیچ‌یک از همرزمانش، هیچ تصحیحی وارد نمی‌کردند و این سکوت، نشانگر تایید سخنان او بود. وی درباره اطلاعات جغرافیایی منتشر شده در کتاب نیز گفت: تمامی این اطلاعات، با تکیه بر کتاب‌های منتشر شده در این باره انتخاب شده‌اند و تمامی اسناد آنها موجودند.
این پژوهشگر جنگ یادآوری کرد: گستردگی اسناد مربوط به عملیات والفجر 3، یکی از دلایل توجه بیشتر به آن در کتاب است. همچنین من راوی این عملیات بودم و تسلط بیشتری بر آن داشتم. اگر درباره نقش نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در مهران نیز صحبتی به میان نیامده، به محدودیت همکاری فرماندهان نیرو در آن مقطع است. مهدی خداوردی‌خان در پایان سخنانش تاکید کرد: اگر نواقصی در کتاب «مهران در تحولات جنگ ایران و عراق» دیده می‌شود، ناشی از دسترسی محدود نویسنده به منابع و اسناد بوده است.
در ادامه نشست نقد و بررسی این کتاب، دکتر حسین علایی، یکی از فرماندهان دوران دفاع‌مقدس و یکی از داوران شاخه نظامی جایزه کتاب فصل گفت: این اثر به چند دلیل برای تجلیل در شانزدهمین دوره جشنواره کتاب فصل انتخاب شد. اول اینکه سیر تدوین چنین اثری با چنین حجم و اطلاعاتی، نیازمند وقت زیاد است و مهدی خداوردی‌خان، این کار را انجام داده است. دوم اینکه کتاب‌های زیادی درباره مهران در جنگ نوشته نشده و تنها کتاب مناسب، همین اثر است.
وی افزود: مهدی خداوردی‌خان برای تدوین کتاب «مهران در تحولات جنگ ایران و عراق»، چندین سفر به مناطق استان ایلام و شهر مهران داشته و به افراد زیادی مراجعه کرده است. این امر به اعتبار کتاب می‌افزاید. کتاب‌‌هایی مانند این اثر، ناظر علمی دارند. اما بهتر است که افراد محلی حاضر در منطقه نبرد نیز به عنوان ناظران کمکی، در جریان تدوین کتاب قرار گیرند. این فرمانده دوران دفاع‌مقدس در پایان، ایران را یکی از کشورهای مهم خاورمیانه خواند و نگارش اثر درباره جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را مهم دانست.
وی خاطرنشان کرد: ایران جنگ‌های زیادی را به خود دیده و در طول تاریخ، به اندازه حدود مساحت کنونی ایران، از کشور جدا شده است. ارتش صدام در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، قصد داشتند که مناطقی از جنوب و غرب مانند خوزستان را جدا کنند. تمامی مقدمات این کار از جنبه‌های نظامی، سیاسی و دیپلماتیک نیز فراهم بود. اما نیروهای ایرانی با تکیه بر فرهنگ عاشورا، رهبری امام‌خمینی (ره) و ترکیب و اتحاد نیروهای مسلح و مردم، از وقوع چنین اتفاقی جلوگیری کردند.
کتاب «مهران در تحولات جنگ ایران و عراق »، در 5 فصل با عناوین «تهاجم ارتش عراق و اشغال مهران»، «عملیات والفجر 3: آزادسازی مهران»، «استراتژی دفاع متحرک ارتش عراق: اشغال مجدد مهران»، «عملیات کربلای یک: طرح‌ریزی، شناسایی، آماده‌سازی» و «عملیات کربلای یک: شرح عملیات»، توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس به چاپ رسیده است. بیست‌وسومـــین نشـــــست علمی -تخصصی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس با محوریت نقد و بررسی کتاب «مهران در تحولات جنگ ایران و عراق»نوشته مهدی خداوردی‌خان، (22 تیر ماه 90) برگزار شد.
منبع: ملت آنلاین
نظر شما