۱ نفر
۱۰ تیر ۱۴۰۱ - ۱۰:۵۷

ای آفت جان ای پلاستیک

غلامرضا فدایی
ای آفت جان ای پلاستیک

این سروده را با عنوان «مثنوی پلاستیک» در تاریخ سوم تیر ۱۴۰۱ سروده ام که تقدیم مخاطبان گرامی می شود.

ای آفــت جــان ای پلاستیــک ای سمّ روان ای پلاستیــــک

تو گشتــــه ای مایة تشـــخص با بـــاد هـــــوا کنی تــــرقص

از بس به تو بسته اند عــــلاقه دنیــا ز وفـــــور تو کـــــــلافه

در کـــوچه و خـــانه و خیابان هم مزرعه، دشت و هم بیـابان

در بستـــر رود، و ســـاحل آب استــــخر بـزرگ یا که تالاب

آلــوده کنی محیـــط زیست را در دشــت و کــــویر یا به دریا

بس جانوری که خوردت و مرد انـــدر گلویش نَفَـــس بفشـرد

بازار و خـــرید و مصـــرف آن افــــزودن کیسه ها دو چنـــدان

گـــر می روی بر خــرید کالا خــواهی تو به هر قلم مشمــــا!

چون تو برسی به سطح منـــزل بس کیسه شود به هر طـرف وِل

گفتـــم به یکی ز شهــــرداران تا چاره کند زیادمصــــرف آن

تخفیــــف دهد هرآنکه آرد یک کیسه چو خود خـــرید دارد

از پتـــروشیمی گمان نمی رفت تا زندگی را چنیــن کند سخت

شــــاید که خطـا از آن نباشد از مصــــــرف بد، خطــــای زاید

یــاد یار ز عهــــد دور یاد آر بس پــــاکت کاغـــــذی به بازار

یـــا هر نفــــری درون جیبش دستمـــــال بزرگ بُد ندیـــــمش

هــم بهر نظافت بهــره ای داشت کالای خود انـدران بگـــذاشت

کی بـود لبـــاس چفت و چسبــان هم پاره شــــده بلوز و تنبـــان

حرمت و حیا کجا چنیــــــن بود اخــــلاق عموم چه نازنیـن بود!

مصـــــرف شده اصل زندگی ها کمتر شده بحث رحـم و اهـــدا

دائــم تو بخـــر ببر به منــــزل با کیســـه کنی تو حــــلّ مشکـل

از شیشــــه بکن تو استفـــــاده بینی همه ســـــود ز امـــــر ساده

آن وقت تنـــوع کی چنیـن بود بازار کجـــــا و این چنین ســود!

جـــالب که درون کیسـه بینی تبلیـــــغ ز خرید جنس چینـــی

بــــاران چو فزایدش زمـــانی طغیــــــان کند آب ها به آنــــی

خــــالق چو طبیعت آفــریدی عیـــب و خللی در آن ندیـــدی

هر چیــز به جای خویش بــاشد کمبــــــود و خلأ در آن نبـاشد

عالَم همه خودکفــــا و گـردان دائم همــــه با هم انـد به دوران

کمبــــود و نواقصی نـــــدارد چون کار خدا ز نظـــــم زایـــد

نســــل همه اندران به مقـــــدار از گرگ و مگس یا که کفتـــار

خورشیـــد و مه و ستـــاره ها هم در نظـــــم جهــان رفیـق با هم

این جنس بشــــر چو شد پدیدار بر هم زده خُلق و خوی و رفتار

محصـــــول بشر گزافه بـــــاشد همـــــراه محیـــط زیست باید

بایـــد که ز جنس این طبیـــعت سازد همـــــه را به وفق فطرت

افسوس، دو صــد به هم بگوییم افســــاد زمین ز خود بجوییـم !

هر ظـرف که باشدش پلاستیک ضـایع شود محتوا چو لاستیک

گیـــرد ز حــرارت و بــرودت تأثیــــر، و فــــزون کند مصیبت

گــــویند اثـرش شــــدید باشد تخـــــریب به زمان مــدید باشد

آرد به میـــــان ما ز امـــــراض باشد سخنـــــم رها ز اغـــراض

افسوس کسی به فــکرآن نیست چون عاقله ای به ذکر آن نیست

چون همّ بشر فقـط به سود است چشم خـــردش دگر کبود است

هر جا که پدیدة خـــدایی است بهره کشی ها به جِدّ جاری است

این رســـم نه رسم زندگانی است فانی تر از این جهـان فانی است

در کشـــف، کمال علم بایست تخریب محیـــــط را نه شـایست

افساد به حرث و نسل، زور است از عقل و نظر یقین به دور است

دریا و هـــوا و هم زمیـــــن شد فاســــد ز تلاش هـــــای بی خود

پیشرفت کجا بود چو پس رفت پیشرفت مخوان تو هر بــرون رفت

از بس که بشر ماجــــراجوست غافل که جهان چوچشم و ابروست

هر چیــــز به جای خویش باید بی جـــــا حرکت ز جـــا نشــــاید

دیـــــگر نفَسم به بنـــــد آمـــد آلــــوده هوا چو گشتـــه از حــدّ

از اصــل زمین دگر چه پـرسی نه خـــاک و نه آب بهــر غَرسی

دریـــــا بَرِ ذی حیــــات دریــــا آلـــوده تر از دشت و صحـــرا

امــواج کند چو قصــــدِ بی داد آرد تـــن و جـــــان تو به فریاد

این موج ها نه موج دریــــــاست افـــراط بشر به هوش اشیا است

جسمت شـــــده نقطه حـــوادث جـــانت چو نزار ز امر حــادث

هر لحظه چو صــــد خبر شنیدی تصمیــــم درست کی بدیدی؟

حیــــران به هوا چو بادکنک ها افتـــــاده به جان هم چو سگ ها

آسـایش و رامش ار تو خواهی بایــــد ز یکی یقیـــــن بکـاهی!

این رســــم و قواعـد جهان است تا بــــوده جهــان ما همان است

باید بشـــر از خودش بپـــــرسد بهـــر چه کند راه حق ســــــد؟

مردم همـــه چون نهــــال بــاری مشکن تو نهال و شو نه خــاری

بس کن تو نفــــاق و کم جدایی آخر نه مــــگر تو هم ز مــایی؟

بشتاب به رسم همـــدلی، دوست تا کی بکَنی ز یار خـود پوست؟

این ره، نه مروت است و انصاف خارج مکن آدمی ز اوصــــاف

گوش کسی گر نشــــد بدهکار تغیـیر کجـــــا بُوَد به رفتـــار!

بایــد که ز نو نهضتـــــی ســاخت زنهـــار ز امرِ از دو سر باخت

در مصرف خود دو باره انـــدیش همراه مشو به وزر و تشــویش

این کیســـه مثال سوء مصـــرف بنگر به عمل، نه گفتـه و حــرف

بر حفــــظ محیـــط کمال دقت با خـــلق خــــدا صفا و رفـــقت

گر خــــلق خدا ز ما «رضــا» شد راضی به یقیــــن خــدا ز ما شد

* استاد تمام دانشگاه تهران

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 1646764

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
7 + 2 =