مجموعه‌های ماه رمضان امسال همانطور که قبل از پخش نیز تصور میشد چنگی به دل نمی‌زند؛ این کارها در حال حاضر که بیش از 15 روز از آغاز پخش آنها می‌گذرد نه چندان بردل مخاطبان نشسته و نه در میان منتقدان و کارشناسان محبوبیتی یافته است و همه این‌ها شکست مجموعه‌های رمضانی امسال را سبب شده است؛ مجموعه‌هایی که در میان آنها آثاری از کارگردانان سرشناسی همانند محمدحسین لطیفی و علیرضا افخمی دیده می‌شود. نگاه منتقدان به این مجموعه‌ها همه سرشار از ایرادهایی است که به بخش‌های مختلف آنها وارد می‌شود و به لحاظ کیفی کلیت آثار را زیر سؤال می‌برد. هرچند که در این برهوت مجموعه‌ها باز هم این علیرضا افخمی است که با ساخته‌اش توانسته بالاتر از سایرین بایستد.
مجموعه‌های ماه رمضان توصیه نمی‌شود
اکبر عالمی، کارشناس سینما، معتقد است که مجموعه‌های ماه رمضان امسال به لحاظ کیفی چندان قابل توجه نیستند. او در این زمینه به «خبر» می‌گوید: «هر سال همزمان با پخش مجموعه‌های ماه رمضان دوستان و آشنایان مجموعه‌های خوب را برای دیدن توصیه می‌کردند و می‌خواستند که کارها را ببینم اما امسال هیچ کس به من توصیه نکرد که مجموعه‌ای را ببینم و این نشان از آن دارد که هیچ یک از کارها کیفیتی که مخاطبان را جذب کند، ندارد.»
او با اشاره به مجموعه‌های رمضانی سال‌های گذشته می‌گوید: «این عادت در میان ایرانیان جا افتاده است که در ماه رمضان بعد از افطار به دیدن مجموعه‌ها بنشینند، اما امسال مجموعه‌ها به گونه‌ای نبوده که نظر تماشاگران را جلب کند. در سال‌های گذشته تعدادی از مجموعه‌ها به اندازه‌ای جذاب بودند که در زمان پخش آنها خیابان‌ها خلوت میشد. این مسئله نشان از قابلیت بالایی دارد که می‌توان در یک مجموعه تلویزیونی به وجود آورد.» او ادامه می‌دهد: «در میان مجموعه‌های سال‌های گذشته، «میوه ممنوعه» کاری قابل توجه و تأثیرگذار بود. ساخت این مجموعه گام قابل توجهی بود که نباید ارزش‌های موجود در آن را نادیده گرفت. ظرافت‌هایی که در ساخت آن صرف شده بود توانست جایگاه ویژه‌ای برای آن در بین مخاطبان به وجود آورد.»
کیفیت نامطلوب
اصغر نعیمی، منتقد و کارگردان، معتقد است که مجموعه‌های ماه رمضان امسال نسبت به سال‌های گذشته بسیار ضعیف‌تر بوده است. او در این زمینه می‌گوید: «به لحاظ کیفی امسال ضعیف‌ترین مجموعه‌ها در ماه رمضان روی آنتن رفت. این آثار نه توانسته‌اند، نظر مخاطبان عام را جلب کنند و نه کارشناسان این آثار را می‌پسندند.»
او با اشاره به مجموعه «پنجمین خورشید»، می‌گوید: «افخمی ایده خوبی برای ساخت این مجموعه در اختیار داشته است. اگر ایده این کار به خوبی پرداخته میشد، می‌توانست کار فوق‌العاده موفقی باشد اما متن به تمامی قابلیت‌هایی که در طرح اولیه وجود داشته، دست نیافته است و به همین دلیل است که نمی‌تواند مخاطبان بسیاری داشته باشد و یا اثر ماندگاری شود.» او تأکید می‌کند در میان مجموعه‌های روی آنتن اثر افخمی بیش از سایر کارها مورد توجه است و مخاطبان بیشتری دارد. نعیمی در مورد مجموعه «نردبام آسمان» به کارگردانی محمدحسین لطیفی می‌گوید: «این مجموعه یک کار تاریخی روتین است که هیچ ویژگی خاصی در آن دیده نمی‌شود و به هیچ عنوان نمی‌توان اثری از کارگردانی لطیفی را در آن مشاهده کرد. لطیفی نشان داده هرگاه فیلمنامه خوبی در اختیار داشته باشد می‌تواند کار قابل قبولی ارائه دهد و در غیر این صورت چندان نمی‌توان به نتیجه کار او امیدوار بود.»
نعیمی با اشاره به ویژگی‌هایی که در این گونه مجموعه‌های تاریخی مشاهده می‌شود، می‌گوید: «معمولاً کارهای تاریخی از این جنس بعدی تبلیغاتی در مورد شخصیت مورد بحث دارند که حتی مجموعه لطیفی از آن جا که مخاطب نداشته نتوانسته در این زمینه هم موفق باشد.» این منتقد تأکید می‌کند بحث دسته‌بندی موضوعی در مورد مجموعه‌های ماه رمضان کاری منطقی و حساب شده نیست و می‌گوید: «اینکه می‌گویند مجموعه‌های ماه رمضان باید موضوعی خاص داشته باشند تا مورد توجه قرار گیرند و مجموعه تاریخی در ماه رمضان مورد توجه قرار نمی‌گیرد، منطقی نسیت، زیرا اگر مجموعه «امام علی» در این مقطع روی آنتن برود می‌بینیم که کار مورد توجه قرار می‌گیرد.»
نقد کمرنگ اجتماعی
غلامعباس فاضلی، منتقد، نبود نقد اجتماعی را در مجموعه‌های ماه رمضان ایرادی جدی می‌داند و می‌گوید: «در مجموعه‌های «نردبام آسمان»، «عبور از پائیز» و «پنجمین خورشید» سه مسئله کلی دیده می‌شود. اول اینکه نقد گزنده مسائل اجتماعی در این مجموعه‌ها کم رنگ است، در حالی که در مجموعه‌های رمضان سال‌های گذشته این مسئله به خوبی آشکار بود و انتقاد از مسائل اجتماعی وجود داشت. در واقع مجموعه‌های امسال به ابعاد مسائل اجتماعی جامعه امروز توجهی نکرده‌اند.» او ادامه می‌دهد: «دومین مسئله مربوط به مفاهیم و مسائل اخلاقی است که نسبت به سال‌های گذشته مفاهیم اخلاقی در مجموعه‌ها ساده‌تر و دم دستی مطرح شده است. در مجموعه‌های «میوه ممنوعه» و «او یک فرشته بود» شاهد بودیم مسائل اخلاقی خیلی جدی مطرح و تعاریف جامعه نسبت به مسائل اخلاقی به چالش کشیده میشد.»
فاضلی با اشاره به مجموعه «نردبام آسمان» می‌گوید: «در مجموعه «نردبام آسمان» مسائل اخلاقی و اجتماعی به چالش کشیده نشده است. در مجموعه‌های «پنجمین خورشید» و «عبور از پائیز» شاهد تحلیلی ساده از شرایط جامعه هستیم و نقد صریح اجتماعی هم در مجموعه‌ها قابل لمس نیست، در حالی که سال گذشته در مجموعه اجتماعی «روز حسرت» و مجموعه طنز «بزنگاه» این گزندگی قابل مشاهده بود.»
او ادامه می‌دهد: «در سال‌های گذشته مخاطبان با دیدن مجموعه‌ها در ماه رمضان رو به روی آینه قرار می‌گرفتند و از خود سؤال می‌پرسیدند و تعاریف اخلاقی در جامعه امروز مورد داوری قرار می‌گرفت. ضعف در تکنیک سومین مسئله‌ای است که در هر سه مجموعه ماه رمضان امسال مشترک است. ساختار مجموعه‌ها نسبت به سال‌های گذشته افت داشته است، در حالی که استانداردها در مجموعه‌های ماه رمضان گذشته بالاتر بود.»
کاهش مخاطبان مجموعه‌های رمضان
محمدتقی فهیم، منتقد، معتقد است با کاهش تعداد مجموعه‌های رمضانی مخاطبان آثار هم کمتر شدند و دیگر از جنجال و حاشیه‌های موضوعی مجموعه‌های ماه رمضان خبری نیست.
او در این‌باره می‌گوید: «با کاهش مجموعه‌ها مخاطبان هم کمتر شدند. البته کاهش مجموعه‌ها به خاطر بازتاب سال‌های گذشته بوده که تعداد زیاد مجموعه‌های داستانی مردم را از معنویت دور می‌کرد. در واقع تعداد زیاد مجموعه‌ها به رقابت بیشتر می‌انجامید و تبلیغات و جنجال‌ها هم بیشتر میشد، به همین دلیل تعداد بینندگان زیاد بود.» او ادامه می‌دهد: «اما امسال با تمهیدات مدیران صدا و سیما تعداد مجموعه‌ها کاهش پیدا کرد تا مردم فرصتی برای انجام فرایض این ماه داشته باشند. امسال دیگر از جنجال مجموعه‌های ماه رمضان خبری نیست و آرامش بر مجموعه‌ها حکمفرما است. گرچه به لحاظ کمیت مجموعه‌های ماه رمضان کاهش داشته، اما به لحاظ کیفیت غنی‌تر شده است.» این منتقد می‌گوید: «کاهش مجموعه‌های ماه رمضان تصمیم درستی بوده، گرچه امسال ممکن است ریزش مخاطب داشته باشیم و همه بگویند مجموعه‌ها ماه رمضان عقب‌گرد کرده، اما در درازمدت که بیشتر به سمت کیفیت پیش برویم مخاطبان افزایش می‌یابند. مجموعه‌سازان باید به دنبال تأثیرگذاری بر مخاطبان باشند تا محتوای آثار فاخر شود.»
فهیم با اشاره به مجموعه «نردبام آسمان»، می‌گوید: «موضوع «نردبام آسمان» به گونه‌ای است که برای هر فصل مناسب است و اختصاص به رمضان ندارد. «عبور از پائیز» هنوز سردرگم است و مخاطبان با آن ارتباط برقرار نکرده‌اند. البته در بخش‌هایی این مجموعه کلیشه‌شکنی کرده و از بعدی جدید ورود سرمایه‌گذار را به مسائل اجتماعی نشان می‌دهد. انتخاب چنگیز جلیلوند هم از ویژگی‌های این مجموعه است.» او می‌گوید: «این مجموعه حادثه‌سازی شیرینی دارد و با تلفیق رؤیا و واقعیت کلیشه‌شکنی کرده است. اگر در قسمت‌های بعد وقایع بعد از جنگ و تأثیر آن در اجتماع پررنگتر و ورود افراد نوکیسه بیشتر نشان داده شود، مسلماً می‌تواند رتبه اول مجموعه‌های رمضانی را کسب کند. ضمن اینکه مجموعه به لحاظ جوانگرایی در صدر قرار دارد.»
امسال دیگر از جنجال و حاشیه‌های موضوعی مجموعه‌های ماه رمضان خبری نیست.
کد خبر 16517
نظر شما