ترکمنستان در حال تبدیل شدن به یک «دبی» دیگر است! این جمله اغراق نیست، واقعیتی عینی است که در پایتخت این کشور، یعنی عشقآباد، به خوبی قابل مشاهده است. ترکمنستان و امارات عربی متحده با اینکه یکی آن سوی خلیج فارس است و آن یکی همسایه دریای خزر، اما شباهتی غریب میانشان است.
هر دو کشور، از زیبایی‌های طبیعی بهره‌ای نبرده‌‌اند و از نظر آب‌وهوا و پوشش گیاهی هم کم و بیش شبیه یکدیگر هستند. با این حال هر دو از منابع غنی نفت و گاز برخوردارند و فروش این ثروت، نخستین منبع درآمد ملی آنها را تشکیل می‌دهد.
هر دو، به ویژه ترکمنستان در حال برنامه‌ریزی برای جذب توریسم است و بافت اجتماعی و فرهنگی آن مطابق با طراحی جدید که برای آن در نظر گرفته شده است، در حال دگرگونی است. همچنین هر دو، در حال استفاده از ظرفیت‌های تجاری و ترانزیتی خود در بخش ترانزیت و حمل‌ونقل هستند. مانند دبی که اکنون به عنوان یک بندر آزاد، نقش پخش‌کننده بزرگ کالا در منطقه و ترانزیت‌کننده را به‌عهده دارد. ترکمنستان هم برای استفاده از ظرفیت ترانزیتی خود در حال سرمایه‌گذاری در بخش حمل‌ونقل، به ویژه حمل و نقل ریلی است. در زمان دولت دوم هاشمی رفسنجانی، خط‌آهن مشهد - سرخس - تجن و امتداد آن در خاک ایران به نام راه‌آهن بافق - بندر‌عباس، نخستین خط ترانزیتی مورد استفاده ترکمن‌هاست، کریدور ریلی شمال - جنوب که بخشی از آن ایجاد شده و بخشی از خط آهن آن میان ایران - ترکمنستان و قزاقستان در حال تکمیل است، دومین سرمایه‌گذاری عشقآباد در این زمینه محسوب می‌شود.
سرانجام، کریدور حمل‌ونقل جدید پنج‌جانبه که موافقتنامه آن چندی پیش میان ایران، ازبکستان، ترکمنستان، عمان و قطر در عشقآباد به امضا رسید، سومین و جدی‌ترین تلاش ترکمنستان برای استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی است. اگر فقط دومین پروژه ترانزیتی ترکمنستان، یعنی خط آهن ایران، ترکمنستان - قزاقستان به مرحله عمل برسد و کریدور شمال - جنوب فعال شود، ضمن آن که زمان حمل و نقل و ترانزیت کالا شبانه روز و معادل 600 کیلومتر کاسته می‌شود، سالانه تا 12 میلیون تن کالا از این مسیر جابه‌جا شده و هزینه‌های بخش حمل و نقل به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد یافت. جالب است که از حدود 910 کیلومتر راه‌آهن لازم‌الاحداث برای این کریدور، حدود 700 کیلومتر آن فقط در خاک ترکمنستان قرار دارد، حال آنکه فقط 82 کیلومتر از این راه‌آهن در ایران و 120 کیلومتر آن در خاک قزاقستان واقع است. این نشان می‌دهد که ترکمن چه برنامه‌های درازمدتی را برای استفاده از ظرفیت حمل و نقل و ترانزیت خود دارند.
«عشقآباد» جدید
ترکمنستان دارای 5 استان آخال، بلکان، داش حوض، لباب و مرو است که عشقآباد پایتخت این کشور و مرکز استان «آخال» محسوب می‌شود. عشقآباد مانند دیگر نقاط این کشور، عاری از پوشش گیاهی جذاب است. البته رشته کوه «کپه‌داغ» که پایتخت در آن و در نزدیکی مرز ایران قرار دارد، آب‌وهوای این شهر را نسبت به سایر مناطق بهتر کرده است. اما این شهر از نظر سرسبزی، فقط کمی از الگوی خوانده جدید خود، یعنی دبی بهتر است.
عشقآباد جدید هم‌اکنون مانند دبی که به دو بخش قدیمی و جدید تقسیم شده، کم‌کم در حال تبدیل به دو بخش است. بخش اول که همان بخش قدیمی است، شامل ساختمان‌های کوتاه حداکثر 2 تا 3 طبقه، خیابان‌هایی باریک و بافتی در مجموع قدیمی است، حتی مجتمع‌های مسکونی آن نیز حداکثر 4 طبقه است، با این حال، عشقآباد بخش دومی دارد که دارای ساختمان‌های مدرن، اتوبان‌های پهن و برج‌هایی بلند است.
اقدامات دولت ترکمنستان برای نو‌سازی کشور، رفت و آمد خارجیان، چه از نظر کاری و چه از نظر توریسم را به عشقآباد افزایش داده است،به طوری که توریست‌های روس و اروپایی زیادی روزانه در عشقآباد مشاهده می‌شوند، با این حال زیر‌‌ساخت‌های فرهنگی با پذیرای توریسم و ارائه خدمات به آنها چندان آماده نیست. باوجود آن که 85 درصد جمعیت آن مسلمانان است، اما توریست‌ها، دارای محدودیت چندانی نیستند و بیشتر محدودیت‌ها این است که آزادی‌های فردی باید در محیط‌های خاص و به دور از چشم جامعه اعمال شود. با این حال، پاره‌ای مقررات باقی‌مانده از زمان اتحاد جماهیر شوروی، جو این کشور و عشقآباد را پر‌رمز و راز می‌کند.
به عنوان مثال، در پایانه مرزی باجگیران و هنگام ورود به این کشور، اطلاعیه‌ای به زبان فارسی به دیوار خود‌نمایی می‌کند که یکی از دانستنی‌ها و مقررات حضور در ترکمنستان را و محدودیت تردد در بعد از ساعت 7 شب ذکر می‌کند. نگاهی به خیابان‌های عشقآباد در این ساعت نیز تأیید می‌کند که این قانون به دقت اجرا می‌شود، چراکه تقریباً هیچ ماشینی در خیابان‌ها به چشم نمی‌خورد و شهر به گونه‌ای رمز‌آلود، ساکت و بی‌تحرک است. مورد دیگر، به محدودیتهای تردد هنگام برگزاری مراسم رسمی یا افتتاح پروژه‌و طرح‌ها، توسط رئیس‌جمهور برمی‌گردد، چراکه در این قبیل مواقع، رفت و آمد‌ها در عشق آباد کاملاً متوقف و به بیانی، قسمت عمده شهر قرق می‌شود. وجود چنین مسائلی است که تردد توریست‌ها را در ترکمنستان به چالش می‌کشد، اما باز این کشور آنقدر جذابیت‌های اقتصادی دارد که سرمایه‌گذاران، محدودیت‌ها را به جان بخرند و در این کشور به فعالیت بپردازند.
4545
نظر شما