ایجاد و راه‌اندازی بورس‌های کالایی در ایران، در راستای تحقق برنامه‌های سوم و چهارم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر ایجاد و گسترش بازارهای تخصصی صورت گرفته است.
در ادامه اجرای این سیاست و به دنبال طرح موضوع ایجاد بورس برق در کشور، تشکیل بورس انرژی با محوریت برق پس از موافقت شورای عالی بورس و اوراق بهادار در برنامة کاری سال 1390 بازار سرمایة ایران قرار گرفته است.
در بورس انرژی امکان انجام معاملات پیمان آتی (forward)، قراردادهای آتی (futures) و اختیار معامله (option) فراهم می شود که در گام نخست، قرارداد مورد معامله دراین بورس، پیمان آتی (مبتنی بر سلف موازی) خواهد بود که بخش تحویل فیزیکی کالا را نیز پوشش می‌دهد.
با راه‌اندازی این بازار امکان خرید و فروش انرژی، تأمین مالی برای تولیدکنندگان، تأمین انرژی برای توزیع‌کنندگان و مصرف‌کنندگان، کشف قیمت روزانة انرژی، پوشش ریسک، شفافیت معاملاتی، تسهیل در تبادلات انرژی و کاهش هزینه‌های معاملاتی در بخش مبادلات انرژی فراهم خواهد شد.
اگر چه ساختار نیمه دولتی کنونی صنعت تولید و توزیع انرژی در کشور یک نقطه ضعف اساسی در شکل‌گیری بورس انرژی است اما شتاب جریان خصوصی‌سازی طی سال‌های اخیر و دورنمای اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 باعث می‌گردد تا فرصت توسعة این بازار به سرعت فراهم شود.
از این رو به نظر می‌رسد وجود بورس انرژی و خصوصی‌سازی بخش تولید و توزیع انرژی، لازم و ملزم یکدیگر بوده و ایجاد بورس انرژی در چنین شرایطی یک ضرورت است. جایگاه کشور در تولید انرژی و تأثیرگذاری آن بر معادلات اقتصادی در حوزة مبادلات انرژی اعم از نفت، گاز و برق، ساختار تجاری فعالی را در این حوزه در کشور ایجاد کرده است.
بازار برق ایران از سال 1382تاکنون به انجام معاملات در ساختاری نظام‌یافته و تحت نظارت اقدام کرده است و بخشی از محصولات بخش نفت از سال 1386 در بورس کالای ایران مبادله می‌شود. در کنار این موضوع سابقة مبادلات برون‌مرزی حامل های انرژی و فعالیت بخش‌های بازرگانی در بازارهای بین‌المللی تجارب ارزشمندی را در این بخش ایجاد کرده که می‌تواند در توسعة سریع بورس انرژی ایران نقش بسزایی ایفا نماید.
از سوی دیگر جایگاه استراتژیک ایران نیز به توسعة بورس انرژی کمک شایانی خواهد کرد ضمن این که در میان مدت وجود بورس انرژی خود جایگاه استراتژیک کشور را ارتقاء خواهد بخشید.
به دنبال موافقت شورای عالی بورس و اوراق بهادار با راه‌اندازی بورس انرژی، فراخوان راه‌اندازی این بورس در چارچوب گروه‌های سهامداری مورد تصویب شورا به زودی انجام خواهد شد. 20 درصد از سهام بورس نیز عرضة عمومی می‌شود که این عرضه، پس از واریز سهام مؤسسان صورت می‌گیرد. سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در نظر دارد، طی نیمة دوم امسال مقررات لازم در این خصوص را تصویب و نرم‌افزارهای مورد نیاز برای انجام معاملات دراین بورس را فراهم کند تا امکان انجام معاملات در بورس انرژی در اواخر سال 90 مهیا شود.
*رییس سازمان بورس و اوراق بهادار
/3131
نظر شما