جواد لاریجانی: الان، برخی علما می‌گویند، بی‌عرضه بودید، وضع اقتصادی مردم خراب است / کشت و کشتار، نه اما نباید در اجرای احکام دین خجالت بکشیم

فارس نوشت:محمد جواد لاریجانی گفت: جبهه عمومی انقلاب باید روی عبدالحمید حساس باشد. در دوره اصلاحات به عبدالحمید میدان داری دادند در مواردی که عبدالحمید امروز فکر می‌کند که توانمندی دارد فراموش کرده که این توانمندی ها مرتبط با کجا بوده و در مورد آشوب ها و تحریکاتی که امروز آقای عبدالحمید انجام می‌دهد دولت های آقایان روحانی و خاتمی مسئولیت مهمی در این رابطه دارند

بخش هایی از گفت و گوی مفصل «فارس» با محمدجواد لاریجانی را بخوانید:

تصویری که غرب صهیونیست از ما دارد غیر از این چیزهایی است که در فضای مجازی می‌بینیم در فضای مجازی از جمهوری اسلامی ایران چهره خاصی می‌سازند اما تصویر حقیقی که غرب از ما دارد به نظر آنها یک غول عجیب و غریب و خطرناک در منطقه ظاهر شده است و این مسئله را پنهان هم نمی‌کنند. و این غول روز به روز هم قوی‌تر می‌شود و برای منافع سلطه گرانه آنها یک خطر عمده محسوب می‌شود و نمی‌توان به راحتی با آن کاری هم کرد در نظر غرب صهیونیست، جمهوری اسلامی همچین موجودی است حالا اینکه رسانه‌ها اینگونه وانمود می‌کنند که ایران تو سری خور است که البته اینها حرف‌های تبلیغاتی است و آنهایی که در کاخ سفید و مراکز تصمیم‌گیری غرب می‌نشینند از ظهور جمهوری اسلامی وحشت زده‌اند.

یکی از بزرگان که پیش او می‌روند می‌گوید دولت مردان آدم‌های خوبی هستند اما بی عرضه‌اند البته در گذشته هم ممکن است آدم‌های خوبی نبوده باشند و بی‌عرضه هم بودند اما به هر صورت عرضه خوب است اما مسئله دوم است مسئله اول داشتن طرح است. در حال حاضر بی‌عرضه‌تر از بایدن رئیس جمهور آمریکا در دنیا وجود ندارد و یک آدم کند ذهنی است؛ اما سیستم او را اداره می‌کند. دموکرات‌ها یک طرحی برای خودشان دارند و آن طرح را پیش می‌برند از طرفی احمق‌تر از ترامپ هم کسی نبود منتها سیستم حکومتی می‌توانست او را به حد خوبی اداره کند.

مسئله امروز کشور ما موضوع عرضه داشتن نیست مسئله ما داشتن یک نقشه راه برای تحول اقتصادی است ما در هر جا که نقشه داشتیم، موفق بودیم. ما برای سیستم دفاعی‌مان نقشه داشتیم که موفق شدیم؛ درباره سیستم علمی کشور هم -مقام معظم رهبری که پرچمدار توسعه علمی کشور است چهارچوب یک نقشه را داشته و همیشه آن را دنبال کرده است- با توجه به اینکه دولت‌ها به موضوع علم توجهی ندارند همین توفیقاتی که الان کشور در حوزه علمی دارد مرهون همان نقشه مقام معظم رهبری است.

ما در هر کجا نقشه داریم موفقیم؛ در اقتصاد ما به نقشه نیاز داریم. من در آن کتاب مذکور یک مدل از نقشه را نوشته‌ام و به عنوان نمونه عرض می‌کنم ما کشور نفتی هستیم اما نباید یک کشور نفت فروش باشیم در حالی که می‌توانیم یک کشور نفتی باشیم؛ نفتی به آن معنا که حتی یک قطره از نفت خام مان را نفروشیم ما بیش از ۱۱۰ حوزه صنایع و علوم وجود دارد که به فرآورده‌های نفتی وصل می‌شود.

اینکه ما توانستیم کف خیابان را ببَریم، یک توفیق مهمی بود این معنایش این نیست که دشمن وارد فاز بعدی نمی‌شود. برداشت من این است که آمریکایی‌ها و غرب صهیونیست تئوری شان این بود که فشار اقتصادی بی هدف نیست در واقع فشار اقتصادی و تحریم‌ها باید جان مردم را به لب برساند وقتی جان مردم به لب رسید با یک جرقه‌ای باید روشن شود و تئوری آنها این بود که امروز وقت آن است و در گروه‌های سیاسی مختلف در داخل هم سیگنال‌های شان به همین شکل بود.

۴ هفته پیش خانم کلینتون یک سخنرانی داشت، کلینتون یکی از تاثیرگذاران در سیاستگذاری دموکراتیک در آمریکا است در اظهارات اخیرش به سه موضوع اشاره می کند. یکی اینکه گفته است باید تماسمان را با جامعه روحانیت در ایران بیشتر کنیم و به آنها بگوییم که شما نترسید ما اصلاً قصدی برای اسلام نداریم فقط شما بر اعمال برخی از احکام اسلامی در ایران اصرار نکنید. نکته دومی که کلینتون به آن اشاره کرد این بود که ما قصد نداریم جمهوری اسلامی را سرنگون کنیم ما به دنبال این هستیم که جمهوری اسلامی فضا را باز کند و کسانی که سکولار هستند میدان داشته باشند و به احکام اسلامی شامل مسائل مربوط به حجاب موقتاً عمل نشود.

این کارها را کرده‌اند؛ الان وقتی با برخی از علما درباره حوادث اخیر صحبت کنید می‌گویند نتوانستید مردم را اداره کنید و بی عرضه بودید وضع اقتصادی مردم خراب است. اما باید گفت در حوادث اخیر آنهایی که میدان‌دار بودند غالبا قشر مرفه جامعه بودند و مردم بیچاره و تحت فشار در میدان نبودند. باید دید خواسته‌های مردم در حوادث اخیر چه بود ما اصلاً نشنیدیم که کسی از گرانی حرف بزند کسانی که به خیابان‌ها آمدند اصلا خواسته‌های مردم تحت فشار نبود.

باید دید دشمنان چگونه و چرا این صحبت‌ها را در ذهن علما وارد کردند. مشخص است روی این موضوع کار کرده‌اند. در این فتنه تهاجم عظیمی که به اسلام شد به هیچ چیز دیگری نشد. در حوادث اخیر به سیستم اداری مملکت تهاجم نشد و بخش اجرایی و سیستم اقتصادی کشور مورد تهاجم قرار نگرفت. اینها از توهین به جمهوری اسلامی به امام حسین(ع) و حضرت علی اصغر(ع) دریغ نکردند و مساجد و حسینیه‌ها را آتش زدند و به رهبری توهین کردند.

مسئله بی حجابی در حوادث اخیر خلط شده است در واقع اصل حدود برهنگی است نه مسئله حجاب. حجاب یک امر اثباتی است اما حدود برهنگی در هر کشوری مشخص است و در هر کشوری حجاب حدودی دارد. شدیدترین قوانین مبارزه با برهنگی در آمریکا هم است و امروز اعمال هم می‌شود اما سایز برهنگی‌شان بسته به نوع خودشان است. مردم در کشور ما فکر می‌کنند همه در دنیای غرب لخت راه می‌روند؛ بنده هفت هشت سال در بین این‌ها زندگی کرده ام، آن هم در برکلی که یکی از لیبرال‌ترین بخش‌های آمریکا و دنیای غرب است. برهنگی حد خیلی شدیدی دارد. شما فرض کنید یک خانمی با لباس نامناسب به بانک برود، بانک می‌تواند به این خانوم خدمات ندهد و بگوید لباسش نامناسب است.

گشت ارشاد یک تئوری درستی بود یعنی ما برای اینکه حدود برهنگی را اعمال کنیم یک عده افراد را تربیت کنیم که اینها مودبانه تر و با توجه به اخلاق اسلامی به افراد تذکر دهند. نکات مثبت و خوب کشور ما زیر سوال رفته است در حالی که اینها مسائل خوبی بود. در واقع در آمریکا همان پلیسی که دزد را می‌گیرد این خانوم با پوشش نامناسب را می‌گیرد. در یک شرکت هواپیمایی یک خانمی که لباس چسبان پوشیده بود او را از هواپیما پایین آوردند و آن خانم در دادگاه شکایت کرد اما دادگاه به نفع آن شرکت هواپیمایی حکم صادر کرد و گفت شما نمی‌توانید با این نوع پوشش وارد هواپیما شوید.

یکی از مشکلات بعضی از دوستان اصلاح‌طلب نخواندن است و یکی دیگر از مشکلات شان خواندن و نفهمیدن است. جناح اصلاحات پشت این فتنه بوده و دم خروس آن بیرون زده و همه این مسئله را می‌دانند اما متفکرین و تئوری پردازان اصلاح طلب خیلی بامزه هستند به عنوان مثال گفته بودند که جمعه روز پیروزی است و وقتی تشکیلات تبلیغات در آن سوی مرزها گفتند که جمعه اتفاقی نیافتاد این آقایان عنوان کردند که این جشن، جشن جنبش است. واقعاً رو می‌خواهد این آقایان عدم توفیق خود را هم نیازمند جشن دانسته‌اند.

از این بالاتر همین آقایی است که صبح ها با لاکان و فوکو و امثال این افراد صبحانه می‌خورد گفته بود که این خشونت‌هایی که در خیابان‌ها اتفاق می‌افتد نوعی خشونت مقدس است و قدسی است این آقا اصلا نفهمیده که خشونت مقدس چیست من دلیل دارم که این حرف را میزنم.

واقعیت این است که عثمان را معاویه کشت همه این را می‌دانند اما گناهش را به گردن حضرت علی انداختند تا مولا علی در جایی می خواستند صحبت کنند می گفتند آدم خلیفه‌کُش! توهین های زیادی را در این باره به مولا علی علیه السلام کردند امیرالمومنین علی علیه السلام در کوفه سخنرانی می کردند و مردم را به تقوا دعوت می کردند یکی بلند شد و گفت که تو انقدر مردم را به تقوا دعوت می کنی چرا خودت انقدر زن باره هستی؟ اصحاب عصبانی شدند و با او برخورد کردند حضرت فرمودند که او را رها کنید حضرت علی علیه السلام لبخندی زدند و گفتند که ما اهل بیت به سه چیز معروف هستیم. یکی خوشتیپ هستیم یکی خوش بیان هستیم و یکی دیگر هم اینکه زن های ما به ما بسیار علاقه مند هستند و بعد همه خندیدند و صورت مسئله تغییر پیدا کرد.

حضرت علی علیه السلام فرمودند افرادی که در اینجا و آنجا شیطنت می کنید مادامی که شما چند کار را نکنید من به شما کاری ندارم و حتی حقوقتان از بیت المال را نیز قطع نمی کنم اما همانطور که گفتم چند کار هست که اگر آنها را بکنید پای تان را با شمشیر قطع می کنم و می دانید که من جدی هستم. اولین کار این است است که امنیت مردم را به خطر بیندازید با شما برخورد خواهم کرد؛ نکته دوم امنیت راه ها است که اگر راه ها را به خطر بیندازید شما را تحمل نخواهم کرد و سوم اینکه از امکانات عمومی برای تبلیغ باطل خود استفاده کنید. مولا فرمودند اگر این سه کار را کنید باغی هستید و پایتان را قلم می کنم.

اساس فقها در بغی از همین خطبه حضرت علی علیه السلام پیدا شد. بغی یعنی خروج بر امام مشروع و البته میزان مجازات آن حد و حدود دارد و به نظر قاضی و امام است اما از مجازات های سنگین به شمار می رود. در فلسفه حقوق کشورها باید برای مجازات دلیل موجه وجود داشته باشد. چرا بغی باید مجازاتش سنگین باشد دلیلش این است که ظلم در منطق اهل بیت معنای خاص خود را دارد. ظلم در مکتب اهل بیت از ظلم به خود شروع می‌شود بعد ظلم به خانواده و بعد ظلم به مردم و بعد هم ظلم به ولایت که از ظلم های بسیار سنگین است. ظلم ولایت این است که شما وجود ولایت را منکر شوید و بعد از ظلم به ولایت ظلم به خدا است و علت این هم که این ظلم ها مجازات دارد این است که پشت آن یک تئوری وجود دارد؛ بغی به علت ظلم است که مجازاتش بالا است.

من طرفدار کشت و کشتار نیستم اما معتقد هستم که ما نباید در اجرای احکام دین خجالت بکشیم ما باید تئوری هر حکم را بفهمیم و قاطعانه حکم را اجرا کنیم و این همان روش حضرت علی علیه السلام است حضرت علی تئوری را داشت و قاطعانه هم عمل می کرد.

من دیده ام که چند نفر از فضلا بیانیه داده اند که اگر در مسیر کرج چند نفر ۱ بسیجی را مثله کردند این قتل و مثله کردن را در حد یک دعوای خصوصی تنزل داده اند در این مدل و اینگونه جرم یک مجازات خصوصی وجود دارد که آن قصاص به خاطر انجام قتل است یک مجازات عمومی هم دارد که چند سال زندان برای فرد مجرم در نظر گرفته می شود.

کشتن یک فرد بسیجی در کنج توسط تعدادی از افراد مصداق یک جرم فردی نبوده سوال اینجاست که این افراد آیا آن بسیجی را می شناختند و دنبالش بوده اند این افراد که دست به کشتن یک بسیجی زده اند. این ها باقی بوده اند این افراد با برنامه ریزی دشمن بر علیه نظام اقدام کرده بودند و این خشونت قدسی آن آقا هم نیست که مرتب لاکان مصرف می کند.

ضد انقلاب در فتنه اخیر سه لاین را دنبال می کرد. یک لاین تجزیه‌طلبی کردی، یکی تجزیه طلبی مبتنی بر سنی و شیعه که در سیستان و بلوچستان پیاده سازی شد و یکی هم لاین قبح‌زدایی از مقدسات که در کل کشور دانشگاه ها و سایر بخش ها و اماکن دنبال می شد.

در مورد جبهه عمومی انقلاب باید بگویم که این جبهه باید روی عبدالحمید حساس باشد. در دوره اصلاحات به عبدالحمید میدان داری دادند در مواردی که عبدالحمید امروز فکر می‌کند که توانمندی دارد فراموش کرده که این توانمندی ها مرتبط با کجا بوده و در مورد آشوب ها و تحریکاتی که امروز آقای عبدالحمید انجام می‌دهد دولت های آقایان روحانی و خاتمی مسئولیت مهمی در این رابطه دارند.

اساس کار ما بر این نیست که به مسائل فرقه‌ای دامن بزنیم اما عبدالحمید به طور کلی فاقد حیثیت علمی است و ضمناً به تمامِ تحریکات اجانب و فرقه های مختلف دامن می زند به نظر من این نیاز امروز وجود دارد که جبهه انقلاب با این فرد تعارف را کنار بگذارد عبدالحمید نمی تواند در داخل ایران باشد و بگوید که من ایرانی هستم و در کشور سیاست دشمنان ایران را پیش ببرد.

خدمتی که جمهوری اسلامی در منطقه سیستان و بلوچستان کرد در تاریخ این خطه بی نظیر است به عنوان مثال این خدمت در حوزه زنان هم قابل توجه است اینها که برای زنانشان حتا شناسنامه نمی گرفتند و آنها را فرزند حساب نمی کردند و الان هم نمی کنند جمهوری اسلامی خانم‌های این استان را به مدرسه فرستاد و برای آنها دانشگاه درست کرد در استان سیستان و بلوچستان بهترین دانشگاه های کشور تاسیس شد بیمارستان در این استان ساخته شد و بسیاری امکانات برای مردم سیستان و بلوچستان فراهم آورده شد.

دشمن زنان در منطقه سیستان و بلوچستان همین آقای مولوی عبدالحمید و اطرافیانش هستند؛ اینها برای زنان ارزش قائل نیستند. خدمات عظیمی که جمهوری اسلامی ایران برای سیستان و بلوچستان داشته باید توسط جبهه انقلاب بازتاب داده شود و جبهه انقلاب باید پای آن بایستد و البته با فتنه هم باید قاطعانه برخورد کرد.

مسجد مکی کاملاً مصداق مسجد ضرار است یعنی آنجا مسجد نیست یعنی آنجا دقیقاً محل توطئه است برای پیامبر اسلام هم تخریب مسجد ضرار خیلی سخت بود اما مسجد توسط عده ای درست شده بود برای اشاعه افکار نفاقی و انحرافی اما پیامبر دستور داد تا آن مسجد را خراب کنند مسجد مکی امروز به مسجد ضرار تبدیل شده است و از آنجا حرف‌های متعفن بیرون می آید. حرف های اسلامی بیرون نمی آید حرفهای کسانی از این مسجد بیرون می آید که در بیرون مرزها علیه اسلام توطئه می کنند کار جبهه انقلاب در این باره کاملاً روشن است و باید در این زمینه محکم ایستادگی کند.

سیستان و بلوچستان از ایران جدا شدنی نیست چون جمهوری اسلامی خیلی قوی است. دشمن حتی نمی تواند یک وجب از خاک ما را جدا کند و جرات این کار را هم ندارد اما ما باید به داد مردم سیستان و بلوچستان برسیم و آنها را از این چنبره اغوا خارج کنیم در بین برادران اهل سنت افراد بسیار دانشمند و افراد صادق وجود دارد آنها باید میدان‌دار باشند این دبدبه و کبکبه ای که عبدالحمید برای خود به هم زده است از برکت جمهوری اسلامی بوده و البته در دوره اصلاحات که دوره‌ای طولانی در کشور ما بود برای همنوایی با او هزینه زیادی شده است.

اینکه ما را از کمیسیون مقام زن بیرون کرده اند بسیار کار بدی کرده اند اما ما نباید روحیه خود را از دست بدهیم. از روز اولی که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید تا به امروز هر سال حداقل یک قطعنامه ضد حقوق بشری علیه کشور ما در سازمان ملل به تصویب رسیده است بنابراین ما امروز رویین تن شده ایم؛ آنقدر قطعنامه علیه ما در سازمان ملل صادر کرده اند. نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که ما نباید میدان را خالی کنیم و باید فعال باشیم حتی اگر یک نفر باشیم.

واقعیت این است که دختران ما در محیط‌های علمی تقریباً بی پناه هستند و این خیلی بد است همچنین در محیط های اجتماعی و کاری این وضعیت را می بینیم. وقتی ما میگوییم زنان ما باید وارد جامعه شوند باید محیط کار و محیط اجتماعی را برای شان به عنوان یک فضای بسیار امن فراهم می کردیم.

نظر من این است که ما باید جنایات که صورت گرفته در هفته‌های گذشته را بیش از این پخش می کردیم و برای نماینده هر کشوری که در سازمان ملل یک پکیج می فرستادیم با تک تک آنها ملاقات می‌کردیم حتی نمایندگان کشورهای متخاصم را ببینیم. ممکن است در جا تاثیر نداشته باشد اما باید این کار را کرد و خسته نشد.

نظر و تحلیل ما درباره فیلترینگ فضای مجازی به نگاه و تصور ما از این فضا باز می‌گردد من با اینترنت مخالفتی ندارم و بر علیه آن نیستم اما نباید به شکل عوامانه با فضای مجازی مواجه شد. امروز یک مشکل مهم جهان مسئله داشتن قواعد برای فضای مجازی است امروز بشریت در معرض یک بردگی بسیار سنگین فکری قرار دارد که این مسئله محدود به ایران هم نیست. امروز برای انسان متمدن و مدرن کشف واقعیت کار بسیار مشکلی است فضای مجازی امروز ظلمات فوق ظلمات است.

باید بدانیم که غربی ها در فیلتر کردن بی رحم هستند به عنوان مثال دامنه دات کام سایت خبرگزاری فارس به خاطر اینکه با اخبار این خبرگزاری مخالف بودند برداشتند و اگر به ضررشان باشد اینترنت را هم قطع می کنند. فضای مجازی فضای کاملا تحت کنترل خواسته های غرب صهیونی است این کاملاً روشن است. همین الموسی که الان عکس از همه جا منتشر شده یک عنصر کاملاً صهیونیستی است و امروز هم که پرده ها برداشته شد و معلوم شد که توییتر کجا بوده و چه کار می کرده است.

ما نباید فضای مجازی مان را مثل گذشته بدون در و پیکر بگذاریم اگرسوشال مدیا هایی که امروز هستند حاضر باشند قوانین ما را رعایت کنند من بد نمی دانم که ما در یک سیستم معقولی با این سوشیال مدیا ها قرارداد ببندیم مثل سایر کشورهایی که این گونه عمل می کنند اما آنها هرگز حاضر به بستن این قرارداد نخواهند شد.

مردم ما هم وقتی ببینند به راحتی می‌توانند از طریق پیام رسان های داخلی کار خود را انجام دهند استقبال می کنند فضای مجازی داخلی هم باید قوانین خود را داشته باشد چرا که این فضا هم از آلودگی هایی ایمن نیست پس ما مجموعه ای از قوانین را لازم داریم تا از فضای مجازی داخلی مان حفاظت کند.

من نگران این نیستم که فیلترینگ ادامه پیدا کند مگر عدم فیلترینگ چیست؟ مگر پیام رسان های خارجی درهایی از معرفت را برای ما باز می کند؟ لذا چیز مهمی نیست.

در حوزه کسب و کارهای اینترنتی الحمدلله بخش داخلی ما توفیقات بدی نداشته و کارها تاکنون به خوبی پیش رفته است. تمام همت ما باید بر این باشد که سوشیال مدیای داخلی خودمان را فعال و توانمند کنیم و نکته دیگر اینکه سوشیال مدیا های غربی حتماً باید با قرارداد فیلترشان آزاد شود و هر سوشیال مدیا ای که حاضر نیست قرارداد ببندد نباید فیلترش هم برداشته و آزاد شود.

بنده طرح بعضی از مسائل را در زمان فتنه نامناسب میدانم. اینکه ما در زمان فتنه بگوییم ما به سرعت قانون حجاب را بازنگری میکنیم کار بی ربطی است اصلا این ها دنبال این قانون نیستند یا در مورد حکمرانی که مثلاً بگوییم صداهای مختلف شنیده شود باید گفت که اصلاً گرفتاری فتنه این نبوده که صداهای مختلف نیست بنا بر این دستپاچگی کار چندان جالبی نیست. ما به هیچ وجه نباید دستپاچه شویم این هایی که در خیابان آدم می کشتند ما فکر کنیم که این آدم کشی به خاطر این است که به آنها اجازه نداده ایم که حرف بزنند؟ چنین چیزی نبوده حالا ما بخواهیم قواعدی را در این راستا تنظیم کنیم.

الان وقتی که دولت یا حکومت خوب کار نمی کند هم اصلاح‌طلبان و هم دشمنان ما بحث را به معنی مشروعیت می کشانند و می گویند که اساس مشروعیت غلط است میگویند که ولایت فقیه بیخود است باید حکومت سکولار روی کار بیاید. کلاً کشاندن دعوای کارآمدی به مشروعیت از همین جا است.

سیستم ما کاملاً شفاف و ساده هست که آسیب پذیر است به نظر من قوانین انتخابات نیازمند ترمیم است. انتخابات ناموس این مملکت است و برای جمهوری اسلامی مراجعه به افکار عمومی بسیار اهمیت دارد و مقام معظم رهبری پرچم دار حفاظت از دموکراسی کشور است. ما برای تعمیق دموکراسی چه کار کرده ایم؟ تحول مدرن دموکراسی این است که باید از سیستم رای به سیستم مشارکت ارتقا پیدا کند. در غرب بحث متفکرین سیاسی این است که ما رای گیری میکنیم اما سیاستمداران وقتی رای خود را می گیرند و می روند دنبال کار خودشان؛ تئوری دموکراسی در غرب همین بوده البته ماکس وبر بیشتر این را توجیه کرده است و گفته که وقتی ما با رای دادن اختیار کار را به فرد یا افرادی می دهیم در طول مدت دیگر دخالت و ورودی نداشته باشیم و اجازه دهیم فرد منتخب کارش را بکند، اما امروز دموکراسی در غرب با این مسئله مواجه است که می گوید ما باید مردم را در امر حکومت وارد کنیم و مردم باید مشارکت داشته باشند.

در مکتب اهل بیت مشارکت از دغدغه دینی شروع می شود؛ در مکاسب شیخ انصاری از امام صادق علیه السلام نقل شده است که اگر حکومت مشروع باشد همه موظف هستند که با حقوق و چه بی حقوق یا حقوق کم و چه با حقوق زیاد حکومت را کمک کنیم و اگر حکومت نامشروع است هر گونه همکاری با آن حرام است بنابراین شیعه اثنا عشری همواره دغدغه حفظ رکن مشروعیت حکومت را دارد که همان رکن ولایت است و بعد هم به مراحل بعدی حکومت می رسد و مکتب تشیع مکتب مشارکت است.

بیشتر بخوانید: