کمیته علمی در خدمت وزارت بهداشت نه مردم؛ «۹۰ درصد مسمومیت‌ها شیطنت است»

دراین‌باره نمی دانم باید وزیر بهداشت را خطاب کرد یا اعضای کمیته علمی، وزیر بهداشت که با ذکر نام کمیته علمی می‌خواهد خطاهای خود را توجیه یا به جامعه قالب کند و طی این ماه‌های روی کار آمدن بارها از این شیوه استفاده کرده است (جشن پایان اپیدمی، واکسیناسیون کووید برای کودکان، تزریق دوز چهارم و پنجم و ...)، این رویکرد برای عوام و مدیران بالا دستی احتمالا اثربخش بوده که همچنان ادامه داشته و دامنه آن به مسمومیت دانش آموزان هم گسترش یافته است، پس باید طرف سخن خود را به اعضای کمیته علمی متوجه کرد.

گرچه اغلب اعضای این کمیته را متخصصان قابل احترام و برجسته تشکیل می‌دهند، ولی لازم است توجه شود نظر کمیته در این خصوص زمانی قابل اعتنا و استناد است که مبتنی بر مستندات علمی نظام‌مند و موثق بومی باشد، در غیر این‌صورت نتیجه‌گیری موضوع همچنان زیر سوال خواهد بود. تجربه بیش از ۴ دهه کار در این وزارتخانه نشان می‌دهد که دوستان معمولا افراد منتقد به سیاست‌های خود را برنمی‌تابند و اگر غفلتا ایشان را به جلسه‌ای دعوت کنند، این حضور ادامه نخواهد یافت و دیگر دعوتش نمی‌کنند! حتی اگر فرض کنیم همه اعضای این کمیته‌های علمی افرادی دلسوز، شریف و باسواد باشند، همان‌گونه که بارها گفته‌ام اسم این کمیته را نمی‌توان کمیته علمی گذاشت بلکه نهایتا یک کمیته مشورتی یا کمیته متخصصان منتخب است (شبیه کمیته منتخب دانشمندان یک درصد جهان در حضور رئیس جمهور محترم)!

کمیته علمی آن‌چنان که در جهان رایج است مجموعه‌ای از افراد متخصص، محقق در آن موضوع، دارای کارنامه علمی مرتبط و کاملا بی‌طرف بدون هرگونه تعارض منافع هستند که توصیه‌های علمی برگرفته از یافته‌های پژوهشی بومی و معتبر را در اختیار می‌گیرند (حاصل کار خودشان یا دیگران و گاه خود کمیته با طرح سوالات علمی آتشین و TOR، ... سفارش تحقیقاتی می‌دهند و یافته‌ها را بررسی و تحلیل می کنند). سپس پیشنهادهای عملیاتی را در جلسات خود به بحث می گذارند و ضمن توجه به اثربخشی، انجام پذیری و هزینه اثربخشی مداخلات یا نظرات پیشنهادی، از آنها سیاست‌هایی استخراج می‌کنند و به مدیر، وزیر یا سازمان بالادستی ارائه می‌دهند و آنوقت وزیر یا هر فرد دیگر حق دارد با استناد به بروندادهای این کمیته اعلام کند نظر کمیته علمی این است و اگر نظر شخصی خود را عنوان می‌کند کمیته علمی می‌تواند شفاف سازی کرده حتی از ایشان شکایت کند.

با این حال می‌توان بر کمیته‌های علمی و مشاورین و کمیته‌های مشورتی تمرکز کرد که ابزاری برای توجیه خرابکاری مدیران شده‌اند، البته من اگر جای رئیس جمهور بودم، وزرا و کسانی که آن افراد را به عنوان یک درصد دانشمند دعوت کرده‌اند برکنار می‌کردم و بررسی می‌کردم در کشور چه می‌گذرد که این نام‌ها در این گروه قرار گرفته‌اند (اگر واقعا باشند). بنده هم جزو این یک درصدها هستم ولی نه در بوق و کرنا کرده‌ام و نه معمولا در این جلسات دعوت می شوم. حرام خواری علمی پدیده شومی در این کشور است که این افراد توصیه پایتون را به دولت می‌کنند.

نتیجه گیری را به شما عزیزان واگذار می کنم.

*اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه