1
با لبخند مرموزی روبروی امام نشست و گفت: در سفر که بودیم، عدهای از شیعیان شما در میان راه شراب نوشیدند...
- خدا را سپاس که آنها را در میانه راه قرار داد و گرفتار بیراهه و انحراف نفرمود.
این بار برافروخته شد و با تندی گفت: شراب مسکر میآشامند و تو...
عرق سردی بر پیشانی امام نشست و فرمود: خداوند گرامیتر و بزرگوارتر از آن است که در قلب مومنی آلودگی شراب و دوستی ما اهل بیت(ع) را یکجا جمع کند.
2
برای استراحت که ایستادیم دورتر از کاروان داشت با اسبش بازی میکرد، سرگرمی همیشگی اش بود. نماز شده بود اما او باز هم به اسب مشغول بود. امام مرا به سویش روانه کرد و گفت به او بگو اگر کسی یک سرگرمی داشت که او را از یاد خدا غافل کرد، او جزء سِفله مردم است. مَنْ کانَ لَهُ شِیءٌ یُلهیه عَنِ اللهِ سُبحانَهُ وَ تَعالی فَهُوَ مِنَ السِّفلِه.
- به او بگو "سفله" آدمی است فرومایه که هرگز ترقّی نخواهد کرد! نه اهل علم است و نه اهل تجارت و نه حتی اهل خانواده. "فرومایه" سرمایهای ندارد که تجارت کند. بگو که تقوا آدم را در عین حال که از فرومایگی نجات میدهد و فروتن میکند، سرمایهدار هم میکند آنوقت با سرمایه هر تجارتی ممکن است؛ چه تجارت دل باشد چه تجارت گل!
3
یکی از اصحاب مریض شده بود و حضرت به عیادتش رفت. مرد از سختی بیماری گفت و گفت: قبل از حضور شما دیگر مرگ را ملاقات کردم.
- مرگ را چگونه دیدی؟
- سخت و دردناک.
حضرت لبخندی زد و فرمود: مرگ را ملاقات نکردی؛ سختی آن را حس کردی... مردم نسبت به مرگ دو دستهاند: گروهی با مردن راحت میشوند و گروهی با مردن، دیگران را راحت میکنند. پس ایمان به پروردگار و ولایت ما اهل بیت(ع) را تازه کن تا از قسم اول باشی و راحت شوی.
4
وقت غذا که میشد؛ کاسه بزرگی نزدیک سفره میگـذاشت و از هر طعامی که در سفره بود، مقداری از بهترین بخش آن را بر میداشت و در کـاسـه مـیگـذاشـت و می گفت بدهید نیازمندان؛ آن وقت آیه «فـَلاَ اقـْتـَحـَمَ الْعـَقـَبـَة» را تلاوت میکرد... اهـل بـهـشـت در عـقـبـه، یـعـنـی امـر سـخـت و مـخـالفـت نـفـس حاضرند و آن عـقـبـه، آزاد کـردن بنده ای است از رقیت یا اطعام. خود حضرت میفرمود: خداوند عزوجـل بر اینکه هـر انسانی قدرت آزاد کردن بنده را ندارد، آگاه بود و از همین رو برای ایشان راه دیگری بـه بـهـشت، قرار داد و آن اطعام بود.
5
- یابن رسول الله! عدّهای آمده اند، اجازه ورود میخواهند و میگویند ما از شیعیان علی علیه السلام هستیم.
امام سری تکان داد و فرمود: در حال حاضر فرصت ندارم، بگو زمانی دیگر بیایند.
رفتند. عصر دوباره آمدند و امام بازهم اجازه ورود نداد. فردا و پس فردا و ...حدود دو ماه بدین منوال گذشت و در همچنان بر همان پاشنه میچرخید! آن روز صبح اما درخواستشان طعم دیگری داشت: به امام بگو ما از شیعیان پدرت، علیّ بن ابی طالب هستیم و با این برخورد، دشمنان ما را سرزنش میکنند. حتی بین دوستان، دیگر آبروئی برایمان نمانده است... روی بازگشت را هم نداریم؛ آخر این چه سرنوشتی است؟!
امام که صدایشان را می شنید به غلا خود فرمود: اجازه دهید وارد شوند.
داخل شدند اما حضرت اجازه نشستن هم نداد! کمی به یکدیگر خیره شدند و با تعجب گفتند: یابن رسول اللّه! این چه ظلمی است که بر ما روا میداری؛ بعد از این همه چشمانتظاری حالا هم بیاعتنایی...مگر گناه ما چیست؟ مرگ برای ما بهتر از این رفتار شماست.
امام از جا برخاست و فرمود: آنچه که بر شما وارد شده و میشود، همه نتیجه اعمال و کردار خود شما است که نسبت به آن بی اهمیت هستید!
میدانید چرا؟ شما ادّعای بسیار بزرگی کردید و اظهار داشتید که شیعه امیرالمؤمنین، امام علیّ بن ابی طالب علیه السلام هستید. وای بر شما، آیا معنای ادّعای خود را میدانید؟
و ادامه داد: شیعیان حضرت علیّ همانند امام حسن و امام حسین علیهما السلام، سلمان فارسی، ابوذر غفّاری، مقداد، عمّار یاسر و محمّد بن ابی بکر هستند، که در انجام اوامر و دستورات امام از هیچ نوع تلاش و فداکاری دریغ نکردند.
ولی شما بسیاری از اعمال و کردارتان مخالف آن حضرت است و در انجام بسیاری از واجبات الهی کوتاهی میکنید و نسبت به حقوق دوستان خود بی اعتنا و بی توجّه هستید و در مواردی که نباید تقیّه کنید، انجام میدهید. و با این عملکرد مدعی هم هستید که شیعه امیرالمؤمنین هستید!
بعد لبخندی زد و فرمود: شما اگر میگفتید از دوستان و علاقمندان آن حضرت و از مخالفین دشمنانش هستیم، شما را میپذیرفتم و این همه دردسر و سختی نصیبتان نمیشد...
جماعت با صوتی اشکآلود عذرخواهی کردند و گفتند: ما از دوستان و علاقمندان شما اهل بیت (ع) هستیم و مخالف دشمنان شما بوده و خواهیم بود.
امام به سمت آنها آمد و با دلجویی گفت: خوش آمدید، شما برادران من هستید.
جماعت سخت مورد توجه و عنایت امام قرار گرفتند...
6
گوشهای از مسجد ایستاده بود. با گردنی کج و سری افتاده! غم بر تمام وجودش آوار شده بود.
امام گویی دلش را تورق کرده باشد، او را خواست و فرمود: هرگاه حاجت مهمی داشتی و خواستی از خداوند درخواست کنی، اول غسل کن؛ وضو بگیر، بعد لباسهای پاکیزه بر تن و خود را معطر کن. بعد زیر چتر آسمان بایست و دو رکعت نماز بخوان! در هر رکعت بعد از حمد، 15 بار سوره توحید را قرائت کن. پس از سلام نماز بار دیگر پانزده بار «قل هو الله» را بخوان. بعد به سجده برو و بگو: «اللهم انّ کلّ معبود من لدن عرشک الی قرار ارضک، فهو باطل سواک فانک الله الحق المبین أقض لی حاجه – کذا و کذا – السّاعه، السّاعه، السّاعه. بعد با صدق نیت استجابت دعای خود را از درگاه خداوند بخواه!
لبخند روی لبهای مرد گل کرد.
7
با امام به خانه رسیدیم. خدمتکاران مشغول مرمت قسمتهایی از خانه بودند و در کنار آنان کارگری سیاهپوست نیز کار میکرد که امام قبلاً وی را ندیده بود.
حضرت فرمود: این مرد کیست؟
- به ما کمک میکند.
حضرت پرسید: آیا مزد او را قطعی کردهاید؟
- خیر. او به هر چه که ما بدهیم، خشنود است.
حضرت سخت ناراحت شد و با تندی با خادم خود سخن گفت، مرا که متعجب دید، سری تکان داد و...
- بارها آنها را از این کار بازداشته ام و گفته ام پیش از تعیین مزد کارگر، کسی را به کار نگیرید!
8
همیشه دو انگشتر به دست داشتند؛ یـکـی برای خـود و دیـگـری که از پدرشان به وی رسیده بود. نقش انگشتر خود «ماشاءَ اللّهُ لاقُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ» بود و نقش انگشتر پدر «حسبی اللّه».
برنامه منظمی داشت؛ نماز صبح را که میخواند، پـیـوسـتـه تـسـبـیـح و تـحـمـیـد و تـکـبـیـر و تـهـلیـل مـیگـفـت و صـلوات بـر حـضـرت رسـول و آل او مـیفـرسـتـاد تـا آفـتـاب طـلوع مـیکـرد. بعد از آن سجده میرفت و سجده را چندان طول میداد تا روز برمیآمد.
در همه نمازهای واجب، بسم اللّه را بـلنـد میگفت، رکعت اول بعد از حمد، سوره «قدر» را میخواند و در قنوت هایش این دعا را: «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ اِنَّکَ اَنْتَ الاَعَزُّ الاَجَلُّ الاَکْرَمُ»
عادتش بود که در دعا کـردن، ابـتـداء گل صـلوات را بر لبانش مینشاند... هر سه روز یکبار قرآن را ختم میکرد و میفرمود: اگر بخواهم در کمتر از سه روز خـتم میکنم اما هرگز از آیهای نمیگذرم مگر آنکه تفکر میکـنـم کـه آیه بر چـه چـیـز فـرود آمـده و در کـدام وقـت نازل شده...
نظر شما