جفری فلایشمن
رئیس جمهور عبدالله صالح قبلا هم چنین وعده هایی داده بود که به آن عمل نکرده، اما به نظر می رسد که دیگر کنترل کشوری که در اعتراض و مبارزه غرق شده را از دست داده است. علی عبدالله صالح در یک سخنرانی در تلویزیون ملی گفت:"من قدرت را رد می کنم و همچنان آن را رد خواهم کرد و طی چند روز آتی درحال کنار گذاشتن قدرت خواهم بود. من به هوادارانم اعلام می کنم که استقامت کنند و با هر چالشی مقابله کنند." این اطلاعیه رئیس جمهور درست روز بعد از اعطای جایزه صلح نوبل به توکل کرمن روزنامه نگار و فعال حقوق بشر برای رهبری معترضین علیه صالح، صادر شد. این جایزه آخرین مخالفت بین المللی با این رهبر دیرینه بود که چهار ماه پیش، از یک سوءقصد جان سالم به در برد.
علی عبدالله صالح درحالیکه کشورش در حال غلطیدن به جنگ داخلی است و قبایل قدرتمند و سربازان یاغی در برابر او صف کشیده اند روز شنبه اعلام کرد که به زودی از قدرت کناره گیری خواهد کرد.
صالح ، یک تکنسین سیاسی زیرک که بیش از سه دهه در قدرت مانده است،قبلا هم چنین وعده هایی را نقض کرده است. اما به نظر می رسد رئیس جمهور کنترل کشور را که در میان اعتراضات، تشدید جنبش جدایی طلب در جنوب و مقاومت رو به رشد قبایل، از جمله سردسته میلیاردر یکی از قبایل که افرادش در صنعاء پایتخت یمن در حال نبرد هستند، فرو رفته، از دست داده است.
مخالفان وی قول صالح برای برکناری از قدرت را خدعه ای دیگر خوانند.
محمد صبری یکی از رهبران مخالفین گفت:"صالح تا به حال سخنرانی های بسیاری در مورد ترک قدرت کرده است که هیچ کس به آن باور ندارد.این تلاش به منظور دور کردن توجهات از جایزه نوبل و منحرف کردن انتقادات است." نماینده سازمان ملل بعد از بی نتیجه ماندن مذاکرات مصالحه بین صالح و مخالفین طی چندین هفته یمن را ترک کرد.
خونریزی در سرتاسر صحراها و کوهستان ها در حال افزایش است. اعتراضات که در طول زمستان شروع شد تحت الشعاع مبارزات بزرگتر از جمله ظهور مجدد القاعده قرار گرفته است.آشفگتی در یمن شباهت بیشتری به خشونت های لیبی داشت تا قیام های مسالمت آمیز تونس و مصر که باعث سر نگونی حکام این کشورها شد.
صالح وقتی فشارها علیه اش چند برابر شد حتی برای احترام هم برنامه ای که ایالات متحده آمریکا و کشورهای خلیج فارس برای انتقال قدرت پشت آن بودند را قبول نکرد. بازگشت عجیب وی پس از یک دوره نقاهت در عربستان سعودی به یمن بعد از سوختگی شدیدی که در یک حمله موشکی به پناهگاهش از آن رنج می برد، تنها ناآرامی ها را تشدید کرد.
در صنعا اسلامگرایان، قبایل وفادار به حمید الاحمر و غولهای مخابراتی برای سرنگونی صالح فشار وارد می کنند. ارتش صالح با نیروهای وفادار به سرلشگر علی محسن صالح الاحمر، فرمانده بخش یک زرهی که در ماه مارس برای حمایت از صدها هزار نفر از معترضان ضد دولتی به آنها پناه داده بود نیز درحال نبرد است.
در سمت جنوب نیروهای امنیتی برای ترکیبی از جدایی طلبان، سربازانی که پناهنده شده بودند ،شیوخ قبایل و شبه نظامیان القاعده در شبه جزیره عربستان سرزمین هایی از جمله زنگبار و دیگر شهرها را از دست دادند.
تنش در جنوب کشور از سال 1994 با جنگ داخلی افزایش یافت،زمانی که نیروهای شمالی صالح، ارتش جنوبی حمایت شده توسط سوسیالیست ها را شکست دادند.
مایکل نایتس عضو موسسه سیاست های خاور نزدیک واشنگتن می گوید: "همکاری میان قبایل،انقلابیون و القاعده در شبه جزیره عربستان وضع دشوار و سختی را برای واشنگتن بوجود می آورد. القاعده به خوبی می تواند خودش را میان تاروپود مخالفین جنوبی جا بزند و عاقبت آنها را از درون تصرف کند."
سرنوشت یمن سالهاست که با هوی و هوس قبایل گره خورده است.رئیس جمهور از قبایل دلجویی می کرد آنها را تطمیع و با مدیریتی هوشمندانه فریب می داد و این روش تا زمانی که سخاوت و قدرت ترغیب وی کم شد جواب
می داد. رهبران قبایل ثروتمند و به یک عامل موثر ولی ناراضی و ناآرام تبدیل شدند .
عادل شارجبی استاد جامعه شناسی دانشگاه صنعاء گفت:"قبایل چنان قدرتمند شدند که قابلیت هایشان با قدرت دولت برابر می شد." مشاغل دولتی و هر چیزی از خزانه عمومی به قبایل و خانواده ی صالح که کنترل قسمتهای زیادی از ارتش و سرویس های امنیتی را به عهده داشتند،می رسید.
شیخ عبدالله بن حسین آل احمر از قبیله حاشد تا زمان مرگش در سال 2007 سخنگوی مجلس بود. امروز،شش تن از پسران او، اعضای پارلمان و خانواده اش، از جمله حمید الاحمر رهبری کنفدراسیون برخی از قدرتمندترین قبایل کشور را به عهده دارد.
کنفدراسیون در وفاداری اش به صالح دچار تزلزل شده است.بیشتر افراد آن از صالح حمایت می کنند،اما رهبران قبایل مهم به معترضین پیوسته اند. حمید الاحمر و پیروانش که با شیخ عبد المجید الزیندانی اسلامگرای افراطی مرتبط هستند در میدان صنعا, همراه معترضین چادر زده اند.
فیض حسین جابر، شیخ قبیله ای از بنی مطر گفت: "هنوز بسیاری از شیوخ بزرگ هستند که معتقدند رئیس جمهور صالح تنهاکسی است که می تواند یمن را نجات دهد. شما می توانید صدها هزار نفر از قبایل را ببینید که به حمایت از رئیس جمهور می آیند و تنها منتظر یک دستور هستند تا مخالفین را متوقف کنند. "
با وجود جنگی که صدها غیر نظامی در آن کشته شده اند،تلفات در این کشور با وجود اینکه در هر خانه ای چندین تفنگ کلاشینکوف هست می توانست بیشتر از اینها باشد. اما مهار خشونت دشوارتر شده است،به خصوص در استانهایی همچون مأرب و شبوه که پناهگاه شبه نظامیان اسلامی است، کنترل تا حدزیادی از دست دولت خارج شده است.
شارجبی می گوید:"بسیاری از قبایل ارتش هایی دارند که با افراد خودشان تجهیز شده اند. سه بازار اصلی سلاح در مناطق قبیله ای وجود دارد که در آن می توان هرگونه سلاح سبک یا سنگین را خریداری کرد ."
تک تیراندازهای طرفدار دولت به معترضین شلیک می کنند،افراد مسلح کوچه ها را به آتش می کشند،ارتش شهرهای جنوبی را بمباران می کند.به نظر می رسد هیچ پایانی برای این ناآرامی ها وجود ندارد.نا آرامی هایی که برای 24 میلیون نفر این کشور بیش از 8 میلیلرد دلار هزینه داشته است.
اگر صالح از قدرت برکنار نشود، یمن با اتفاقات بسیاری روبرو خواهد شد که شماری از آنها در حال وقوع است. عبد الحکیم ظاهر، متخصص در امور امنیتی، خونریزی وسیع تری را پیش بینی کرده بود و گفت:"با منازعات سیاسی ، اعتراضات و خشونت بین قبایل طرفدار و ضد دولتی پیش بینی آنچکه اتفاق خواهد افتاد بسیار دشوار است اما به احتمال زیاد نتیجه اش جنگ داخلی است."
لس آنجلس تایمز/ ترجمه: آمنه معزی
نظر شما