زهرا تالانی: در آن زمان یک عکاس اهل شهر بریستول کشور انگلستان با نام جیمز بیگز در اثر یک سانحه، بینایی خود را از دست داد و برای در امان بودن از خطر وسائل نقلیه که در خیابان‌های اطراف محل زندگی وی در حال رفت و آمد بودند، ابتکار استفاده از عصا به رنگ سفید را که به راحتی برای همگان قابل دید باشد به کار برد.
پس از آن دو نفر از برجسته‌ترین محققان آمریکایی به نام‌های دکتر ناول پری، ریاضیدان و دکتر جاکوپس تن بروک، حقوقدان توانستند قانونی را در پانزدهمین روز از ماه اکتبر یعنی امروز به عنوان قانون عصای سفید به تصویب برسانند و این روز را به عنوان روز جهانی نابینایان نامگذاری کنند؛ در این قانون تمام حقوق اجتماعی فرد نابینا به عنوان عضوی از یک جامعه متمدن انعکاس یافته است.
اگر بخواهیم منصفانه به بندهایی از این قانون اشاره کنیم باید اذهان کنیم بسیاری از بندها در کشور ما در قبال نابینایان اعمال نمی‌شود و این موضوع را نمی‌توان تنها از عدم توجه دستگاه‌های متولی و حمایتی دانست چرا که باید نگرش جامعه به معلول و فرد نابینا تغییر کند.
در قانون حمایت از نابینایان آمده است که این افراد حق استفاده از تمامی امکانات رفاهی معمول در جامعه را دارند ضمن اینکه آنها حق دارند از پیاده‌روها، خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و وسایل حمل و نقل همگانی مانند هواپیما، قطار، اتوبوس، اتومبیل، کشتی، هتل، اماکن عمومی، مراکز تفریحی و مذهبی استفاده کنند.
این قانون اضافه می‌کند: اگر در بعضی اوقات محدودیتی برای استفاده از این تسهیلات و اماکن وجود داشته باشد باید فراگیر همه افراد جامعه باشد و اگر شخص یا سازمانی فقط برای نابینایان در استفاده از تسهیلات همگانی، محدودیت ایجاد کند یا حقوق نابینایان عاقل و بالغ را نادیده بگیرد، مجرم شناخته می‌شود ضمن اینکه رانندگان وسایل نقلیه موظف به مراعات کامل نابینایانی که هنگام عبور و مرور از عصای سفید استفاده می‌کنند، هستند.
این قانون دولت را موظف کرده که نابینایان را به مشارکت در امور دولتی تشویق کند تا آنان به کار مشغول شوند و مسئولان دولتی همه ساله باید روز نابینایان را به عنوان بزرگداشت این قشر و قانون عصای سفید، به نحوی شایسته ارج نهند و از مردم بخواهند که رفتار معقولانه‌ای با نابینایان داشته باشند و گام‌های صمیمانه و موثری برای آنان بردارند.
عصا به دستان ایرانی
نابینایان ایران هم مانند سایر اعضای جامعه معلولان کشور از حقوق شهروندی خود محروم هستند. از جمعیت 21 میلیون نفری ایران که دچار عیوب انکساری هستند، 550 هزار نفر با یکی از انواع اختلالات بینایی دست و پنجه نرم می کنند.
به گفته کیوان دواتگران رئیس ستاد برگزاری مراسم و مناسبت های ویژه معلولان سازمان بهزیستی کشور در حالی که ابتلای 30 درصد از جمعیت کشور به عیوب انکساری و شیوع بالای بیماری هایی چون آب مروارید و بیماری های عفونی چشمی، ایران را در ردیف شانزدهمین کشور جهان از نظر شیوع بالای اختلالات بینایی و بیماری های چشمی قرار داده، هم اکنون حدود 130 تا 150 هزار نفر در ایران دچار اختلال بینایی عمیق هستند که در علم پزشکی نابینا نامیده می شوند.
اشتغال معلولان از جمله مشکلاتی است که نابینایان با آن دست و پنجه نر می رکنند . با وجود تاکید مفاد قانون جامع حمایت از حقوق معلولان بر الزام تخصیص سه درصد از مجوزهای استخدام دولتی به معلولان، این قانون هنوز اجرایی نشده و جامعه نابینایان نیز از بیکاری گسترده در میان معلولان استثنا نیست.
دو سال پیش و در اثنای روز جهانی عصای سفید، محمود احمدی نژاد در دیدار با جامعه نابینایان قول داد زمینه اشتغال دو هزار نابینای بیکار تا دو ماه بعد ایجاد شود. اما امروز هنوز این وعده عملی نشده است.
دواتگران در گفت وگو با مهرمی گوید: اشتغال زایی با استخدام متفاوت است. ما اگر بتوانیم یک سیستم کامپیوتر در اختیار یک نابینا قرار دهیم تا بتواند یک فعالیت سودآور انجام دهد او را به سمت اشتغال سوق داده ایم. مشکل اصلی سازمان بهزیستی کشور بی تفاوتی جامعه نابینایان نسبت به ضرورت حضور در جامعه است. برخلاف اینکه نابینایان استعدادهای فراوانی دارند اما فاقد تشکل های قوی هستند. به نظر می رسد جامعه نابینایان صرفاً منتظر حمایت شدن هستند. ما بارها از جامعه نابینایان دعوت کردیم برای تشکیل تعاونی یا مراکز خانواده و کودک نابینا قدم پیش بگذارند و همین تشکیلات می توانست برای نابینایان بیکار اشتغال ایجاد کند. اگر امروز هر وزارتخانه و نهاد دولتی بخواهد قانون سه درصد استخدام معلولان را در مورد نابینایان اجرا کند حداکثر 50 نابینا استخدام خواهند شد. این قدم دولت است اما تشکل ها باید مطالبه کنند، بیایند و بخواهند. ما چنین پویایی را حداقل برای ایجاد اشتغال در جامعه نابینایان نمی بینیم.
تحصیل رایگان چه شد؟
در ماده 8 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان تاکید داشته تحصیل معلولان رایگان است. این حمایت البته تا سال 87 با پرداخت تمام شهریه تحصیل یک دانشجوی معلول تکمیل می شد اما ابعد از آن با الزام درصد معلولیت در پرداخت شهریه دانشگاه تا این حد تغییر کرده که برای اکثر دانشجویان بخشی از شهریه پرداخت می شود.
دواتگران در پاسخ به علت تغییر رویه سازمان بهزیستی در پرداخت شهریه دانشجویان معلول با وجود الزام ماده 8 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان می گوید: «پرداخت تمام شهریه یک دانشجو از عدالت به دور است. ما نابینایانی داریم که با تلاش فراوان موفق به قبولی در دانشگاه هایی شده اند که یک ریال هم شهریه ندارد. در مقابل دانشجویانی هستند که شهریه آنها بیش از یک میلیون تومان در هر ترم است. آیا این عدالت است که برای آن دانشجو هر ترم یک میلیون تومان شهریه بدهیم و دانشجوی دیگری حتی مشمول یک ریال شهریه هم نشود؟ باید تعادل برقرار کنیم یعنی سطح پرداخت شهریه ها به گونه یی تعدیل شود که بتوانیم به آن گروه از دانشجویان که مشمول شهریه نیستند هم کمک های مالی ارائه بدهیم. مهم ترین مشکل ما هم که باعث تغییر در رویه سازمان شد بحث بودجه و اعتبارات است.
متخصصان در علم پزشکی اظهار می دارند حدود 60 درصد اختلالات بینایی قابل درمان و 20 درصد آن قابل پیشگیری است. گفته می شود 50 درصد از افراد دارای اختلال در بینایی، قبل از تولد و 50 درصد، بعد از تولد به این عارضه دچار می شوند. در عین حال پیش بینی متخصصان علم پزشکی نشان می دهد تعداد فعلی مبتلایان به اختلالات بینایی ایران تا سال 1400 دو برابر خواهد شد. این افزایش در حالی است که کشورهای جهان در تعهدی مشترک، پیمان سپرده اند تا سال 2020 (12 سال دیگر) نابینایی های قابل پیشگیری در دنیا ریشه کن شود. سوال اول اینکه آیا ایران تا 12 سال آینده به این موفقیت دست خواهد یافت؟ سوال دیگر: امکانات فعلی که محدود بوده و حتی در حد رفع حداقل های تمام جمعیت جامع نابینایان و کم بینایان نیست برای جمعیتی که دو برابر تعداد فعلی خواهند بود چگونه پاسخ می دهد؟
44232
نظر شما