ماجرای گازهای گمشده چیست؟

با گذشت 10 ماه از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها و اصلاح تعرفه گاز، پدیده سرقت از شبکه ملی گاز با ایجاد انشعابات غیر مجاز و یا دستکاری کنتور در برخی از استانهای کشور رواج بیشتری یافته است.
همزمان با اجرای سه طرح جدید دولت برای مقابله با تخلفات و انشعابات غیر مجاز گاز پس از هدفمندی یارانه ها، قرائت کنتورهای گاز مشترکان به صورت هوشمند هم نتوانست به کاهش گازهای گمشده کمک کند.
پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، دقت در زمینه اندازه گیری گاز از اهمیت ویژه ای برخوردار شده که به منظور رسیدن به حداکثر دقت و رصد گاز ورودی به شهرها و کنترل آن، از دو سال قبل کارگروهی در شرکت ملی گاز ایران تشکیل شده است.
معاون مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، تحویل گاز در ورودی شهرها به بخش خصوصی را از جمله راهکارها برای کاهش میزان گازهای گمشده اعلام کرد.
کشکولی تصریح نمود: اصلاح در زمینه اندازه گیری گاز ابتدا از بالادست شروع شده و در حال حاضر باید بر روی سیستم انتقال و پالایشگاه ها کار شود و سپس سیستم توزیع به منازل باید اصلاح شود.
بر اساس آمارهای رسمی در شرایط فعلی در برخی از استان های جنوبی کشور همچون کرمان در کنار استان جدید تاسیس البرز بیشترین میزان تخلفات گازی گزارش می شود و حتی در برخی از شهرهای کشور میزان این تخلفات به حدی بالا رفته که منجر به افزایش چند برابری میزان گازهای گمشده در سطح شبکه سراسری شده است.
در حال حاضر مسئولان مختلف وزارت نفت برای برخورد با پدیده سرقت از شبکه ملی گاز راهکارهای جدیدی را تعریف و اجرایی کرده اند به طوری که از یک سو با مشارکت بسیج و نیروهای انتظامی برخورد با متخلفان گازی شدت گرفته و از طرف دیگر سامانه های جدیدی برای ردیابی نقاط سرقت خیز در مرحله طراحی و اجرا است.
هم اکنون تمامی گاز تحویلی به پالایشگاه‌ها پس از تصفیه و شیرین ‌سازی از طریق خطوط سراسری به تاسیسات تقلیل فشار در ورودی شهرها یا روستاها منتقل شده و در نهایت به مصارف بخش های مختلف می‌رسد.
در این شبکه تولید، انتقال و توزیع موجود به ‌دلیل دقیق ‌نبودن شرایط اندازه‌ گیری گاز طبیعی، امکان محاسبه دقیق انرژی‌های اتلاف شده در مسیر خطوط لوله، ایستگاه‌های تقویت و تقلیل فشار، نشت گاز و حتی سرقت‌های گازی وجود ندارد. بر این اساس دولت به‌ منظور مقابله با تخلفات گازی، اعمال جرایم نقدی سنگین، قطع موقت گاز مشترکان متخلف و حتی تشویق مشترکان خوش حساب را در دستور کار خود قرار داده است اما هیچ کدام از این روشها تاکنون منجر به کاهش تخلفات گازی نشده است.
نصب و راه اندازی کنتورهای هوشمند گاز از دیگر برنامه های دولت برای کاهش خطای انسانی در محاسبه صورت حساب گاز مشترکان و به حداقل رساندن آمارهای دستکاری کنتورهای فعلی گاز است.
تسهیل در روند اندازه گیری مصرف گاز، کنترل تقاضا، ارتقای دقت اندازه‌گیری گاز مصرفی، عدم مراجعه ماموران به درب منازل برای قرائت کنتور، دریافت اطلاعات کنتور از راه دور، کنترل میزان انتقال گاز و قطع شبکه در زمان زلزله از مهمترین مزیتهای نصب و راه اندازی کنتورهای هوشمند گاز به شمار می روند.
در مجموع با توجه به برنامه دولت برای واقعی شدن قیمت گاز تا 75 درصد فوب خلیج فارس، از امسال اندازه گیری و تحویل گاز در بخشهای مختلف در دستور کار قرار گرفته است که ایجاد انشعابات غیر مجاز و یا دستکاری کنتورها قطعا علاوه بر افزایش ریسک حوادث گازی منجر به بالا رفتن آمار گازهای گمشده خواهد شد.
در حال حاضر گاز طبیعی در سبد انرژی کشور از سهمی بیش از 60 درصدی برخوردار است و مطابق با اهداف چشم انداز و روند توسعه شبکه گاز شهری و روستایی پیش بینی می شود سهم این انرژی زیست محیطی از مرز 75 درصد عبور کند.
هم اکنون به طور متوسط روزانه بیش از 500 میلیون متر مکعب گاز طبیعی در سطح کشور استخراج، پالایش و به مبادی مصرف منتقل می شود که مطابق با گزارشهای رسمی ایران با تولید سالانه 154 میلیارد متر مکعب گاز چهارمین تولید کننده بزرگ گاز در جهان است.
با وجود تولید این میزان تولید گاز و برخورداری از بیش از 33 تریلیون متر مکعب ذخایر گاز طبیعی اما ایران به دلیل مصرف سالانه 142 میلیارد متر مکعب از سهمی حدود دو درصدی در تجارت جهانی گاز برخوردار است.

/3131