عراق را فقط امام علی(ع)شناخت

عراق دوران معاصر مملو از حوادث خشن،غیرقابل پیش بینی و صحنه ی حضور درگیری های مکرر سیاسی وتاریخی سیاه از دیکتاتوری بوده است که همواره مشعل اختلافات عمیق در صحنه ی داخلی را زنده نگه داشته است.وجود منابع غنی نفت به عاملی تبدیل شده است تا همواره نقطه ی مرکزی توجه متقاضیان نفت باشد.ازاین منظر ادبیات آکادمیک و موسسات پژوهشی ،تحقیقاتی و دانشگاهی همواره طرح و تحقیق و سناریو برای عراق و نقش آن در ترتیبات منطقه ای داشته اند،اما هیچ گاه عراق را به درستی نشناخته و همواره از منظر دیدگاه های پوزیتیویستی به آن نگریسته و تحلیل کرده اند.کنت پولاک مدیر موسسه ی بروکینگز اخیرا در پژوهشی با عنوان سناریو هایی برای عراق ،آینده عراق و سیاست ایالات متحده نسبت به این کشور پس از 2011 چگونه خواهد بود؟ ،ابتدا از باقی ماندن عراق به عنوان کشوری ضعیف و سرکش و توسل رهبران آن به الگوهای جنگ داخلی ،استبداد و فروپاشی دولتش نوشته و فرقه بازی سیاسی ،مناقشه برسر فدرالیسم و عدم پیشرفت برسر آشتی ملی واقعی را از مشکلات دائم می داند.او در سناریوهایی خود ایجاد دیکتاتوری جدید شیعه ،آغاز جنگ داخلی و دولت شکست خورده را سناریوهایی می داند که ممکن است این کشور را در بربگیرد و نهایت اینکه توصیه می کند ایالات متحده باید نظارت خود را برای تقویت دموکراسی استمرار دهد.نکته ی مهمی که پولاک به آن اشاره دارد فضای ترسیم شده ای از پیش بینی بی ثباتی و نامطمئن بودن اوضاع عراق است که مشخص نیست اوضاع به کدام سمت پیش خواهد رفت.اما بحث جاری من فارغ از هرپیش بینی فعلی یا آتی عراق یا ارزیابی آن است .در این نوشته به فرضیه ای اشاره می کنم که با استناد به سخنان امام علی(سلام بر او) نتیجه گرفته و آن است که عراق به سختی روی ثبات و آرامش خواهد دید و شرایط فعلی را با دیدی تاریخ گرایانه پیوند می دهم،نگرشی که حتما از منظر پوزیتیویست ها که به روابط بین الملل از منظری رئالیستی می نگرند، خوشایند نیست، اما معتقدم که این پیام های امام علی (سلام بر او )حلقه ی مفقوده ی تحلیل هایی است که شاید بخشی از آن با هرمنوتیک معاصر همخوانی داشته باشد.
آنجا که می فرماید:
"ای کوفه گویی تو را می بینم که همچون چرم عکاظی(چرمی که در بازار عکاظ خرید و فروش می شده)کشیده و در زیر پای حوادث پایمال می شوی و دگرگونی های ناخوشایندی برتو وارد می گردد ومن می دانم که هیچ جبار و ستمگری قصد ظلم و ستم بر تو نمی کند،مگر آنکه خداوند او را به بلایی دچار می کند و کشنده ای او را از صحنه به در خواهدکرد.(خطبه 47 درباره ی کوفه)و این چهره ی عراق دائم در منازعات داخلی و بین المللی است.
و آنجا که به اهل عراق برای ترک جنگ می فرماید:
" شما همچون زن آبستنی هستید که بچه اش را سقط کرده و شوهرش مرده و دوران بیوه بودنش به درازا کشیده و بیگانه ترین افراد میراث او را برده باشند.(خطبه 13 در نکوهش اهل بصره)و این حکایت مکرر و دور تسلسل بی ثباتی در عراق است.
و انجا که در نکوهش بصره پس از جمل می فرماید:
" خلق و خویتان سست و پیمان شما ناپایدار و کیشتان دورویی و آب سرزمین شما شور و ناگوار است ،هرآن کس که در میان شما باشد در گرو گناه خود و آن کس که از میان شما بیرون رود رحمت پروردگارش را به دست آورده است.(خطبه 71 در نکوهش اهل عراق )و این یعنی تاثیر منازعات مکرر داخلی برملت هموار در آسیب.