بار دیگر چین سعی کرد در مناقشه کره نقش آفرینی کند و آن‌طور که از اخبار منتشره بر می‌آید سفر نخست‌وزیر چین به پیونگ‌یانگ موفقیت‌آمیز بوده و احتمالاً مذاکرات غرب (گروه6) و کره‌شمالی بار دیگر از سر گرفته شود. خبر در گفت‌وگو با دکتر داوود هرمیداس باوند استاد دانشگاه و کارشناس تحولات بین‌الملل این موضوع را مورد بررسی قرار داده است.
* سفر نخست‌وزیر چین به کره‌شمالی جهت متقاعد کردن مقامات پیونگ‌یانگ برای بازگشت به مذاکرات گروه 6 با چه هدفی صورت گرفته است؟
چین علاوه یر اینکه همسایه کره است رابطه حسنه‌ای نیز با این کشور دارد به همین دلیل آمریکایی‌ها از ابتدا انتظار داشتند که چین نقش مثبتی در حل و فصل مسئله کره ایفا کند. پس از اینکه کره آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای انجام داد، با میانجیگری چین مذاکرات گروه شش آغاز شد که نتایج مثبتی در پی داشت و باعث شد که پیونگ‌یانگ تأسیسات هسته‌ای خود را نابود کند اما عدم تعهد غرب به وعده‌های گفته شده در مذاکرات باعث شد که کره آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای خود را دوباره آغاز کند. چین هم‌اکنون بار دیگر برای میانجیگری بین کره‌شمالی و غرب پیشقدم شده است و به نظر می‌رسد این اقدام پکن به توقف اجرای طرح سپر دفاع موشکی در لهستان و چک مرتبط است. چین عضو پیمان شانگهای است و تمایل دارد برای افزایش نفوذ خود در این پیمان و همچنین توسعه روابط خود با آمریکا بار دیگر نقش میانجی را در مناقشه کره ایفا کند.
*سفر نخست‌وزیر چین به پیونگ‌یانگ و مذاکره برای بازگشت کره‌شمالی به مذاکره با گروه 6 خیلی بی‌مقدمه نبود؟
همان‌طور که عرض کردم توقف طرح سپر دفاع موشکی انگیزه مهمی برای چین ایجاد کرد تا بار دیگر به طور جدی در این موضوع نقش آفرینی کند. اما طرف دیگر مذاکره کره‌ای‌ها بودندو آنها نیز باید آمادگی بحث در این موضوع را می‌داشتند. به نظر من این آمادگی در سفر بیل کلینتون به پیونگ‌یانگ ایجاد شده بود. گرچه سفر بیل کلینتون برای آزاد کردن دو خبرنگار آمریکایی بود ولی بدون تردید در آن سفر مذاکرات غیررسمی نیز با مقامات کره انجام شده و بیل کلینتون نوید‌هایی داده است. کره‌شمالی کشوری کوچک و بسته است، برای این‌گونه کشورها سفر رئیس‌جمهوری سابق آمریکا از اهمیت تبلیغاتی ویژه‌ای برخوردار است و در همان مقطع نیز بهره‌برداری تبلیغاتی خود را کردند. سفر بیل کلینتون تداعی‌کننده سفر کیسینجر به چین بود که با میانجیگری رومانی و پاکستان انجام شد و مقدمه‌ای برای سفر نیکسون به چین بود. بنابراین باید گفت مقدمات بازگشت کره‌شمالی به مذاکرات پیش از این آماده شده بود و چینی‌ها از این بستر استفاده خود را کردند.
*کره‌شمالی از همان مقطع سفر بیل کلینتون برای انجام گفت‌وگوی دو جانبه با آمریکا اعلام آمادگی کرده بود و هم‌اکنون نیز بازگشت به مذاکره با گروه 6 را مشروط به انجام گفت‌وگوی دو جانبه با آمریکا کرده است. با این شرایط آیا سفر نخست‌وزیر چین موفقیت‌آمیز بوده است؟
مقامات پیونگ‌یانگ همان بحث‌هایی که در سفر بیل کلینتون مطرح شد را تکرار می‌کنند، پس می‌توان گفت آن سفر بیش از سفر نخست‌وزیر چین تأثیر‌گذار بوده است اما وارد شدن چین به عنوان یک میانجی نیز مسئله مهمی است و تأثیر خود را با طی زمان و پیگیری مسائل مطرح شده در مذاکرات خواهد گذاشت. در مسائل دیپلماتیک بخصوص آنجایی که حل و فصل یک مناقشه مطرح است نباید انتظار داشت همه چیز در یک سفر یا یک مذاکره به نتیجه برسد.
*پیش‌بینی شما از فرآیندی که کره‌شمالی در پیش خواهد گرفت چیست؟
کره‌شمالی اگر فعالیت هسته‌ای خود را ادامه بدهد بر کل منطقه تأثیر گذاشته و جبهه‌ای منطقه‌ای علیه خود ایجاد خواهد کرد که در رأس آن ژاپن قرار دارد. پس از جنگ جهانی دوم ژاپن و آلمان از داشتن ارتش و همچنین تجهیز به سلاح‌های استراتژیک منع شدند. با بالا گرفتن خطر کره هسته‌ای، ژاپن نیز خواستار تجهیز به سلاح‌های استراتژیک است و از آنجا که به تکنولوژی این سلاح‌ها دست یافته است برای کشورهایی مثل چین و کره که به لحاظ تاریخی سال‌ها در جنگ با ژاپن یا اشغال این کشور (کره حدود 50 سال) بودند ژاپن نظامی قابل قبول نیست لذا به نظر می‌رسد مقامات چینی این موضوع را هم به مقامات کره‌شمالی گوشزد کرده باشند. مسئله دیگر مشکلات روزافزون اقتصادی کره‌شمالی است که نیاز به حل آنها مقامات پیونگ‌یانگ را به انعطاف در برابر غرب متمایل می‌کند و نکته آخر مسئله انتقال قدرت است. رهبر فعلی کره فرزند خود را به عنوان جانشین اعلام کرده است و طبیعی است که تمایل دارد قدرت با کمترین تنش و همچنین تقابل به وی منتقل شود به همین دلیل بی‌تمایل نیست که مناقشات کره‌شمالی با غرب را حل و فصل نماید
نظر شما