یکی از مهمترین مسائل مهم سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران در روزهای آتی انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی می باشد. با صدور دستخط مشروطیت توسط مظفرالدین شاه قاجار در سال 1285 ش نظام سیاسی ایران دچار تحول اساسی گردید زیرا از این پس بر اساس یکی از مفاد متمم قانون اساسی، سلطنت موهبتی الهی بود که از سوی مردم به پادشاه داده می شد. تغییر ماهیت ساخت قدرت در ایران به همراه نقش های تعریف شده برای مجلس در مفاد قانون اساسی مشروطیت سبب گردید تا قدرت از دربار به مجلس انتقال یابد و مجلس در رأس امور قرار گیرد. از زمان استقرار مشروطیت تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی یعنی در مدت زمانی نزدیک به هفتاد و دو سال به استثنای مواقع خاص مجلس نتوانست در ایران نقش محوری خود را ایفا کند. از اینرو طی دوران سلطنت قاجاریه و پهلوی اول و دوم یکی از ملاکهای سنجش دمکراسی در ایران، میزان نقش و قدرت در جامعه بوده است.
با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی نه تنها مجلس اهمیت خود را از دست نداد بلکه بر جایگاه و نقش آن نیز افزوده گردید تا آنجا که امام راحل بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بر این نکته تاکید کردند که مجلس در رأس امور است؛ موضوعی که بارها از سوی رهبر معظم انقلاب نیز بر آن تاکیده شده و معظم له بر این مهم تاکید کرده اند که مجلس باید به نحو احسن وظیفه قانونگذاری و نظارتی خود را ایفا کند.
با توجه به چنین پیشینه ای انتخابات مجلس نهم فی نفسه حائز اهمیت می باشد اما آنچه بر اهمیت این موضوع می افزاید شرایط خارجی و داخلی می باشد. از نظر بین المللی دشمنان جمهوری اسلامی ایران دور جدیدی از فشارهای خود بر علیه ایران را آغاز کرده اند و به دنبال آن هستند تا با استفاده از اهرم تحریم، بویژه تحریمهای اقتصادی، پایه های مردمی انقلاب ایران را سست کنند. شرایط بین المللی در حالی بر علیه جمهوری اسلامی ایران سازماندهی می گردد که در داخل نیز دست های پنهان و یا ضعفهای مدیریتی در برخی مسائل مانند موضوع اقتصادی، بویژه موضوع سکه و ارز، درصدد ناکارآمد جلوه دادن نظام و سست کردن پایه های مردمی نظام می باشد.
در چنین شرایطی انتخابات مجلس نهم از دو بعد حائز اهمیت است؛ یکی از نظر میزان مشارکت که برای افزایش مشروعیت نظام مهم است و دیگر نمایندگانی که وارد مجلس می شوند. باتوجه به شرایط بین المللی و داخلی افرادی باید بر کرسیهای مجلس تکیه زنند که علاوه بر تعهد و تخصص، شهامت و شجاعت بخرج داده و فارغ از مصلحت اندیشی های سیاسی منافع نظام و ملت را در نظر گرفته و نقش قانونگذاری و نظارتی خود را به نحو احسن ایفا کنند. به زبان ساده تر نمایندگان منتخب مجلس نهم باید از ویژگی مهمی که یکی از باتجربه ترین نخبگان سیاسی ایران در وصف آنها می گوید مبرا باشند. ملک الشعرای بهار در یکی از آثار خود در توصیف نمایندگان گفت: « در ایران نمایندگان جهت کرسی های خود را بر اساس قدرت روز تعیین می کنند». در نهایت آرزومندیم مردم نمایندگانی را رهسپار مجلس نهم کنند که فارغ از مصلحت اندیشی ها ی سیاسی و شخصی قانونگذاری کرده و با دقت نظارت کنند.
*استادیار علوم سیاسی دانشگاه اصفهان
نظر شما