رسوم رمضانیه مسلمانان اندونزی؛ از سحرخیزی تا جشن نزول قرآن

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ،هر کشور در اعیاد یا مناسبت‌های مختلف آداب و رسوم خاصی دارد که با کشورهای دیگر متمایز است؛ از جمله این مناسبت‌ها جشن ماه رمضان است که مسلمانان سراسر جهان هرسال به انتظار فرا رسیدن این ماه عزیز هستند.

بنا بر روایت ایکنا، جمعیت کشور  اندونزی حدود ۲۹۸ میلیون نفر است که تقریباً ۸۶ درصد از آنها را مسلمانان و بقیه را مسیحیان، هندوها و بودایی‌ها تشکیل می‌دهند.

ماه رمضان در این کشور با رؤیت هلال آغاز می‌شود. اما گفته می‌شود که تعداد کمی از مردم این کشور استهلال ماه رمضان را انجام می‌دهند و اکثر آنها به خبرهای رسانه‌ها اکتفا می‌کنند. برخی نیز از عربستان سعودی در اعلام آغاز ماه مبارک رمضان تبعیت و طبق افق عربستان، روزه می‌گیرند و افطار می‌کنند.

با توجه به وسعت این کشور و تعدد جزیره‌های آن، رؤیت هلال در هر نقطه از این کشور با نقطه دیگر متفاوت است. اما به طور کلی زمانی که رؤیت هلال ماه رمضان ثابت می‌شود، وزارت امور دینی این کشور آن را به‌طور رسمی اعلام می‌کند و افراد در داخل مساجد شروع به کوبیدن طبل تا زمان سحر می‌کنند و فرارسیدن ماه مبارک رمضان را جشن می‌گیرند و آمدن این ماه را به یکدیگر تبریک می‌گویند.

 یکی از عادت‌های مسلمانان اندونزی در افطارهای ماه رمضان این است که پیش از اذان مغرب در مساجد جمع می‌شوند و غذای افطاری را از منزل آورده و در کنار هم در مسجد صرف می‌کنند. همه مردم از ثروتمند گرفته تا فقیر و کوچک و بزرگ برای افطار در کنار یکدیگر می‌نشینند و پس از افطار نیز نماز جماعت مغرب را اقامه می‌کنند.

«ابهم» مشهورترین غذا در ماه رمضان

یکی از مشهورترین غذاهای رمضانی که مسلمانان اندونزی به هنگام افطار تناول می‌کنند، «ابهم» است که نوعی شیرینی شبیه کیک است و خرما نیز در کنار آن سرو می‌شود. از دیگر خوراکی‌های رمضانی این کشور برنج همراه با سبزیجات و مرغ و گوشت است.

مشهورترین شیرینی آنها که در این ماه استفاده می‌شود نیز «کولاک» نام دارد که با خرما سرو می‌شود.

برگزاری کلاس‌های درس

کلاس‌های دروس دینی و محافل قرآنی از ابتدای ماه رمضان تا آخر این ماه در اندونزی فعال است و مساجد شاهد ازدحام نمازگزاران و طلاب علوم دینی است که برای حضور در جلسات علما با یکدیگر مسابقه می‌دهند. اکثر این علما از خود اندونزی هستند که علوم اسلامی را در کشورهای عربی فراگرفته‌اند. همچنین شماری از علما نیز از خارج اندونزی به این کشور می‌آیند تا در ایام ماه مبارک رمضان به ارائه دروس دینی و سخنرانی بپردازند.

نماز تراویح

در برخی مساجد اندونزی نماز تراویح در هرشب ماه رمضان ۸ رکعت و در برخی دیگر، ۲۰ رکعت برگزار می‌شود. این مساجد متعهد به ختم کامل قرآن در نماز تراویح نیستند بلکه هر مقدار از قرآن که میسر است، در نماز تراویح می‌خوانند و گاهی نیز در میان نماز، سخنرانی یا دروس دینی ارائه می‌شود.

اکثر مساجد معمولاً بین هر دو رکعت از نماز تراویح اذکاری مانند صلوات بر پیامبر(ص) و دعا می‌خوانند.

زنان اندونزیایی نیز در نماز تراویح شرکت می‌کنند و از پشت پرده‌ای که در بخش انتهایی مسجد قرار داده شده است، نماز تراویح را اقامه می‌کنند.

بیشتر مردم پس از ادای نماز تراویح به منزل‌های خود می‌روند زیرا شب‌زنده‌داری معمولاً میان مسلمانان این کشور رواج ندارد و تنها عده کمی از آنها شب‌زنده‌داری می‌کنند. زیرا بیشتر مسلمانان شب‌ها زود می‌خوابند و با صدای طبل کسانی که سحرها در کوچه‌ها طبل می‌زنند بیدار می‌شوند.

مراسم بزرگداشت نزول قرآن

در ماه مبارک رمضان مراسمی ویژه بزرگداشت نزول قرآن کریم در کاخ ریاست جمهوری اندونزی برگزار می‌شود. این مراسم در طول ماه مبارک ادامه دارد و رادیو و تلویزیون این کشور در انتشار مراسم احیای شب‌های ماه مبارک رمضان مشارکت دارند.

آشتی دادن طرفین دعوا 

یکی از سنت‌هایی که در میان مسلمانان این کشور وجود دارد این است که مسلمانان از فرصت ماه مبارک رمضان برای آشتی دادن بین طرفین دعوا استفاده و اختلافات و مشکلات بین یکدیگر را حل می‌کنند. 

این مراسم آشتی‌کنان که در میان مردم اندونزی به عنوان «حلال با حلال» نامیده می‌شود معمولاً در مساجد برگزار می‌شود و علما و چهره‌های شاخص بر آن نظارت می‌کنند.

یکی دیگر از آداب و رسوم ماه رمضان در اندونزی این است که برخی مدارس کل ماه رمضان را به دانش‌آموزان مرخصی می‌دهند تا به عبادت بپردازند. برخی دیگر از مدارس نیز تعداد دروس روزانه را کمتر می‌کنند. بسیاری از آموزشگاه‌ها و مدارس اسلامی نیز ویژه برنامه‌ای در ماه رمضان با عنوان PESANTREN KILAT را برگزار می‌کنند. این برنامه شامل فعالیت‌های خاص ماه رمضان برای دانش‌آموزان، از جمله افطارهای گروهی، برنامه‌های مذهبی، سخنرانی‌ها و دروسی درباره حوادث تاریخی ماه رمضان، دروس ویژه نوجوانان و چگونگی تعامل آنها با واقعیت جامعه و چالش‌های بزرگ است.

این برنامه‌ها اغلب در دبیرستان‌ها اجرا می‌شود و دانشگاه‌ها نیز برنامه‌های‌ دیگری به شکل مسابقات سخنرانی، مقاله‌نویسی، حفظ و قرائت قرآن، شرح مفاهیم قرآن، سرودهای اسلامی و غیره برگزار می‌کنند.

اما ساعت کار روزانه ادارات در ماه رمضان، در این کشور کاهش می‌یابد و کارمندان یک ساعت دیرتر به اداره رفته و زودتر از موعد مقرر به منزل باز می‌گردند.

کاهش میزان جرم و جنایت در ماه رمضان

از جمله ویژگی‌های این ماه در اندونزی، کاهش میزان جرایم در سطح جامعه است و ارتکاب گناهان با توجه به قداست این ماه کاهش می‌یابد. به عنوان مثال مراکز لهو و لعب در این ماه بسته می‌شوند و مردم از این فرصت گرانبها برای اصلاح روابط بین خود و پروردگارشان و همچنین بین یکدیگر بهره می‌برند. 

از دیگر عادات مسلمانان اندونزی آمادگی برای برنامه‌های ویژه سخنرانی‌های دینی جهت استقبال از ماه مبارک رمضان است.

شب قدر

مسلمانان اندونزی در دهه آخر ماه رمضان مراسم شب‌های قدر برگزار می‌کنند و عقیده دارند که شب قدر یکی از شب‌های دهه آخر این ماه است، از این رو بیشتر به اعمال عبادی در این شب‌های بافضیلت می‌پردازند و برخی از آنها نیز در مساجد معتکف می‌شوند.

مسلمانان این کشور به آموزه‌های اسلام و اجرای احکام آن بسیار متعهد هستند به همین دلیل در کارهای خیر پیشقدم بوده و در انجام طاعات و عبادات با یکدیگر رقابت می‌کنند. سفره‌های افطاری برای فقرا و نیازمندان برپا و آنها را به افطار دعوت می‌کنند و همچنین در پرداخت زکات فطره به اشخاص نیازمند یا جمعیت‌های خیریه از یکدیگر پیشی می‌گیرند. 

شب عید فطر

در شب عید فطر، مسلمانان اندونزی به خیابان‌ها می‌آیند و با خودروهای خود یا به صورت پیاده در خیابان‌ها می‌گردند و به صورت دسته جمعی تکبیر می‌گویند. صدای طبل‌ها هم این تکبیرها را همراهی می‌کنند و برخی نیز برای نشان دادن شادی عید با آلات موسیقی، نواهایی را می‌نوازند.