ویژگی بهترین بندگان در حدیث امام رضا (ع)

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، هرکس در زندگی خود لحظاتی را تجربه کرده که در آن میان، خوبی و بدی، شکر و ناسپاسی، صبر و بی‌تابی، یا گذشت و انتقام، یکی را برگزیده است. این انتخاب‌ها نه تنها سرنوشت فردی، بلکه هویت روحانی انسان را شکل می‌دهد. آنان که در این مسیر آگاهانه گام برمی‌دارند، به تدریج نشانه‌های بندگی را در وجود خود متجلی می‌کنند و به مقامی دست می‌یابند که نه تنها خود را از تاریکی‌ها می‌رهانند، بلکه نور هدایت برای دیگران می‌شوند.

بنا بر روایت تسنیم، پس هر انتخاب، همچون بذری است که در خاک وجود انسان کاشته می‌شود و با گذر زمان، ثمرات آن در رفتار، گفتار و اندیشه نمایان می‌شود. این ثمرات، آیینه‌ای از باورها و ارزش‌هایی هستند که انسان در زندگی خود پرورش داده است. وقتی فرد، خوبی را بر بدی ترجیح می‌دهد و با شکرگزاری و صبر بر چالش‌ها غلبه می‌کند، در حقیقت گامی به سوی تقرب الهی برداشته و روح خود را به سمت نور و کمال سوق داده است. این مسیر، هرچند پر از فراز و نشیب باشد، اما برای آنان که هدفی والا دارند، به سکوی رشد و معنویت بدل می‌شود.

از امام رضا علیه السلام درباره بهترین بندگان پرسیدند که حضـرت فـرمــود:

آنان که هرگاه نیکی می‌کنند، خوشحال می‌شوند، هرگاه بدی می‌کنند، استغفار می‌کنند، هرگاه چیزی به آنان داده می‌شود، سپاس می‌گویند، هرگاه مبتلا و گرفتار می‌شوند، شکیبایی می‌کنند و هرگاه خشمگین می‌شوند، عفو و گذشت می‌کنند. (تُحف العُقول،‌ ص۴۴۵)

این حدیث همان انتخاب‌های آگاهانه و واکنش‌های حکیمانه‌ای را ترسیم می‌کند که بندگان صالح را از دیگران متمایز می‌کند. آنها نه تنها در عمل، بلکه در نیت و انگیزه‌های خود نیز خالصانه حرکت می‌کنند؛ چرا که می‌دانند بندگی واقعی فراتر از انجام ظاهری عبادات است و در عمق رفتارها، گفتارها و حتی احساسات آدمی ریشه دارد.

ویژگی‌هایی که امام رضا علیه‌السلام برمی‌شمارد، گویای یک نظام اخلاقی متعادل و کامل است؛  شکر در نعمت، علامت معرفت به منعم؛ صبر در مصیبت، نمودار ایمان به حکمت الهی؛ و گذشت در خشم، تجلی بزرگ‌منشی و عزت نفس. اینها نه تنها صفات فردی، بلکه پایه‌های یک جامعه الهی است که در آن انسان‌ها به جای واکنش‌های غریزی، بر اساس ارزش‌های متعالی رفتار می‌کنند.