به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، حضرت «علی بن موسی»، مشهور به امام رضا(ع)، هشتمین امام شیعیان دوازده‌امامی است. پدرشان حضرت موسی بن جعفر(ع)، امام هفتم شیعیان بودند و مادرشان کنیزی بود که از او با نام‌های نجمه یا تُکتَم یاد می‌شود.
بنابر روایت ایکنا، در خصوص زمان ولادت و شهادت امام رضا(ع)، اختلاف‌نظر است. از جملهٔ آنها این است که ایشان در ۱۱ ذیحجه یا ذیقعده یا ربیع‌الاول سال ۱۴۸ یا ۱۵۳ هجری قمری متولد شد و در آخرین روز ماه صفر یا ۱۷ یا ۲۱ ماه رمضان یا ۱۸ جمادی‌الاول یا ۲۳ یا آخر ذیقعده سال ۲۰۲ یا ۲۰۳ یا ۲۰۶ هجری قمری به شهادت رسید. سیدجعفر مرتضی عاملی می‌گوید که بیشتر عالمان و مورخان معتقدند امام رضا(ع) در سال ۱۴۸ هجری قمری در مدینه به دنیا آمدند و در سال ۲۰۳ هجری قمری به شهادت رسیدند.
امام رضا(ع)، پس از شهادت پدرشان، امام شیعیان شدند. مدت امامت ایشان، ۲۰ سال (۱۸۳-۲۰۳ق) بود که با خلافت هارون عباسی، محمدِ امین و مأمون هم‌زمان شد.
به مناسبت سالروز ولادت هشتمین امام شیعیان گوشه‌ای از زندگی کریمانه آن حضرت را مرور می‌کنیم.
امام رضا(ع) در روزگاری می‌زیستند که فتنه‌های بزرگی وجود داشت و امامت آن حضرت با آزمایش‌های خطرناکی از سوی یاران پدرشان امام کاظم(ع) مواجه شد و بسیاری از آنها امامت امام رضا(ع) را نپذیرفتند.
این بدان جهت بود که امام کاظم(ع) دو مسئله را برای شیعیان پایه‌گذاری کردند. اول: اعتماد به کارگزاران در شهرها و روستاها؛ و دوم: فعال کردن سیستم خمس در مذهب شیعه؛ زیرا خمس به دلیل فقر شیعیان در آن زمان متوقف شده بود.
از این رو، زمانی که امام کاظم(ع) به شهادت رسیدند، فتنه از سوی اصحاب و کارگزاران ایشان ایجاد شد و بدانجا رسید که آنها اموال را از طرف امام(ع) جمع‌آوری می‌کردند و از آنجا که امام کاظم(ع) سال‌های طولانی در زندان به سر می‌بردند، زمانی که به شهادت رسیدند بسیاری از این کارگزاران از بازگرداندن این امانت‌ها به امام رضا(ع) خودداری کردند و کار به جایی رسید که برخی از آنها برای توجیه عدم بازگرداندن اموال به امام رضا(ع) ادعا کردند امام کاظم(ع) از دنیا نرفته‌اند. از اینجا بود که فرقه «واقفیه» به وجود آمد.
تفکر فرقه واقفیه
فرقه واقفیه، گروهی از شیعیان بودند که امامت امام رضا(ع) را با استناد به برخی روایات انکار کردند. از جمله این روایت که می‌گفتند: «آیا کسی این روایت را از امام موسی الکاظم(ع) شنیده است که فرمود: علی فرزند من، وصی من یا امام پس از من یا جانشین من است؟ گفتند: نه!»
این فرقه توانست از راه‌های مختلف پیروانی به‌دست آورد که از مجموع ۲۷۴ نفر اصحاب امام کاظم(ع) ۶۴ نفر از آنها را به سمت خود کشاند. این تعداد نمایانگر جریان عظیمی است که نباید در آن شرایط که توسط خلفای عباسی دامن زده می‌شد، دست کم گرفته شود.
اصرار واقفیه به انکار امامت امام رضا(ع) آنها را بر آن داشت که کتاب‌هایی برای دور کردن مردم از ائمه اهل بیت(ع) تألیف کنند. فرقه واقفیه مدت زمان زیادی ادامه یافت به طوری که منابع شیعه روایت می‌کنند که امام حسن عسکری(ع) با واقفیه مجادله می‌کردند. عباسیان نیز از این تفکر سوء استفاده کرده و آن را ترویج دادند زیرا آن را فرصتی طلایی برای ایجاد تفرقه در میان شیعیان می‌دیدند.
توطئه ایجاد تفرقه میان شیعیان با ولایتعهدی امام رضا(ع)
موضوع ولایتعهدی امام رضا(ع) دارای اهداف سیاسی و مذهبی بود از جمله اینکه به جامعه شیعیان القا کنند که امامت تابع حکومت شده است.
هدف دوم این بود که امام(ع) کارمندی برای دربار عباسی خواهد بود و بدین وسیله نظارت بر کارهای ایشان از داخل کاخ تسهیل می‌شد.
هدف سوم تلاش هرچه بیشتر برای دور کردن مردم از دیدار با امام(ع) بود؛ زیرا وجود امام(ع) در کاخ حکومت عباسیان به مردم اجازه نمی‌داد که هر وقت بخواهند با ایشان دیدار کنند.
نگاهی گذرا به زندگی امام رضا(ع) و آزار و اذیت شیعیان در دوران عباسیان
دوران عباسی صفحه تاریکی از تاریخ اسلام است. دولت عباسیان با خیانتی آغاز شد که خطر آن برای اسلام کمتر از خیانت سقیفه نبود و شعارهای دروغین آنها نیز با هم فرقی نداشت. همانطور که اصحاب سقیفه با ادعای باطل، خود را به پیامبر اکرم(ص) منتسب کردند، بنی عباس نیز همین روش را در رسیدن به خلافت پیش گرفته و ادعا کردند که از نزدیکان پیامبر(ص) هستند.
در زمانی که ائمه اهل بیت(ع) با ادله قرآنی و سنت پیامبر(ص) حقانیت خود را ثابت می‌کردند، از سوی دیگر عباسیان با خشونت و شکنجه با آنها مقابله می‌کردند. آنان از شعرای دروغین برای ادعای باطل خود استفاده می‌کردند و برای پایین آوردن شأن علویان، اموال آنها را حیف و میل می‌کردند.
عباسیان لیاقت خلافت را نداشتند، زیرا خاندانی منفعل بودند، بدون هیچ دانشمند، مرد شجاع، جنگجو یا کسی که سابقه‌ای در اسلام داشته باشد. مناظره امام کاظم(ع) با هارون عباسی نیز شایستگی اهل بیت را در خلافت نسبت به عباسیان نشان می‌دهد و اینکه امامان معصوم(علیهم السلام) وارثان پیامبر(ص) و فرزندان او هستند.
هارون عباسی می‌خواست از طریق گفت‌وگویی که با امام کاظم(ع) انجام داد، خلافت عباسیان را مشروع جلوه دهد، اما امام(ع) شواهد ضعیف و استدلال‌های باطلی که هارون سعی در اثبات آنها داشت، را رد کرد و او را در سردرگمی خود رها کرد.
امام رضا(ع) درباره مزار خود فرمود: «این تربت من است و در اینجا دفن می‌شوم؛ خداوند این مکان را برای شیعیان و دوستدارانم متفاوت قرار خواهد داد. به‌خدا قسم، هیچ زائری مرا زیارت نمی‌کند و هیچ سلام دهنده‌ای بر من سلام نمی‌دهد مگر اینکه به واسطه شفاعت ما اهل بیت، آمرزش و رحمت خداوند بر او واجب می‌شود.»
نویسنده: شیخ عبدالحافظ البغدادی
ترجمه از فرشته صدیقی
نظر شما