به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، دعای یازدهم صحیفه سجادیه دعا برای عاقبت به‌خیری است و در آن آمده است: «یَا مَنْ ذِکْرُهُ شَرَفٌ لِلذَّاکِرِینَ وَ یَا مَنْ شُکْرُهُ فَوْزٌ لِلشَّاکِرِینَ، وَ یَا مَنْ طَاعَتُهُ نَجَاةٌ لِلْمُطِیعِینَ؛ ای آن که یادش برای یادکنندگان عزت و افتخار است و ای آن که سپاسگزاری‌اش، برای سپاسگزاران پیروزی و رستگاری است و ای آن که فرمان برداری‌اش برای فرمانبرداران، نجات و رهایی است.»؛ زینب مرادی، مدرس صحیفه سجادیه در یادداشتی که در چند شماره در اختیار ایکنای قزوین قرار داده است، به شرح دعای یازدهم صحیفه سجادیه پرداخته است که دومین شماره آن تقدیم مخاطبان می‌شود.
بنابر روایت ایکنا، امام سجاد(ع) در قالب دعا راهکارهای عاقبت به‌خیری را آموزش می‌دهند. انسان به‌صورت کلی در طول زندگی دو نگرانی دارد؛ نخست نسبت به گذشته خود که برای او حزن می‌آورد و او را آزار می‌دهد و دوم نسبت به آینده خود که نگرانی و ترس او را فرو می‌ریزد.
براساس آیه ۶۲ سوره یونس «أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ؛ آگاه باشید که قطعاً بر اولیای خدا، نه ترسی است و نه اندوهگین می‌شوند» اگر کسی متصل به ولایت الهی باشد خداوند آن خوف به آینده و حزن به گذشته را از جان دل او می‌برد.
امام سجاد(ع) در فراز اول دعای یازدهم لوازم و مقدمات و راهکارهایی که انسان برای عاقبت به‌خیری لازم است را بیان می‌کنند.
اولین راهکار:
در فراز ابتدایی دعای یازدهم امام سجاد(ع) آورده‌اند: «یَا مَنْ ذِکْرُهُ شَرَفٌ لِلذَّاکِرِینَ؛ ای آن که یادش برای یادکنندگان عزت و افتخار است» چون مقام ذکر از افضل آموزه‌های دینی است و از راه‌های تقرب برای دیده شدن نزد خداوند ذکر است.
خداوند نیز در آیه ۱۵۲ سوره بقره فرموده است: «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ؛ پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم»؛ بنابراین وقتی خدا را یاد کنیم خدا هم ما را یاد می‌کند.
خداوند در آیه ۳۵ سوره احزاب فرموده است: «إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِینَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِینَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِینَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِینَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِینَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِینَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیرًا وَالذَّاکِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِیمًا؛ مسلماً خدا برای مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان با ایمان، و مردان و زنان عبادت‌پیشه، و مردان و زنان راستگو و مردان و زنان شکیبا، و مردان و زنان فروتن، و مردان و زنان صدقه‌دهنده و مردان و زنان روزه دار، و مردان و زنان حفظ کننده خود از پلیدی‌های جنسی، و مردان و زنانی که بسیار یاد خدا می‌کنند، آمرزش و پاداشی بزرگ آماده کرده است.»
در آیه ۳۵ سوره احزاب ۱۰ ویژگی پلکان سلوک یاد می‌شود، در این ۱۰ گام، سلوک کامل از ابتدا تا مقام فنا را بیان می‌کند و «ذکر» قله‌ای است که ۹ گام سلوک را زیر چتر خودش می‌گیرد.
در قرآن خداوند تنها یک جا انسان را به انجام کاری دعوت کرده و فرموده که آن را به کثیر انجام دهید و آن ذکر است، خداوند در آیه ۴۱ سوره احزاب فرموده: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْرًا کَثِیرًا؛ ای اهل ایمان! خدا را بسیار یاد کنید.»
ذکر مقدمه مقام انقطاع است. خداوند در آیه ۸ مزمل فرموده است: «وَاذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ وَتَبَتَّلْ إِلَیْهِ تَبْتِیلًا؛ نام پروردگارت را به زبان حال و قال یاد کن و از غیر او قطع امید نما و فقط دل بر او بند.»
همچنین «ذکر» مقدمه عشق‌ورزی محبت به باری‌تعالی است و حضرت رسول(ص) فرمودند: «مَن أکثَرَ ذِکرَ اللّه ِ أحبَّهُ؛ هرکس ذکر خدا را بسیار بگوید محبوب خدا می‌شود.»؛ بنابراین امام سجاد(ع) به خاطر جایگاه بلند «ذکر» دعای یازدهم را با ذکر شروع می‌کنند.
دومین راهکار:
«وَ یَا مَنْ شُکْرُهُ فَوْزٌ لِلشَّاکِرِینَ؛ ای آن که سپاسگزاری‌اش، برای سپاسگزاران پیروزی و رستگاری است.»
در حقیقت «شکر» استفاده بهینه و به کار بستن درست صحیح فرصت‌ها و داده‌هایی است که در زندگی در اختیار داریم. شکر موجب شکوفایی رشد خودمان می‌شود برای همین خداوند می‌فرماید هر کس شکر می‌کند برای خودش کرده است. خداوند در آیه هفتم سوره ابراهیم فرموده است: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ، اگر شکرگزاری کنید خداوند بر شما خواهد افزود.»
استفاده درست کردن از نعمت موجب قرارگیری در خط عبودیت و افزودن نعمت توسط خداوند می‌شود و عدم استفاده صحیح از نعمت نیز خروج از جاده عبودیت و سلب نعمت را در پی دارد.
سومین راهکار:
در ادامه دعای یازدهم آمده است: «وَ یَا مَنْ طَاعَتُهُ نَجَاةٌ لِلْمُطِیعِینَ؛ و ای آن که فرمانبرداری‌اش برای فرمانبرداران، نجات و رهایی است»؛ بنابراین طاعت خداوند باعث نجات انسان می‌شود.
خداوند اوامر و نواحی دارد که مجموعه آن‌ها شریعت می‌شود پذیرفتن تمام این اوامر در تمام حوزه‌ها و ترک کردن آنچه که نهی کرده است در طاعت خلاصه می‌شود؛ بنابراین به کسی که به این مقام برسد مطیع گفته می‌شود.
خداوند نقشه راه سلامت انسان را در همین اوامر و نواحی ترسیم کرده است که باید به کدام سمت برویم؛ این روشی است که سعادت دنیا و آخرت را تأمین می‌کند.
پس برای عاقبت به‌خیری به «ذکر، شکر و طاعت» نیاز داریم، امام سجاد(ع) در دعای یازدهم می‌آموزند که با متوسل شدن به خاندان عصمت و طهارت(ع) از خدا بخواهیم قلب‌های ما را به ذکر الهی، زبانمان را به شکرش و جوارحمان را به طاعتش مشغول کند.
ما از لحظات خودمان چگونه استفاده می‌کنیم؟ اوقات فراغت باید چگونه باشد؟ امام سجاد(ع) در دعای یازدهم صحیفه سجادیه این‌گونه پاسخ این سؤال را می‌دهند «فَإِنْ قَدَّرْتَ لَنَا فَرَاغاً مِنْ شُغْلٍ فَاجْعَلْهُ فَرَاغَ سَلاَمَةٍ؛ اگر در جنب کار و کوشش، فراغت و آسایشی برای ما مقدر کرده‌ای، آن فراغت و آسایش را قرین سلامت قرار ده.»
امام سجاد(ع) برای گذر سلامت از فراغت به دو ویژگی اشاره میفرمایند: «لاَ تُدْرِکُنَا فِیهِ تَبِعَةٌ؛ طوری عمل نکنیم که پیامدهای آن دامنگیر ما باشد» و «وَ لاَ تَلْحَقُنَا فِیهِ سَأْمَةٌ؛ و جوری عمل نکنیم که کسالت و سستی بر ما غالب شود.»
در پایان دعای یازدهم نیز امام سجاد(ع) از خداوند می‌خواهند که «وَ إِذَا انْقَضَتْ أَیَّامُ حَیَاتِنَا، وَ تَصَرَّمَتْ مُدَدُ أَعْمَارِنَا، وَ اسْتَحْضَرَتْنَا دَعْوَتُکَ الَّتِی لَا بُدَّ مِنْهَا وَ مِنْ إِجَابَتِهَا، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ خِتَامَ مَا تُحْصِی عَلَیْنَا کَتَبَةُ أَعْمَالِنَا تَوْبَةً مَقْبُولَةً لَا تُوقِفُنَا بَعْدَهَا عَلَی ذَنْبٍ اجْتَرَحْنَاهُ، وَ لَا مَعْصِیَةٍ اقْتَرَفْنَاهَا؛ و هنگامی که روزگار زندگی‌مان سپری شود و مقدار عمرمان بگذرد و به پایان برسد و دعوتت به مرگ که چاره‌ای از آن و اجابتش نیست، ما را آماده افتادن به کام مردن کند؛ پس بر محمد و آلش درود فرست و پایان آنچه نویسندگان اعمال ما در پرونده ما خواهند نوشت، توبه پذیرفته‌شده قرار بده، توبه‌ای که پس از آن ما را بر گناهی که کسب کرده‌ایم و معصیتی که مرتکب شده‌ایم، نایستانی.»
«وَ لَا تَکْشِفْ عَنَّا سِتْراً سَتَرْتَهُ عَلَی رُؤُوسِ الْأَشْهَادِ، یَوْمَ تَبْلُو أَخْبَارَ عِبَادِکَ؛ و پرده‌ای که بر گناهان ما پوشاندی، در برابر حاضران روز قیامت، از روی ما برندار، روزی که خبرهای بندگانت را آشکار می‌کنی.»
«إِنَّکَ رَحِیمٌ بِمَنْ دَعَاکَ، وَ مُسْتَجِیبٌ لِمَنْ نَادَاکَ؛ مسلّماً تو نسبت به کسی که می‌خواندت، مهربانی؛ و نسبت به کسی که صدایت می‌زند، پاسخ دهنده‌ای.»
نظر شما