به گزارش خبرآنلاین، «تاریخ اندیشه جدید ایرانی» را انتشارات شیرازه در 1200صفحه و با قیمت 38هزار تومان روانه بازار نشر کرده است؛ کتابی مرجع و خواندنی شامل شش دفتر. دفتر اول: «آیینه‌آوران و عصر رویارویی» که نخستین مواجهه ایرانیان با غرب را توسط سفرنامه‌های ایرانیان به فرنگ نشان می‌دهد و موضوع مورد بحث این کتاب است.
دفتر دوم: «منورالفکران و عصر روشنگری» نام دارد و سیر اندیشه را پس از عصر رویارویی تا دوران تأسیس مشروطیت دنبال می‌کند. دفتر سوم: «مشروطه‌خواهان و عصر مشروطیت» که به رساله‌ها و اندیشه این دوره حیاتی می‌پردازد. دفتر چهارم: «متجددین و عصر پسامشروطیت» نام دارد و گستره‌ای از آغاز پیروزی مشروطیت تا انتهای سلطنت قاجار و پایان پهلوی اول را مطالعه می‌کند. دفتر پنجم: «روشنفکران و عصر انقلاب» نام گرفته است که زمینه و گستره آن از آغاز پهلوی دوم و تحولات آن دوره تا پیروزی انقلاب اسلامی و سقوط سلطنت ادامه دارد. دفتر ششم: «متفکران و عصر پسا انقلاب» نام دارد و سیر تاریخ اندیشه را از آغاز انقلاب تا زمانه حاضر در بر می‌گیرد.
این شش دفتر در کنار هم «تاریخ اندیشه جدید ایرانی» را در دوران دویست ساله معاصر بازخوانی می کند؛ فرامرز معتمد دزفولی اولین دفتر از این شش دفتر را نوشته است. معیار انتخاب از متن هر سفرنامه آن نکاتی است که می‌تواند پاره‌ای از عناصر تمدن جدید را در خود انعکاس دهد مثل گزارش از کارخانه‌ها، کارگاه‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و تماشاخانه‌های شهرهای فرنگستان و نیز مقایسه‌های فرهنگی و اجتماعی و شرح تفاوت‌های اقتصادی و سیاسی بین جامعه ایران و ممالک دیگر مورد توجه بوده است.
شاردن، جهانگرد معروف صفوی در سفرنامه‌اش آورده‌است: «ایرانیان گردش و سفر را دوست نمی‌دارند، بر آن‌اند که گردش یکی از کارهای بسیار بیهوده ما اروپاییان است و پرسه زدن در خیابان را نیز یکی از کارهای مردمان فاقد شعور می‌دانند...»
آنطور که سایت کتابخانه مجلس نوشته، دفتر اول این کتاب، منتخب و برگزیده 29 سفرنامه و دفتر خاطرات و گزارش سفر، از تقریباً تمامی سفرنامه‌های موجود ایرانیان به فرنگ در گستره‌ای به وسعت یک قرن از آغاز سلطنت فتحعلی‌شاه قاجار تا اواخر پادشاهی مظفرالدین‌شاه است.
سفرنامه مسیر طالبی فی بلاد افرنجی
ابتدا هدف از تصنیف وقایع سفر فرنگ را ذکر کرده و سفر به آکسفورد، دارالعلم انگلش، اوضاع لندن و احوال عمارات و خانه‌ها و کلوب‌ها، اسباب آلات و صنایع و تقسیم اوقات انگلش، قوانین آزادی و شرح مساوات میان عالی و دانی، اوضاع ریاست انگلش و پارلمنت و قضات و فضائل و رذائل انگلش از دیگر مباحث این سفرنامه می باشد.
حیرت‌نامه: میرزا ابوالحسن خان ایلچی
خروج از دارالخلافه طهران و ورود به انگلستان، رفتن به پارک اپرا و هاید پارک و تماشای مه رویان لندنی، مشاهده کمپانی بانک، و کاغذ نازکی به نام نوت، رسم فرنگان در میهمانی و خوراک و شراب خوردن آنها، اوضاع پارلمان و شرح عمارات و ولایات انگلستان از سرفصل‌های این سفرنامه است.
دلیل السفرا: سفرنامه میرزا محمدهادی علوی شیرازی
علوی شیرازی در سفرنامه خود به مسائلی چون مجالس رقص و اطوار و افعال ذمیمه زنان، مشاهده کارخانجات و صنایع، خان‌های وسیع برای وضع و حمل اطفال حرامزاده، در باب بنای سلطنت و امپراطوری روسیه و قوانین مملکت‌داری، وضع عمارات و خانه‌ها و کوچه‌های شهر، اسباب و اوضاع خانه و لباس زنانه و مردانه ایشان، وضع خوراک و طهارت و حمام رفتن، آئین پادشاهی و وضع کانسل و سناتورها وزرا و در نهایت ملاحظه کارخانجات ریسمان‌تابی و بافندگی و دیدار از مدرسه شبانه‌روزی دختران اشاره کرده است.
«فردنامه پاریس»: داود خان ارمنی
شهر فاریس و اوضاع آن، گرمخانه نباتات و اطاق تشریح و کیفیت آموزش، وضعیت عمارات و خیابان‌های فاریس و بولوارها و میدان‌ها از این سفرنامه انتخاب و در این کتاب ذکر شده است.
میرزا صالح شیرازی: سفرنامه «ولایت آزادی»
زندگی در میان خانواده‌ای انگلیسی و رخت و لباس ایرانی، اوضاع انگلند، مکتب‌خانه‌ها و مدارس و دارالشفاهای لندن، قواعد دولتمداری در این کشور، طریق ساختن شارع عام و زراعت و معادن در انگلند، چگونگی گذراندن اوقات فراغت در میان اهالی انگلند، وضع تولد و تربیت اطفال و دختران و طریقه عروسی مردم انگلند، و آگهی میرزا صالح شیرازی در دعوت اروپائیان به مهاجرت به ایران عوض آمریکا از مباحثی است که در این سفرنامه ذکر شده است.
سفرنامه خسرو میرزا به پطرزبورغ
مشاهده و دیدار از مدرسه علوم و شفاخانه و دلجویی از مادر گریبایدوف، مشاهده و بازدید از مدرسه نجبا و مدرسه دختران و مدرسه لالان، مشاهده کارخانه‌ها و دستگاه‌ها، شرح طیاتر و تماشاخانه روسیه، شهرها و خیابان‌ها و سیرگاه‌های روسیه و طریق دیوانخانه آنجا، اخلاق اهالی روسیه در تربیت اولاد و بازدید و عزا و عروسی.
سفرنامه رضاقلی میرزا به انگلستان
رضاقلی میرزا در سفرناه خود به شهر لندن و عجایب آن اشاره کرده است، و رفتن خود به نگارخانه و طرب خانه، و عجایب آن روزگار مثل میکروسکوپ، واگون آتشی و اسباب تنجیم ستارگان را شرح داده است. همچنین وقت‌شناسی مردم آن دیار را از خصوصیات لندنی‌ها اعلام کرده است.
سفرنامه آجودان باشی
او در اسلامبول دارالخلافه و کیفیت رفتار دولت علیه عثمانی را توصیف کرده است. همچنین شرح هتل و وضعیت راه‌ها،و عبور مرور و اوضاع دولت فرانسه، ساختمان‌های چندین مرتبه، پارکها و باغ‌های شهر پاریس را شرح داده است. سپس به سراغ موزه‌های طبیعی و صنایع خانه‌های پاریس رفته و گفته است: شهر لندن زیباترین شهر روی زمین است و در ادامه اوضاع این شهر را بیان کرده است. کالسکه بخار و بیان اینکه طی الارض است از سایر مباحث این سفرنامه است.
سفرنامه سیف الملک
او کارخانه‌ای را توصیف کرده است که جز به مشاهده، نمی‌توان آن را درک کرد، به تماشای پل نیکالای و استحکام آن و دیدار از عمارت ضراب خانه و مدرسه تعلیم علم معدن رفته است. شهر پترزبورگ و قلعه کرملین را توصیف کرده است و همچنین یتیم‌خانه مسکو و عمارت صالدات‌های معیوب و مدارس نظام مسکو را بیان کرده است.
مخزن الوقایع: سفرنامه فرخ‌خان امین الدوله
سفر از لیون و مارسیل به سمت پاریس با کالسکه‌هایی به سرعت شهاب، حضور در مجالس مهمانی و مجالس بال، توصیف بلوار شانزه لیزه و کوچه‌های پاریس، وصف پل لندن و انتخابات انگلستان و تماشای موزه لندن و عمارت بلور، دیدار ایلچی ایران از کارخانه‌های پاریس، تماشاخانه و نمایشگاه ملت‌ها و عمارت بلور در سفر دوم لندن، احوال دیوانه‌خانه دولت انگلیس از سرفصل‌های این سفرنامه می‌باشد.
روزنامه سفر فرنگستان ناصرالدین شاه قاجار
او ابتدا به شهر حاجی طرخان روسیه، شهر مکه و مشاهده خیابان‌ها، دیدار پارلمان آلمان، رفتن به بلژیک و ورود به شهر لندن، مانور تلمبه‌چی‌ها و آتش‌نشان‌ها و دیدار از موزه مادام توسو، مریضخانه، دیدار از پانوراما، مدرسه معدن فیزیک و باغ‌وحش و باغ نباتات پاریس قسمتی از مطالبی است که ناصرالدین‌شاه از سفر خود نوشته است.
سفرنامه مکه معظمه: میرزا عبدالحسین خان افشار رومی
افشار رومی در سال 1299 به بندر بادکوبه رفته و از آنجا به لندن. در توصیف خود از لندن و حمام‌های تفلیس و تماشاخانه گفته است و سپس حرکت از بندر پوطی به سمت باطوم و طرابوزان و در انتها شهر تفلیس.
سفرنامه زیارت خانه خدای حاج میرزا محمدحسین فراهانی
حرکت از بندرانزلی به بادکوبه و اوضاع آن شهر، حرکت از بادکوبه به باتوم توسط شمن دفر و کنکاش پیرامون مسئله طهارت در آن، حرکت از باتوم به استامبول و وضعیت آن شهر، پیرامون وضعیت اجتماعی و سیاسی آشفته عثمانی سرفصل‌های برگزیده این سفرنامه است.
سفرنامه حاجی پیرزاده
حاجی پیرزاده از خاک ایتالیا سخن گفته و سفرش به پاریس با راه آهن، سپس کوچه‌ها و خیابان‌های شهر پاریس، پستخانه لندن، و روزنامه‌های آنجا، مجلس جمهوری فرانسه و کیفیت آب دادن اشجار و باغات پاریس از دیگر مطالبی است که در این دفتر آمده است.
سفرنامه میرزا ابراهیم صحاف‌باشی تهرانی
او از انزلی به فرنگستان رفته است، به لندن رفته و پارکها و نمایشگا‌ه‌ها را دیده و احوال مردمانش را بیان کرده است، سپس از لندن و شانزهلیزه سخن میراند و از لندن با کشتی رفتنش به نیویورک را شرح داده‌است، در ادامه سفر خود به کانادا رفته و از آنجا به ژاپن و یوکوحما، در ادامه نیز با کشتی فرانسوی سیدنی به سمت هنگ کنگ حرکت کرده است.
سفرنامه فرنگستان مظفرالدین شاه
او با راه آهن از فرانکفورت و سویس گذشته و به فرانسه رفته است و در آنجا تحت مداوا قرار گرفته است، سپس سینمو فتگراف و گرم خانه نباتات را دیده است و از سوءقصد یک آنار شیست به جانش سخن گفته است، در ادامه سفر در وین و دیدن اپرای عقل و جهل به همراه امپراطور اطریش را نقل کرده است.
و...بعد از اتمام شرح سفرنامه‌ها، کتابنامه به ترتیب الفبای نام پدیدآور آمده است، همچنین نویسنده نمایه کاملی از کتاب تحت عنوان نمایه اشخاص و نمایه اماکن ذکر نموده است که در جهت راهنمایی خواننده بسیار مناسب و بجا است.
پایان بخش کتاب عکس‌هایی است که از نویسندگان سفرنامه‌ها، صفحه‌ای از یک سفرنامه و ...درج شده است.
ساکنان پایتخت برای تهیه این کتاب(در صورت موجود بودن در بازار نشر) می توانند با شماره 20- 88557016 سامانه اشتراک محصولات فرهنگی؛ سام تماس بگیرند و کتاب را در محل کار یا منزل _ بدون هزینه ارسال _ دریافت کنند. هموطنان سایر شهرها نیز با پرداخت هزینه پستی ارسال، می‌توانند تلفنی سفارش خرید بدهند.
6060
نظر شما