رييس شوراي رقابت با تحليل عملكرد بانك مركزي در قضيه نوسان‌هاي ارز و سكه، تاكيد كرد كه كاهش قيمت‌هاي اخير در اين بازار به دليل عملكرد بانك مركزي نيست، بلكه توافق‌هاي ايران با گر وه 1+5 باعث شده قيمتها تا حدودي تعديل شود.
جمشيد پژويان با بيان اين كه "وقتي قيمتها در بازار ارز و طلا به سمت بالا حركت مي‌كرد، من اعلام كردم اين‌ها به دلايل متغيرهاي اقتصادي نيست."، گفت: چون اتفاق خاصي در حوزه اقتصاد رخ نداده كه بخواهد حوزه ارز را تحت تاثير قرار دهد، غير از اين كه به صورت جزيي، قيمت جهاني طلا كمي بالا رفته بود.
او با تاكيد بر اينكه نوسان‌ها در حوزه ارز و طلا عمدتا مربوط به پيشگويي يا انتظاراتي بود كه باعث شد غير از سوداگران، مردم عادي هم وارد اين بازار بشوند و تقاضا را به شدت افزايش دهند، ادامه داد: بخشي از اين بازي هم در دست سوداگران بود كه شايعاتي را ايجاد مي‌كردند.
وي با تاكيد بر اينكه "متاسفانه عملكرد بانك مركزي، عملكرد مناسبي نبود و خودش به نوسان‌ها دامن زد"، افزود: بانك مركزي مي‌دانست كه مشكل تراز ندارد، اگرچه شايد مشكل فيزيكي دلار داشت. ما پارسال بيشترين صادرات غيرنفتي را داشتيم و كشور بيش از صد ميليارد دلار درآمد ارزي داشت؛ ولي بانك مركزي عمل عكس را انجام داد و به جاي اينكه اطمينان بدهد مشكل دلار در كشور وجود ندارد و مثلا ارز مسافري را 500 دلار اضافه كند و فقط جلوي تقلب را آن هم درون سيستم بانكي بگيرد، كار ديگري انجام داد.
رييس شوراي رقابت با بيان دو پيشنهادش براي حل مشكل ارز مسافري در روزهاي نوسان شديد قيمت، گفت: اين مشكل دو راه حل داشت. يك راه اين بود وقتي ارز به مسافر داده مي‌شود، مابه‌التفاوتي به عنوان ضمانت دريافت شود كه بعد از سفر به مسافر تحويل داده شود، چون در پاسپورت او مهر ورود و خروج موجود بود. در اين شرايط از شركت‌هاي مسافرتي خواسته مي‌شد كه اگر بليتي باطل شده است، آن را اطلاع بدهند. راه ديگر اين بود كه مي‌توان بعد از باجه پليس در فرودگاه، باجه‌هايي در نظر گرفت و براساس آن ارز مسافري را تحويل داد كه بانك مركزي همين روش را عملياتي كرد، اما به دليل كمبود امكانات، مشكلاتي براي مردم ايجاد شد.
پژويان با بيان اينكه "بانك مركزي مي‌توانست ارز مسافري را كمي افزايش بدهد تا انتظارات براي ارز كاهش يابد، چون ميزان ارز مسافرتي تحويلي در كشور چندان زياد نيست"، ادامه داد: ولي بانك مركزي برعكس، ارز مسافري را كاهش داد و قيمت آن را زياد كرد. پس اين نشان‌دهنده يك سياست اشتباه است. پشت سر آن هم مساله را پليسي كرد و عاقبت اطلاعيه عجيبي صادر كرد كه از يك تشكيلات اقتصادي كلان بعيد است. اين همان اطلاعيه‌اي بود كه اعلام كرد هر كسي ارز داشته باشد، قاچاق است. در حالي كه اين موضوع اگر هم بخواهد عملياتي شود نياز به قانون دارد.
رييس شوراي رقابت با اشاره به اين كه "اين‌ها سياست‌هاي غلطي بود كه به نوسان‌ها دامن زد"، خاطرنشان كرد: بازار به محض اينكه علامت مثبتي ببيند نسبت به آن واكنش نشان مي‌دهد. همان طور كه يك اجلاس 1+5 توانست روي قيمتها تاثير بگذارد و ارزش دلار را كاهش بدهد. بدون شك قيمت ارز متاثر از مسائل سياسي است و علامت مثبت مذاكرات ايران با 1+5 در دور بعد مي‌تواند باز هم قيمتها را كاهش بدهد.
وي افزود: بانك مركزي در كنار اينكه سياست‌هاي اشتباه را اعمال كرد و به بازار اين علامت را مي‌داد كه دلار وجود ندارد، انتظارات را بيشتر كرد و هجوم به سمت دلار افزايش يافت. از سوي ديگر پليسي شدن فضا و در ادامه تزريق چندين ميليارد دلار به بازار كه در نهايت جذب شد، باعث شد كه فضا به سمت افزايش قيمت پيش برود.
او ادامه داد: اگر بانك مركزي علامت عكس مي‌داد و دلار وارد بازار مي‌كرد، افزايش قيمت تا اين حد پيش نمي‌رفت.
وي در تحليلش درباره قيمت كنوني دلار، با بيان اينكه اين قيمت را واقعي نمي‌داند، گفت: يك بازار ارزي وجود دارد كه بخش عمده‌ي بيش از 80 درصدي آن درون خود بانك مركزي و سيستم بانكي است و بخش كوچكي از آن در بازار آزاد اداره مي‌شود. اين سهميه با سياست‌ها و قوانين مختلف تغيير مي‌كند. اگر واردات افزايش يابد بر روي قيمتها اثر مي‌گذارد و اگر برخي كالاها ممنوع‌الورود شود نيز بر قيمتها اثر مي‌گذارد. درباره صادرات همين وضعيت وجود دارد.
پژويان افزود: الان بخشي كه به عنوان بازار آزاد فعال است، قيمت دلار را تعيين مي‌كند، در حالي كه با حجمي از ارز كه در دست بانك مركزي است، قاعدتا او بايد بتواند بازار را كنترل كند و نبايد مشكلي داشته باشند. مگر اينكه چنين شوك‌هايي به بازار وارد شود.
رييس شوراي رقابت با تاكيد بر اينكه به هر حال ممكن است شوكي در بازار بوجود بيايد و اينجاست كه بايد سياست‌هاي مناسب اجرا شود، ادامه داد: اينگونه هم اين نيست كه بانك مركزي بتواند دلار را دوباره به 1200 تومان برگرداند، چون واقعيتي از نظر سياسي اتفاق افتاده بود و آنهم تحريم كشور از سوي اتحاديه اروپا بود. با اين وضعيت قيمتها مي‌توانست فقط تعديل شود. وقتي يك مرتبه بعضي علائم در بازار ايجاد شوك مي‌كند، حبابي ايجاد مي‌كند و به محض اينكه علائم درست ارسال شود، حباب مي‌شكند.
پژويان با تاكيد بر اينكه "من شكستن اين حباب را از عملكرد بانك مركزي نمي‌دانم و بانك مركزي هيچ نقشي در كاهش چند روز قيمت سكه و دلار ندارد"، ادامه داد: اين كاهش صرفا به دليل علامت مثبتي است كه از مذاكرات 1+5 دريافت شد و اين اميدي ايجاد كرده كه آنها تحريم را به تعويق بيندازند يا در آن تخفيف بدهند، در نتيجه ما بتوانيم به آنها نفت بفروشيم و دلار و يورو بگيريم يا حتي بانك مركزي ديگر تحريم نشود. وي در تحليل عملكرد بانك مركزي در پيش فروش سكه نيز گفت: بانك مركزي زماني تصميم گرفت سكه پيش فروش كند كه قصد داشت نقدينگي را جمع‌آوري كند و هم اين كه مي‌خواست در آينده، عرضه‌اي داشته باشد كه تا حدودي قيمت سكه را كاهش بدهد. در مورد اينكه عرضه داشته باشد مشكلي وجود نداشت، اما هدف اوليه بانك مركزي جمع‌آوري نقدينگي بود، ولي ما شاهد بوديم تا قبل از چند روز گذشته، جمع‌آوري نقدينگي هم چندان موفق نبود.
پژويان افزود: الان كه نوعي علائم داده شده و قيمتها رو به كاهش‌اند، غير از اين كه اين روند مي‌تواند ادامه داشته باشد و هر كس به دليل اين كه فكر مي‌كند قيمتها كمتر خواهد شد، سكه‌هاي خود را به بازار عرضه مي‌كند، بانك مركزي هم اگر بخواهد سكه‌هاي پيش فروشي را وارد بازار كند، طبيعي است كه قيمتها بيشتر كاهش مي‌يابد. اما اين را بايد بدانيم كه با يك درصدي تفاوت، قيمت طلا در كشور نمي‌تواند از قيمت جهاني كمتر شود،. چون آن موقع نقطه خروج طلا از كشور خواهد بود.
رييس شوراي رقابت همچنين با انتقاد از برخي رسانه‌ها كه به نوسان در بازار دامن مي‌زنند، گفت: من با احترام براي تمام صنوف و همه كساني كه در بخش اقتصادي فعالند، مي‌گويم كه اگر چه همه صنوف و بخش خصوصي به دنبال افزايش سود هستند و اين هم طبيعت فعاليت آنها است، اما طبيعي است كه آنها بايد در جهت منافع خودشان حركت كنند. مثلا اتحاديه طلافروشان نگران كاهش قيمت طلاست، به همين دليل مي‌گويد كه مردم از فروش طلاهايشان خودداري كنند، در صورتي كه مردم بايد هر چه زودتر طلاهايشان را بفروشند تا كمتر ضرر كنند.
او ادامه داد: به نظر من رسانه‌ها هم در اشتباهات اقتصادي كشور مقصرند. حتي در ايجاد حباب‌ها هم رسانه‌ها نقش دارند. ما بارها شاهد بوده‌ايم كه رسانه‌ها اطلاعات و علائمي داده‌اند كه درست نبوده است.
وي با اشاره به رسانه‌اي شدن موضوع واردات ميوه گفت: به‌طور نمونه مي‌گويم در مورد واردات ميوه، رسانه‌ها و به خصوص صدا و سيما آنچنان تبليغ كردند كه كشاورزي و بازار ميوه ما به دليل واردات از بين رفته است، درحالي كه اگر آمار را از گمرك دريافت كنيم، مي‌بينيم كه واردات ميوه در كشور ما طوري بوده كه به ازاي هر نفر، فقط نيم كيلو گرم ميوه وارداتي مي‌رسيده است. در حالي كه هر ايراني در سال ده‌ها كيلو گرم ميوه مصرف مي‌كند.
پژويان خاطرنشان كرد: در شرايط نوسان قيمت سكه و حباب ايجاد شده براي بازار آن هم، معتقدم رسانه‌ها نقش داشته‌اند. اگرچه من معتقدم رسانه بايد آزاد باشد، اما تحليل‌هايشان بايد بيشتر به واقعيت نزديك باشد.
3939
نظر شما