به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیت الله رجبی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در یکی از سخنرانی های خود به موضوع «نفی علو و فساد؛ پاسخ به تهاجم فرهنگی» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم؛
قرآن کریم صریحاً می‌فرماید:
«تلک الدار الآخرة نجعلها للذین لا یریدون علوّاً فی الأرض و لا فساداً و العاقبة للمتقین».
بنابر روایت حوزه، این آیه شریفه با بیانی رسا و الهی تصریح می‌کند که ما سرای آخرت را صرفاً برای کسانی قرار دادیم که نه در اندیشه برتری‌طلبی در زمین هستند و نه در فکر فساد؛ شرط نجات این نیست که انسان فساد نکند یا علو نجوید، بلکه شرط مهم‌تر این است که حتی در عمق نیت و اراده شخص نیز هیچ گونه تمایل به برتری‌طلبی، فساد و تجاوز به حقوق دیگران وجود نداشته باشد، و اساساً در فکر آن نباشد؛ زیرا اینان کسانی‌اند که خود به‌صورت طبیعی و بدون وسوسه فساد و علو، ذوب در تقوای الهی‌اند، و چنین کسانی سزاوار عاقبت نیک و جایگاه در سرای آخرت هستند.
* دو بعد اساسی آیه:
این آیه دو بعد اساسی دارد: یک بعد فردی و یک بعد اجتماعی.
در بعد فردی، این آیه هشداری جدی‌ست برای هر یک از ما که اگر در ژرفای وجودمان حتی اندیشه‌ای به برتری‌جویی یا انباشت ثروت یا سلطه بر دیگران شکل بگیرد، نجاتی در کار نیست.
در روایتی از امام صادق علیه‌السلام آمده است که آن حضرت هنگام قرائت این آیه اشک می‌ریختند و می‌فرمودند که این آیه تمامی آرزوها و آمال را از بین می‌برد؛ زیرا وقتی انسان دریابد که نعمت بهشت و قرب الهی مختص کسی است که حتی در قعر قلبش متاع دنیا یا فکر سلطه و برتری وجود ندارد، تمام آرزوهای برتری و مقام و مال اندوزی فرو می‌ریزد و دیگر رنگ نمی‌بازد.
مرحوم علامه مصباح رضوان‌الله‌تعالی‌علیه نقل می‌فرمودند: در یکی از سال‌هایی که به مشهد مشرف بودم، مرحوم شیخ عبدالعلی تهرانی که پدر مرحوم آیت‌الله مجتبی تهرانی بود، در شب قدر منبر رفتند.
ایشان از شاگردان بزرگوار مرحوم آقا میرزا جواد آقا ملکی تبریزی بودند، عالمی عرفانی و استاد اخلاقی که حضرت امام (قدس‌سره) از دیر شناختن ایشان اظهار تأسف می‌کردند.
در پایان دعاهای آن شب، چنین دعا کردند: «خدایا! تو می‌دانی که در جوانی از تو مقامات بالا طلب می‌کردم، اما اکنون پس از سال‌ها، از تو تنها می‌خواهم که من مسلمان بمیرم.»
این بیان گویای آن است که پس از تجربه سال‌ها سلوک معنوی، حتی آرزوهای بلند نیز رنگ می‌بازد و انسان عاجزانه خواهان ساده زیستی و ایمان خالص می‌شود.
امام صادق علیه‌السلام با گریه آیه را قرائت می‌فرمودند و فرمودند: «هَلَکَتْ أمانینا إذاً». یعنی: «آمال و آرزوهای ما در آن لحظه هلاک می‌شود.»
معنای این سخن آن است که وقتی فهمیده شود که حتی کوچک‌ترین آرزویی که با تمنای دنیا یا نفوذ بر دیگران درآمیزد مانع قرب الهی است، انسان بسیاری از اهداف خود را کنار می‌گذارد.
لذا ما باید به شدت مراقب خود باشیم: کلام، رفتار، موضع‌گیری، دوستی، دشمنی، عشق و بغض، سکوت، و لبخند ما—همه باید در چارچوب معیارهای الهی و ضوابط دین‌مداری شکل گرفته باشد. چون کوچک‌ترین انحراف نابودکننده است.
اما همان‌طور که اشاره شد، این آیه بعد فردی دارد و بعد اجتماعی‌ای بسیار قوی.
* تقسیم بندی حکمرانان عالم بر اساس دیدگاه امیرالمومنین (ع)
مرحوم طبرسی، مفسر بزرگ شیعه، در تفسیر گران‌سنگ خود «مجمع‌البیان»، ذیل این آیه می‌گوید مخاطب اصلی این آیه حکمرانان و زمامدارانی‌اند که اهل عدل و تواضع هستند؛ کسانی که از حس برتری‌طلبی پاک‌اند و حس تجاوز به حقوق دیگران ندارند.
این سخن نه فقط خطاب به حاکمان اعظم بلکه به هر کسی که داری قدرت، نفوذ یا تأثیر در جامعه است، اشاره دارد.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز در کلامی حکمت‌آمیز، حکمرانان را بر اساس همین آیه به سه دسته تقسیم می‌کنند:
۱. دسته اول کسانی‌اند که در پی جاه و مقام‌اند؛ افراد جاه‌طلبی که تنها به دنبال تثبیت برتری شخصی خود هستند؛
۲. دسته دوم کسانی‌اند که در اندیشه انباشت و تباه کردن ثروت‌اند؛ کسانی که خود و خاندانشان را ثروت‌پرور کرده و مدیریت اقتصادی جهان را در اختیار می‌گیرند؛
۳. و دسته سوم کسانی‌اند که آرمانشان اجرای احکام الهی، تحقق تقوا و حاکم‌کردن فرهنگ دینی است. این افراد حتی اگر قدرتی در اختیارشان است، در مسیر تعهد به امر الهی و خویشتن‌داری قرار دارند.
اگر امروز نگاه کنیم به مناسبات جهانی و نظامات اقتصادی، مشاهده می‌کنیم که جریان‌های سلطه‌طلب و ثروت‌اندوز یکی از عوامل اصلی در پشت صحنه بسیاری از دولت‌ها و شبکه‌های قدرت هستند.
* ریشه همه مفاسد، جاه‌طلبی و یا ثروت‌اندوزی بیش از حد است
آن سو، حکومتی اسلامی قرار دارد که با انگیزه الهی، عدالت را مشتاقانه دنبال می‌کند و به دنبال پیاده‌سازی تقوا در جامعه است.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام درباره دسته‌ای که در برابر حکومت الهی می‌ایستند فرمودند: «کأنهم لم یسمعوا بهذه الآیة». یعنی: «گویا این آیه را نشنیده‌اند و یا آگاه نیستند.»
چرا که آنان یا در طلب علوّ بودند یا در پی فساد و ثروت‌اندوزی.
در ادامه همین معنا، حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام در بیان فلسفه قیام خویش فرمودند:
«اللهم إنک تعلم أن ما کان منا تنافساً فی السلطان ولا التماساً لفضول الحطام».
یعنی: «خدایا! تو می‌دانی ما در پی رقابت سلطنت نبودیم و حتّا در پی ذخیره ثروت نخواستیم قیام کنیم.».
این بیان منطبق با آیه کریمه و سخن امیرالمؤمنین علیه‌السلام در نهج‌البلاغه است که می‌فرمایند:
«خدایا! تو می‌دانی هدف ما برتری‌طلبی، سلطه یا ثروت‌اندوزی نبود.» اینها نصوص صریحی است که جوهر قیام حسینی را روشن می‌کند.
بنابراین ریشه همه مفاسد و حکومت‌های استبدادی یا جهل‌پران، یا جاه‌طلبی و یا ثروت‌اندوزی بیش از حد است.
* نقشه دشمن غبارآلود کردن فرهنگ، اخلاق و باور مردم است
حال باید دید:
دشمن چگونه می‌کوشد به این دو هدف برسد؟
دشمن تلاش دارد نشانه‌های دین را از مردم پنهان کند، فضای ذهنی جامعه را مشوش سازد، مسیر حق را مبهم کند، و با شبهه‌افکنی، تفسیر غلط و انحراف فرهنگی، شاخص‌های دینی را برای مردم دشوار نماید.
امام حسین علیه‌السلام می‌فرمایند: «لنبین معالم دینک»، «و لطلب الإصلاح فی بلادک». یعنی: «آمدیم تا نشانه‌های دین تو را برای مردم نمایان کنیم و اصلاح را در جامعه ظاهر سازیم.»
این یعنی نقشه دشمن این است که فرهنگ، اخلاق، و باور مردم را دچار غبار کند؛ و امام حسین علیه‌السلام آمد تا این فضا را بشکند و راه واقعی اصلاح را بر همگان معرفی نماید.
در مقابل این تلاش، مقام معظم رهبری با هوشمندی و بصیرت هشدارهای فراوانی درباره «تهاجم فرهنگی»، «شبیخون فرهنگی» و «ناتوی فرهنگی» داده‌اند.
معظم‌له تصریح کردند که دشمن در تلاش برای آلودگی فضای فکری جامعه و تضعیف مبانی دینی است، تا مردم را از مسیر صحیح دور کند.
در یکی از جلسات مسئولان، حضرت اقا فرمودند: «من وظیفه خودم را انجام داده‌ام؛ اکنون شما نیز بروید و تکلیف خودتان را به انجام برسانید.» در دوران اصلاحات، آن بزرگ استاد علامه مصباح، با وجود فشارها و هجمه‌ها، در مسیر تبلیغ نظریه ولایت فقیه، حضور مستمر در عرصه عمومی و ترویج مبانی دینی ایستاد.
ایشان با سخنرانی‌ها، سفرها و طرح‌هایی مانند طرح ولایت تلاش کرد ذهن جوانان را از آسیب‌های فکری دشمن مصون دارد. و با وجود انتقاد و تذکر برخی بزرگان که می‌گفتند این شأن شما نیست، ایشان فرمودند: «اگر روز قیامت خداوند از من بپرسد که در برابر چنین تهاجم عظیمی چه کردی، چه پاسخی خواهم داد؟»
* تلاش دشمن در دو جبهه معرفتی و شعائری
دشمن با کارزار رسانه‌ای، بی‌حجابی، سلبریتی‌سازی، ایجاد بحران اقتصادی و شبهه‌افکنی فرعی و ریشه‌ای، می‌کوشد جامعه را نسبت به دین بی‌اعتنا سازد.
پس حتی مسأله‌ای چون بی‌حجابی مسئله‌ای صرفاً شخصی نیست؛ بلکه بخشی از پرده‌برداری دشمن برای تضعیف نظام جمهوری اسلامی است.
امام حسین علیه‌السلام در بیان اهداف قیام‌شان فرمودند: «من برای اصلاح آمدم، برای نمایاندن اصول دین و اجرای آن در جامعه.» نه این‌که فقط در دل‌ها اصلاح شود، بلکه اصلاح باید در ساختار و ظاهر جامعه نمایان گردد.
ما هم امروز موظفیم تلاش کنیم تا ظاهر جامعه‌مان با باطن ایمان‌مان هماهنگ باشد؛ تا جامعه‌ای مؤمنانه، با ارزش‌ها و الهی داشته باشیم.
وظیفه همه، مخصوصاً روحانیون، مسئولین، و فعالان فرهنگی، آن است که این مبانی را با بیانی شفاف، قابل فهم برای عامه، و منطبق با شبهاتی که جوانان با آن مواجه‌اند بیان نمایند.
مقام معظم رهبری بارها تأکید کرده‌اند که ارتباط با جوانان باید افزایش یابد، تا آنان مبانی دینی و شناخت سیستم ولایت را درک کنند. چون اگر این مبادی از دست رود، پشتوانه مردمی نظام تضعیف می‌شود.
اجرای طرح ولایت علامه مصباح که رهبر انقلاب نیز آن را بنیان‌گذار حرکت ترویج مباحث فکری و دینی معرفی کرد، نشان از نیاز بنیادی جامعه به آموزش مبانی عقیدتی دارد.
دشمن در دو جبهۀ معرفتی و شعائری وارد شده است.
اول در حوزه مبانی و شناخت دینی و دوم در حوزه ظاهر اجتماعی مثل حجاب، عفاف، نمادهای دینی و تظاهر به بی‌اعتنایی نسبت به اصول فرعی دین.
اگر این معالم و شعائر الهی ضایع شود، هم اصل دین و هم فروعات دین در معرض آسیب قرار می‌گیرد.
* حفظ مهم‌ترین ابزارهای دینی و ارزش‌های اسلامی
کسی که شعائر الهی را تعظیم کند، منشأ تقوا در دل اوست. جامعه‌ای که ظواهر دینی‌اش را که نشان‌دهنده تقوای قلب است نادیده بگیرد، بدانید که باطن آن هم خالی از تقوا است.
پس ما نباید بگذاریم که گویی این مسائل تنها امور ظاهری هستند. نگذاریم دشمن از همین ظواهر ساده، چون حجاب یا مراسم عزاداری حسین علیه‌السلام، نقطه ضعف بسازد و آن‌را ابزار تردید و اختلاف بین مردم کند.
مراسم عزاداری اباعبدالله‌الحسین علیه‌السلام یکی از مهم‌ترین ابزارهای حفظ هویت دینی و ارزش‌های عاشورایی است. این مجالس تعظیم شعائر است و اگر با حضور پرشور و محتوای غنی همراه باشد، می‌تواند نقش تضمین‌کننده‌ای برای جانمایه دین باشد.
امام عزیز ما فرمودند: «همین عزاداری‌ها اسلام را حفظ کرده است. اگر ما این مجالس را هرچه باشکوه‌تر و هرچه محتوادارتر برگزار کنیم، نسل جوان را پای ارزش‌های حسینی نگه خواهید داشت.»
بنابراین، حفظ شعائر، برگزاری مراسم پرشور، بارور ساختن محتوای آن‌ها، و آموزش دقیق ارزش‌های عاشورا، بزرگ‌ترین دفاع در برابر توطئه‌های دشمن است.
ان شاءالله آنچه موجب استقامت در این مسیر می‌شود، مستحکم‌ساختن ارتباط قلبی و عملی ما با ولی‌زمانمان و پیروی همه‌جانبه از رهبر معظم انقلاب است.
سردار رشید اسلام، شهید حاج قاسم سلیمانی گفتند «راز موفقیت امت اسلامی عشق قلبی و دلبستگی واقعی به آن عالمی است که سکان‌دار و حافظ اسلام و انقلاب است». و ایشان تضمین کرد که محاسبات حقیقی در عالم آخرت بر همین محور خواهد بود.
نظر شما