به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ،در فرهنگ قرآنی، مسئله پوشش و نوع لباس انسان تنها یک موضوع ظاهری یا فردی نیست، بلکه بازتابی از شناخت هویت، کرامت انسانی و ارتباط با خداوند و جامعه است.
بنا بر روایت فارس،در میان آیات قرآن، دو آیه از جایگاه برجسته‌ای در تبیین نگرش الهی به پوشش برخوردارند. آیه ۲۶ سوره اعراف و آیه ۳۳ سوره احزاب که در این نوشتار، با محور قرار دادن این دو آیه، به بررسی نگاه قرآن به لباس، مد، حیا، خودنمایی و تقوا می‌پردازیم.در آیه ۲۶ سوره اعراف، خداوند لباس را نعمتی معرفی می‌کند که هم برای پوشاندن بدن است و هم مایه زینت و آراستگی. این آیه به‌روشنی نشان می‌دهد که قرآن با اصل «زیبا پوشیدن» و آراستگی ظاهری مخالف نیست، بلکه آن را بخشی از طبیعت انسان می‌داند. اما بلافاصله پس از اشاره به زینت ظاهری، از «لباس تقوا» به‌عنوان بهترین لباس یاد می‌شود؛ یعنی هر سبک پوشش و هر انتخاب مد، تنها زمانی ارزشی قرآنی دارد که در چارچوب حیا، وقار، و خداترسی باشد. مد، اگر به وسیله‌ای برای کرامت‌بخشی، سادگی و هویت فردی تبدیل شود، با نگاه قرآنی کاملاً سازگار است.
در مقابل، آیه ۳۳ سوره احزاب با نهی از «تبرّج جاهلیت»، هشدار می‌دهد که اگر مد و پوشش به ابزار خودنمایی، تحریک یا فخر فروشی تبدیل شود، دیگر از ارزش مثبت خارج می‌گردد و به انحرافی فرهنگی بدل می‌شود. این آیه تنها به شکل لباس نمی‌پردازد، بلکه بر رفتار و نیت در نوع پوشش نیز تمرکز دارد. مدگرایی از نگاه قرآن، زمانی پسندیده است که هویت‌ساز، اخلاق‌محور و دور از افراط در جلوه‌گری باشد. در واقع، قرآن سبک پوشش را فقط یک انتخاب ظاهری نمی‌داند، بلکه آن را بازتابی از جهت‌گیری درونی و تقوای فردی تلقی می‌کند.در ادامه به شرح مفصل‌تر آیات توجه کنیدآیه ۲۶ سوره اعراف؛ لباس، زینت و تقوا«یَا بَنِی آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَیْکُمْ لِبَاسًا یُوَارِی سَوْآتِکُمْ وَرِیشًا وَلِبَاسُ التَّقْوَیٰ ذَٰلِکَ خَیْرٌ ذَٰلِکَ مِنْ آیَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ یَذَّکَّرُونَ» ای فرزندان آدم! برای شما لباسی فرو فرستادیم تا شرمگاهتان را بپوشاند و مایه زینت باشد. اما لباس تقوا بهتر است. این از آیات خداست، شاید که پند گیرند.این آیه از منظر خلقت‌شناختی و فطری به مقوله لباس نگاه می‌کند. خداوند خطاب به همه انسان‌ها نه فقط مسلمانان می‌فرماید که لباس، نعمتی الهی است برای حفظ حیا و زینت. در این آیه چند نکته مهم وجود دارد.لباس برای پوششبخش نخست آیه به نقش اساسی لباس در پوشاندن عورت و حفظ کرامت انسانی اشاره دارد: «یُوَارِی سَوْآتِکُمْ». این پوشش تنها از منظر فیزیکی مطرح نیست، بلکه با بُعد روانی و اجتماعیِ حیا و امنیت نیز مرتبط است.
لباس برای زینتواژه «ریشاً» به معنای زینت، آراستگی و زیبایی است. قرآن این جنبه از لباس را نفی نمی‌کند، بلکه آن را به رسمیت می‌شناسد. این تأکید نشان می‌دهد که آراستگی و زیبایی در ظاهر، نه‌تنها مذموم نیست، بلکه امری مطلوب است؛ البته تا زمانی که در چارچوب حیا و تقوا باشد.لباسِ تقوا؛ برترین لباسدر پایان آیه، خداوند لباسی دیگر را مطرح می‌کند: «لباس التقوی»، که مفهومی فراتر از پوشش ظاهری دارد. این لباس، نماد درون پاک، نیت سالم، رفتار عفیفانه و ذهن آگاه به حضور خدا است. در واقع، لباس تقوا چیزی است که انسان را برابر لغزش‌ها، نگاه‌های ناپاک و رفتارهای ناهنجار محافظت می‌کند؛ همان‌گونه که لباس ظاهری از سرما و آسیب‌ها محافظت می‌نماید.اما خدا در آیه ۳۳ سوره احزاب هم انسان‌ها را از خودنمایی نهی می‌کند و آن نشانه‌ای از جهل می‌داند. «وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَیٰ...» در خانه‌هایتان قرار گیرید و همچون دوران جاهلیت پیشین، با خودنمایی ظاهر نشوید.این آیه که بخشی از خطاب الهی به همسران پیامبر است، اما بنا به قواعد تفسیری و قرینه‌های تاریخی، مفهومی عام‌تر دارد و شامل همه زنان مسلمان می‌شود. محور این آیه، نهی از «تبرّج« است؛ واژه‌ای که به معنای خودنمایی و جلوه‌فروشی عمدی است، به‌ویژه از طریق آرایش، پوشش تحریک‌کننده، یا رفتارهای نمایشی در اجتماع.
تبرّج؛ بیماری جامعه جاهلیخداوند این رفتار را به «جاهلیت اولی» نسبت می‌دهد، یعنی جامعه‌ای که پیش از ظهور اسلام، کرامت و عفت زن را قربانی نمایش، شهوت‌انگیزی و فخر فروشی کرده بود. بازسازی این رفتار در جامعه اسلامی، بازگشت به همان انحرافات است.وقار و ثبات رفتاری و اجتماعیعبارت «وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ» دعوت به آرامش، وقار و ثبات رفتاری و اجتماعی است، نه لزوماً زندانی شدن در خانه. در واقع، قرآن در اینجا به ارزش‌گذاری برای نقش زن در خانه اشاره دارد، اما نه به معنای حذف او از اجتماع، بلکه به معنای حفظ کرامت و پرهیز از نمایش‌گری بی‌دلیل.
برقراری تعادل میان حضور اجتماعی و حجاب اخلاقیهمان‌گونه که قرآن در آیات دیگر مانند نور:۳۱ و احزاب:۵۹ اجازه حضور اجتماعی زنان را مشروط بر حفظ حجاب و وقار داده، این آیه نیز بر تأکید بر وقار رفتاری و بصری است.پوشش، فراتر از پارچه و نشانه شخصیت استاز نگاه این دو آیه، می‌توان چنین نتیجه گرفت که پوشش تنها یک امر بیرونی نیست، بلکه نمایانگر سطحی از فهم معنوی، نوع نگاه انسان به خود، به خدا و به جامعه است. انسان در انتخاب لباس و نوع حضور خود در جامعه، یا نشانه‌ای از تقوا و احترام به کرامت انسانی بروز می‌دهد، یا گرفتار تبرّج و نمایش‌گری جاهلی می‌شود.در دنیای امروز که مد و صنعت پوشاک گاه به ابزار ترویج بی‌هویتی و ابتذال تبدیل شده‌اند، رجوع به این نگاه قرآنی می‌تواند ما را به سمت بازتعریف «زیبایی آگاهانه و باوقار» هدایت کند، یعنی جایی که زیبایی در خدمت کرامت است، نه در خدمت تظاهر یا تحریک.
نظر شما