خبرآنلاین - رسول سلیمی: پس از حملات ۱۵ مهر ۱۴۰۲ (۷ اکتبر ۲۰۲۳) حماس به اسرائیل، که به کشته شدن بیش از ۱۲۰۰ نفر و اسارت بیش از ۲۵۰ نفر منجر شد، اسرائیل عملیات نظامی گسترده‌ای در غزه آغاز کرد. این عملیات، همراه با محاصره کامل از ۱۲ اسفند ۱۴۰۳، به تخریب زیرساخت‌ها، آوارگی ۹۰ درصد جمعیت غزه (حدود ۱.۹ میلیون نفر) و مرگ بیش از ۵۹,۵۸۷ نفر تا ۲ مرداد ۱۴۰۴ (۲۴ جولای ۲۰۲۵) منجر شده است.
بعد از گذشت قریب به ۲۲ ماه از جنگ در غزه که توسط نهادهای حقوق بشری و کارشناسان حقوق بین‌الملل اقدام به نسل‌کشی توصیف شده‌است، اکنون با تاسیس نهاد جدیدی از سوی اسرائیل و آمریکا برای توزیع مواد غذایی در غزه و منع تمامی نهادهای بین‌المللی و بشردوستانه از دخالت در توزیع کمک‌های بین‌المللی، فاجعه انسانی ابعاد جدیدی پیدا کرده‌است. در شرایطی که نهادهای بین‌المللی در مورد قحطی و گرسنگی در غزه هشدار می‌دهند، کشتارهای هدفمند غیرنظامیان در صف‌های دریافت غذا، با شلیک مستقیم سربازان اسرائیل، به‌ویژه در نزدیکی مراکز توزیع بنیاد بشردوستانه غزه (GHF)، که با حمایت اسرائیل و آمریکا فعالیت می‌کند، به نمادی از فاجعه انسانی تبدیل شده‌است.
ابعاد بحران انسانی در غزه
غزه در سال ۱۴۰۴ با فاجعه‌ای بی‌سابقه مواجه است. به گزارش سازمان هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل (OCHA)، ۹۰ درصد جمعیت غزه آواره شده‌اند و در سرپناه‌های موقت، چادرها، یا حتی فضای باز زندگی می‌کنند. بیش از ۸۲.۶ درصد خاک غزه تحت مناطق نظامی اسرائیل، دستورات تخلیه، یا مناطق ممنوعه قرار دارد، که دسترسی به خدمات اولیه مانند آب، غذا، و مراقبت‌های پزشکی را تقریباً غیرممکن کرده است. گزارش برنامه جهانی غذا (WFP) نشان می‌دهد که ۴۷۰ هزار نفر (۲۲ درصد جمعیت) در فاز ۵ ناامنی غذایی (قحطی) و یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر در فاز ۴ (اضطراری) قرار دارند. این وضعیت نتیجه محاصره کامل اسرائیل از ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ (۲ مارس ۲۰۲۵) است که ورود کمک‌های بشردوستانه را متوقف کرد و تنها اجازه توزیع محدود توسط بنیاد بشردوستانه غزه (GHF) را داد.
به ادعای مقام‌های اسرائیلی محاصره غزه تلاشی برای تضعیف حماس و کنترل کامل غزه است، اما به قیمت ایجاد فاجعه انسانی تحمیل شده است. به گزارش عفو بین‌الملل، اسرائیل از گرسنگی به‌عنوان «سلاح جنگی» استفاده کرده و شرایطی را برای «نابودی فیزیکی» فلسطینیان ایجاد کرده است. این سیاست، همراه با تخریب ۸۰ درصد زیرساخت‌های کشاورزی و ۸۳ درصد چاه‌های کشاورزی، تولید غذا را متوقف کرده است. در مقابل، اسرائیل با ایجاد روایت «امنیت در برابر حماس»، این اقدامات را مشروع جلوه می‌دهد، اما این روایت در برابر شواهد کشتار غیرنظامیان و نقض قوانین بین‌المللی شکننده است.
به گزارش یونیسف، از دی تا اردیبهشت ۱۴۰۴، روزانه ۱۱۲ کودک به دلیل سوءتغذیه شدید بستری شده‌اند، و دست‌کم ۸۰ کودک از مهر ۱۴۰۲ (اکتبر ۲۰۲۳) بر اثر سوءتغذیه جان باخته‌اند. بیمارستان‌های غزه، که ۸۰ درصدشان تخریب شده‌اند، قادر به پاسخگویی به این حجم از بیماران نیستند. به گزارش پزشکان بدون مرز، کارکنان بیمارستان‌ها شاهد مرگ کودکان و حتی همکاران خود به دلیل گرسنگی هستند. این وضعیت نقض آشکار قوانین بین‌المللی بشردوستانه است که اسرائیل را ملزم به تأمین غذا و خدمات پزشکی برای غیرنظامیان می‌کند.
کشتارهای هدفمند بر سر غذا
از ششم خرداد ۱۴۰۴ ، بنیاد بشردوستانه غزه (GHF)، با حمایت اسرائیل و آمریکا، توزیع کمک‌های غذایی را در مناطق نظامی‌شده غزه آغاز کرد. به گزارش دفتر حقوق بشر سازمان ملل (OHCHR)، از آن زمان تا ۱۶ تیر ۱۴۰۴ ، ۷۹۸ نفر، از جمله کودکان، در نزدیکی مراکز GHF یا مسیرهای کاروان‌های کمک‌رسانی کشته شده‌اند، که ۶۱۵ مورد مستقیماً در نزدیکی مراکز بنیاد بشردوستانه غزه رخ داده است. این کشتارها، که سازمان ملل آن‌ها را «جنایت جنگی احتمالی» می‌داند، نتیجه شلیک یا بمباران نیروهای اسرائیلی به غیرنظامیان گرسنه‌ای است که برای دریافت غذا تجمع کرده‌اند.
به گزارش سی ان ان، در یکی از مرگبارترین حوادث در ۲۷ خرداد ۱۴۰۴، بمباران اسرائیل به جمعیتی که در انتظار کاروان‌های غذایی سازمان ملل در جنوب غزه بودند، ۵۱ کشته و ۲۰۰ زخمی برجای گذاشت. اسرائیل ادعا می‌کند این حملات «شلیک‌های هشداردهنده» برای دفع تهدیدات بوده و تلفات را رد می‌کند، اما سازمان‌های حقوق بشری مانند عفو بین‌الملل این ادعاها را بی‌اساس می‌دانند. چرا که این مراکز توزیع به «تله‌های مرگ» تبدیل شده‌اند، جایی که گرسنگان برای دریافت غذا به سوی مرگ می‌روند.
اسرائیل با نظامی‌سازی توزیع کمک‌ها، به دنبال کنترل کامل غزه و جلوگیری از دسترسی حماس به منابع است. به گزارش گاردین، اسرائیل ادعا می‌کند بنیاد بشردوستانه غزه از سرقت کمک‌ها توسط حماس جلوگیری می‌کند، اما سازمان‌های بشردوستانه این را نقض اصول بی‌طرفی و استقلال کمک‌رسانی می‌دانند. در نتیجه، اسرائیل با ایجاد روایت «حماس مسئول بحران است»، مسئولیت خود را پنهان می‌کند، در حالی که شواهد نشان‌دهنده هدف‌گذاری عمدی غیرنظامیان است.این در حالی است که این اقدامات نقض کنوانسیون ژنو است که شلیک به غیرنظامیان غیرمسلح را ممنوع می‌کند.
توصیف وضعیت کنونی غزه
به گزارش دفتر حقوق بشر سازمان ملل، غزه در تیر ۱۴۰۴ در آستانه فروپاشی کامل قرار دارد و تا ۲ مرداد ۱۴۰۴ (۲۴ جولای ۲۰۲۵)، ۵۹,۵۸۷ نفر کشته و ۱۴۳,۴۹۸ نفر زخمی شده‌اند، که ۸,۳۶۳ نفر از این کشته‌ها پس از تشدید حملات در ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ (مارس ۲۰۲۵) رخ داده‌اند. بیش از ۱.۹ میلیون نفر (۹۰ درصد جمعیت) آواره هستند و در مناطقی فشرده شده‌اند که تنها ۱۲ درصد خاک غزه را تشکیل می‌دهند. معدود بیمارستان‌های فعال باقیمانده در نوار غزه، مانند بیمارستان ناصر در خان یونس، با کمبود سوخت و تجهیزات مواجه‌اند و تنها برای ۴۸ ساعت سوخت دارند.
سوءتغذیه به بحرانی فراگیر تبدیل شده است. در این گزارش تاکید شده که یک‌سوم جمعیت غزه روزها بدون غذا می‌مانند، و ۱۰۰,۰۰۰ زن و کودک دچار سوءتغذیه شدید هستند. در بیمارستان‌های غزه، مانند بیمارستان الشفاء، پزشکان شاهد مرگ کودکان به دلیل گرسنگی و بیماری‌های قابل‌پیشگیری هستند. به گفته تدروس آدهانوم گبریسوس، رئیس سازمان بهداشت جهانی، «گرسنگی دست‌ساز» نتیجه محاصره اسرائیل است.
وضعیت کنونی نتیجه استراتژی اسرائیل برای تضعیف حماس و کنترل غزه است، اما این سیاست به قیمت فاجعه انسانی تمام شده است. اما روایت اسرائیل مبنی بر «جنگ با حماس» در برابر تصاویر کودکان گرسنه و اجساد قربانیان صف‌های غذا تضعیف شده است. چه آنکه جامعه جهانی در اجرای قوانین بشردوستانه و توقف این فاجعه ناکام مانده است.
دلایل و پیامدها و واکنش های بین المللی
از یک زاویه، اسرائیل با محاصره و کشتارهای هدفمند، به دنبال حداکثر کردن قدرت خود و تضعیف حماس است. به گزارش گاردین، وزیر دفاع اسرائیل، اسرائیل کاتص، پیشنهاد ایجاد «شهر بشردوستانه» در جنوب غزه را مطرح کرده که حقوقدانان آن را «نقشه‌ای برای جنایت علیه بشریت» می‌دانند. این سیاست نشان‌دهنده اولویت امنیت اسرائیل بر جان غیرنظامیان است. اسرائیل نیز با روایت «جنگ با تروریسم»، اقدامات خود را توجیه می‌کند. مسئله ای که به ناکامی شورای امنیت سازمان ملل در توقف این فاجعه منجر شده و این موضوع ضعف نهادهای بین‌المللی را نشان می‌دهد چرا که کشتارهای هدفمند نتیجه استراتژی نظامی‌سازی کمک‌رسانی است. به گزارش دفتر حقوق بشر سازمان ملل، مراکز بنیاد بشردوستانه غزه در مناطق نظامی‌شده قرار دارند و غیرنظامیان را به سوی خطر سوق می‌دهند. این سیاست، همراه با محاصره، به افزایش مرگ‌ومیر کودکان و غیرنظامیان منجر شده است. چه آنکه به گفته کاترین راسل، مدیر یونیسف، «ما در حال شکست کودکان غزه هستیم.»
در همین راستا جامعه جهانی واکنش‌های متفاوتی نشان داده است. وزیر خارجه، از جمله کانادا، ژاپن، و بریتانیا، کشتار غیرنظامیان را محکوم کردند و خواستار توقف جنگ شدند. سازمان ملل و ۱۰۹ سازمان بشردوستانه، از جمله پزشکان بدون مرز و عفو بین‌الملل، خواستار رفع محاصره و بازگشت به سیستم توزیع کمک سازمان ملل شدند. آمریکا نیز با وجود حمایت از بنیاد بشردوستانه غزه، تحت فشار داخلی برای بازنگری سیاست‌های خود قرار دارد.
در همین حال، بحران انسانی غزه نتیجه محاصره اسرائیل، نظامی‌سازی کمک‌رسانی، و کشتارهای هدفمند است. اسرائیل نیز با این سیاست‌ها به دنبال کنترل غزه و تضعیف حماس اما به قیمت فاجعه انسانی است. در مجموع غزه در آستانه قحطی و فروپاشی است. کشتار غیرنظامیان در صف‌های غذا و محاصره کامل نیز، نقض آشکار قوانین بین‌المللی است. اما آیا جامعه جهانی می‌تواند این فاجعه را متوقف کند، یا غزه به سوی نابودی کامل پیش خواهد رفت؟
۲۱۳/۴۲
نظر شما