بولیوی در آستانه تحول سیاسی / آیا راست‌گراها به دو دهه سلطه چپ‌ها در بولیوی پایان می‌دهند؟ / چه کسی جانشین مورالس خواهد شد؟

به گزارش خبرآنلاین، بولیوی برای اولین بار در تقریبا دو دهه گذشته در مسیر تغییر به سمت جناح راست قرار گرفته است.

به نوشته ایرنا شبکه خبری الجزیره نوشت: «رای دهندگان در این کشور آمریکای جنوبی روز یکشنبه با حضور در پای صندوق های رای، رئیس جمهوری بعدی خود و اعضایی از کنگره را انتخاب خواهند کرد. با این حال اختلافات در درون جناح چپگرای بولیوی که مدت هاست در این کشور سلطه دارد، راه را برای پیروزی جناح راست باز کرده است به طوری که نامزدهایی مانند ساموئل دورجا مِدینا (Samuel Doria Medina) تاجر و خورخه «توتو» کیروگا (Jorge “Tuto” Quiroga) رئیس جمهوری سابق این کشور در این رقابت پیشتاز هستند.»

بولیوی در سال های اخیر با آشفتگی های سیاسی و اقتصادی از جمله تورم بالا و کاهش ذخایر ارزی مواجه بوده است.

این امر باعث تشدید نارضایتی عمومی از حزب حاکم «جنبش به سوی سوسیالیسم» (MAS) شده است که از سال ۲۰۰۶ پیوسته در قدرت بوده است.

نامزدهایی مانند مدینا و کیروگا امیدوار به سرنگونی حزب جنبش به سوی سوسیالیسم از ریاست جمهوری هستند.

با این حال تنش ها در این کشور بالا است و نظرسنجی ها نشان می دهد که رقابت نامزدها تنگاتنگ خواهد بود و ممکن است دور نخست انتخابات پیروز مشخصی نداشته باشد.

آیا انتخابات به دور دوم خواهد کشید؟

برای این که انتخابات به دور دوم کشیده نشود، نامزد پیشتاز باید بیش از ۵۰ درصد از آرا را کسب کند یا این که ۴۰ درصد آرا کسب کند و برتری ۱۰ نقطه ای نسبت به رقیبی داشته باشد که در جایگاه دوم قرار دارد. چنین سناریویی به ویژه با توجه به رقابت تنگاتنگ بین نامزدهایی مانند مدینا و گیروکا بعید است.

اگر انتخابات به دور دوم کشیده شود، دور دوم در ۱۹ اکتبر (۲۷ مهر) برگزار خواهد شد.

آیا رقابت های دیگری نیز در روز انتخابات ریاست جمهوری انجام می شود؟

بولیویایی ها به جز انتخاب رئیس جمهوری و معاون رئیس جمهوری، برای تعیین ۳۶ کرسی سنا و ۱۳۰ پست در مجلس نمایندگان بولیوی در انتخابات شرکت می کنند.

جمعیت بولیوی تقریبا ۱۲ میلیون نفر است و بیش از هفت میلیون نفر از آنها واجد شرایط رای دادن هستند.

نامزد اصلی ریاست جمهوری کیست؟

درکل، ۱۰ نامزد برای شرکت در رقابت های ریاست جمهوری روز یکشنبه ثبت نام کرده اند اما تاکنون هیچ یک از این نامزدها نتوانسته اند به طور قاطع به صدر جدول راه یابند.

گلادیس گونزالس کالانچ (Glaeldys Gonzalez Calanche) تحلیگر موسسه تحقیقاتی غیرانتفاعی گروه بین المللی بحران گفت: این اولین انتخابات ملی در دو دهه گذشته است که هیچ حزب پیشتاز یا نامزد پیشتاز مشخصی ندارد.

دو نامزد محافظه کار این دوره از انتخابات که قبلا تلاش کرده بودند دستاوردی کسب کنند اکنون نامزد پیشتاز هستند؛ تحولی که بر امکان فروپاشی حزب چپگرای جنبش به سوی سوسیالیسم تاکید دارد.

ساموئل دورجا مدینا تاجر و سیاستمدار که همچنین کارآفرین است و اکنون مالک هتل و صاحب امتیاز مجموعه رستوران های برگر کینگ در بولیوی است. وی در دهه ۱۹۹۰ میلادی وزیر برنامه ریزی در دولت خایمه پاس سامورا (Jaime Paz Zamora) رئیس جمهوری وقت بولیوی بود.

مدینا به عنوان بنیان گذار حزب راستگرای جبهه اتحاد ملی، قبلا سه بار در تلاش برای کسب کرسی ریاست جمهوری در سالهای ۲۰۰۵، ۲۰۰۹ و ۲۰۱۴ شکست خورده است. وی احتمالا در این دور از انتخابات با رقیب جدی خود خورخه «توتو» کیروگا که همچنین از حزب راستگرا است، مواجه است.

نامزدهای حزب چپ چه کسانی هستند؟

آندرونیکو رودریگز (Andronico Rodriguez) نامزد پیشتاز حزب چپگرا و جزو نامزدهای مستقل است. وی که رئیس سنای بولیوی هست از این ریشه در مناطق روستایی بولیوی که به طور معمول پایگاه های حزب حاکم جنبش به سوی سوسیالیسم است، به خود می بالد.

وی با این حال همزمان با بروز اختلافات در درون این حزب چپگرا، در سال جاری از این حزب جدا شد.

لوئیس آرسه (Luis Arce) رئیس جمهوری فعلی بولیوی، نیز که همچنین عضو حزب به سوی سوسیالیسم است، به دلیل مشکلات اقتصادی در کشورش مورد انتقاد قرار دارد. اوو مورالس به عنوان بنیانگذار این جنبش درگیر اختلافاتی با آرسه و رودریگرز است که خود به دنبال کسب کرسی ریاست جمهوری می باشد.

نظرسنجی ها چه چیزی را نشان می دهند؟

نتایج نظرسنجی آمریکن سوسایتی و شورای آمریکاس (Council of the Americas) نشان می دهد که دو نامزد محافظه کار، مدینا و کیروگا امیدوارند پیشتاز رقابت ها باشند.

با این حال نظرسنجی ها همچنین نشان می دهند که تعداد قابل توجهی از رای دهندگان احتمالا هنوز مردد هستند و یا حتی قصد دارند رای ممتنع بدهند. سه نظرسنجی انجام شده در بازه زمانی بین اول ماه ژوئن تا اواخر ماه ژوئیه (خرداد/تیر) نشان می دهد که مدینا نامزد پیشتاز با کسب ۱۹.۶ و ۲۴.۵ درصد آرا است.

کیروگا بین ۱۶.۶ و ۲۲.۹ درصد از آرا را در نظرسنجی ها کسب کرده است.

رودریگرز نامزد حزب چپ، در نظرسنجی ها توانست بین ۶ و ۱۳.۷ درصد حمایت را در بین پاسخ دهندگان کسب کند.

رئیس جمهوری کنونی بولیوی در ماه مه (اردیبهشت) اعلام کرد که به دنبال انتخاب دوباره نیست. بحران اقتصادی و اختلافات با اوو مورالس به عنوان بنیانگذار حزب محبوبیت وی را کاهش داده است.

مورالس به عنوان رئیس جمهوری سه دوره ای بین ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۹، دوره‌ای از رشد اقتصادی قابل توجه را تجربه کرد که این امر وی را به رئیس جمهوری محبوب در بولیوی و در سراسر احزاب چپگرای آمریکای لاتین تبدیل کرد.

در سال ۲۰۱۹، مورالس به دنبال دوره چهارم ریاست جمهوری بود و در حالی که نتایج رسمی نشان داد که او برنده انتخابات است، بروز اعتراضات، تهدیدها و ادعاهای دستکاری در آرا، وی را مجبور به ترک کشور کرد.

برخی، تبعید او را کودتا توصیف کرده‌ اند که توسط ارتش و جناح راست سیاسی هدایت شده است.

هنگامی که آرسه(رئیس جمهوری کنونی) .و وزیر دارایی سابق مورالس، در سال ۲۰۲۰ به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد، مورالس توانست به بولیوی بازگردد.

اما این دو رهبر چپگرا، تا حدی تحت تاثیر رقابتشان برای کسب کرسی ریاست جمهوری، با هم اختلاف پیدا کردندو مورالس در اختلافاتی که جناح چپ بولیوی را دچار شکاف کرده است، هوادارانش را به سمت خود جمع کرده است.

دادگاه قانون اساسی بولیوی در ماه مه (اردیبهشت) حکمی را تایید کرد که نشان می داد مورالس به دلیل محدودیت‌های دوره‌ای اعمال شده از زمان ترک سمت خود، دیگر نمی تواند نامزد انتخابات شود. اما مورالس همچنان برای چهارمین دوره ریاست جمهوری خود اصرار دارد و از هوادارانش خواسته است تا در اعتراض به انتخابات روز یکشنبه، آرای باطله در صندوق ها بیندازند.

نتایج نظرسنجی‌ ها نشان می دهند که تعداد کل رأی‌دهندگان مردد و آرای اعتراضی می تواند بین ۲۵ تا ۳۴ درصد از رأی‌دهندگان باشد.

طرفداران مورالس همچنین در اعتراض به حذف رئیس جمهوری سابق شان از انتخابات، تاکنون اقدام به برپایی تظاهرات کرده اند. برخی جاده‌ها را مسدود کرده و برخی درگیری هایی را به راه انداخته اند که که منجر به کشته شدن پلیس و معترضان شده است.

دوره ریاست جمهوری در بولیوی چند ساله است؟

در بولیوی رئیسان جمهوری برای یک دوره ۵ ساله انتخاب می شوند. در سالهای اخیر، دادگاه های بولیوی دوره ریاست جمهوری را به دو دوره متوالی محدود کرده اند. مورالس سه دوره متوالی رئیس جمهوری بوده و تلاش او برای کسب این کرسی برای چهارمین دوره باعث بهت و حیرت شده است.

اهمیت انتخابات بولیوی

الجزیره نوشت: احزاب چپگرا در بولیوی احتمالا در مسیر اولین شکست خود در رقابت های ریاست جمهوری در نزدیک به دو دهه قرار دارند. این امر باعث شوک در سراسر آمریکای لاتین خواهد شد که بولیوی در بیشتر سالهای قرن بیست و یکم سنگری برای چپگراها بوده است.

گونزالس کالانچ تحلیلگر بولیویایی با اشاره به تنش های بالا، اوضاع وخیم اقتصادی و فقدان نامزدی مورد توافق که بتواند کشور را هدایت کند هشدار داده که بولیوی ممکن است به ویژه به دلیل احتمال کشیده شدن انتخابات به دور دوم، وارد یک دوره عدم اطمینان و بی ثباتی شود.

۴۲/۴۲