خبرآنلاین - جواد مرشدی: بیش از پنجاه روز از آتش بس جنگ ۱۲ روزه می گذرد و این روزها مجددا موضوع مذاکره به مساله اصلی کشور تبدیل شده است، مقامات دستگاه دیپلماسی نیزدر موضع گیری هایی اعتقاد خود به اصل مذاکره را تکرار کرده‌اند.
آنچنانکه سعید خطیب‌زاده، معاون وزیر امور خارجه و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در گفتگو با تلویزیون «آ خبر» ترکیه گفت: «مذاکرات ادامه خواهد یافت.ما تصمیم به ادامه آن گرفته‌ایم و این کار را خواهیم کرد. اما باید مراقب و هوشیار باشیم تا اطمینان حاصل کنیم که هیچ‌کس از این موضوع سوءاستفاده نکرده و از آن به عنوان ابزاری در جعبه ابزار سیاست خارجی خود استفاده نمی‌کند.»
مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی عراقچی نیز در گفت‌وگو با رسانه ژاپنی تاکید کرده کانال‌های دیپلماتیک از طریق واسطه‌ها همچنان باز است. او گفت «ایران آماده گفت‌وگو با ایالات متحده است»، اما هشدار داد که تهدیدات جدید آمریکا با دفاع قاطع روبرو خواهد شد.
تخت‌روانچی همچنین با تاکید بر تمایل تهران برای ادامه مذاکرات با قدرت های اروپایی ،خط و نشان تروئیکای اروپا و مهلت آنها تا پایان ماه اوت در رابطه با مکانیسم ماشه را «یک‌جانبه» خواند.
این در حالی است که گروهی مخالف اصل مذاکره هستند و همزمان اظهارات مختلفی هم در مورد محتوای مذاکرات با غرب مطرح می کنند. یکی از طرح دو فوریتی مشروط کردن مذاکرات به پایان محاصره غزه می گوید ودیگری خواهان عذرخواهی ترامپ از مردم ایران است.
خبرگزاری "خبرآنلاین"در گفتگو با قاسم محبعلی کارشناس مسائل بین الملل به میزان آمادگی جمهوری اسلامی برای ورود به مذاکرات جامع با غرب پرداخته است که در گی می آید.
***
*** آیا در حال حاضر صرف مذاکره در مورد مساله هسته‌ای جوابگوی مشکلات سیاست خارجی کشور است؟
واضح است که خیر ... نه در گذشته و تجربه برجام و گفتگوی های بعدی نشان داد که صرف مذاکرات هسته ای فقط به کاهش تنش و کاهش تحریم های آن در بخشی از تحریم های مرتبط با هسته ای منجر می شود. اختلافات های ایران و غرب (امریکا،اروپا و اسراییل و متحدین آنها )تنها به هسته‌ای محدود نمی‌شود بلکه منازعه هسته‌ای فوری‌ترین مساله فیمابین می باشد. اکنون با توجه به این که در هر سه سیاست راهبردی جمهوری اسلامی یعنی ستیز با آمریکا و غرب، امحای اسراییل و برنامه هسته‌ای به درگیری نظامی منجر شده‌است و طرف‌های متخاصم از گزینه نظامی استفاده کرده‌اند. برای این که حداقل آتش‌بس رسمی بین طرفین درگیر واقع شود، نیازمند توافق بین طرفین حول هر سه عرصه درگیری است.
*** در شرایط کنونی برای ایران مذاکرات جزئی و موردی مفیدتر است یا مذاکرات جامع؟
مذکرات موردی رافع اختلافات و رفع تحریم یک جانبه و بین المللی نبوده و نیست و در این مرحله تنها در خصوص توقف درگیری نظامی و بازگشت به میز مذاکرات و دیپلماسی می تواند بکار گرفته شود و نه بیشتر.
لذا تهیه یک طرح و دستور کار مذاکراتی جامع برای تامین منافع ملی و امنیت ملی و رفع تهدیدهای پیش روی ایران یک امر ضروری و حیاتی به نظر می رسد. طبعا توافق روی دستور و محورهای مذاکرات و مرحله‌بندی آنها باید در جریان مذاکرات صورت گیرد.
اگر مسیر دیپلماسی کنار گذاشته شود ویا منجربه نتیجه نشود، جنگ نتیجه منازعات فیمابین ایران با امریکا و اسراییل راتعیین خواهد کرد و در این حالت می‌توان تسلیم یکی از طرفین طبعا قوی تر را انتظار داشت
*** آیا در دستور کار قرار دادن مذاکرات جامع با غرب امکان‌پذیر است؟
واقعیت‌های موجود و تجربیات چهار دهه اخیر نشان داده به جز از طریق وارد شدن در مذاکراتی جامع با غرب، بویژه امریکا، امکان رسیدن به صلح، ثبات و امنیت میسر نیست. خصوصا اگر اسنپ‌بک صورت بگیرد و قطعنامه شش‌گانه مجدد احیا شوند، این بار همه موضوعات مطروحه در آنها به موضوعات مذاکراتی تبدیل خواهند شد.
در مقدمه برجام هم اشاره شده بود که اجرای کامل برجام، گامی در رسیدن به صلح و امنیت در منطقه خاورمیانه و جهان است، این اشاره حاکی از این بود که برای رسیدن به صلح و امنیت و ثبات، پرداختن به سایر مسایل مورد اختلاف نیز ضرورت دارد.
*** آیا آنگونه که منتقدان مذاکره می‌گویند، مذاکرات جامع به معنای تسلیم در مقابل طرف‌های مذاکره‌کننده و واگذاری همه امکانات دفاعی و امتیازهای کشور است؟
در هر منازعه ای در روابط بین الملل موازنه قدرت امری تعیین کننده است. اما قدرت در جهان امروز تنها زور و قدرت نظامی نیست و در مناسبات بین کشورها مولفه‌های متعددی قدرت یک کشور را شکل می دهد که مهمنرین آنها قدرت اقتصادی است. اما در صورت وقوع جنگ، طبعا قدرت نظامی و برتری سلاح و تکنولوژی و عمق استراتژیک تعیین کننده است و درنتیجه امر تسلیم یکی از طرفین منازعه عمدتا در صورت وقوع جنگ و درگیری نظامی مطرح است، نه در عرصه دیپلماسی.
ورود در گفتگو ها و مذاکرات جامع، امری اجتناب ناپذیر است و تاخیر درآنها خسارات و هزینه‌هایی وارد خواهد کرد که عموما به سختی جبران‌پذیر هستند و مخاطرات جدی فراروی آینده ایران و جامعه ایرانی قرار خواهد گرفت
ماموریت سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی برخلاف بخش نظامی بکارگیری همه ابزار و مولفه های قدرت کشور و نه تنها نظامی می باشد. لذا در مسیر مذاکرات بر خلاف عرصه نظامی که شکست و یا پیروزی نتیجه جنگ را تعیین می کند، بده-بستان متناسب با شرایط مطرح است. از طرف دیگر بدون تردید هزینه راه حل دیپلماتیک و سیاسی بسیار کمتر از راه حل نظامی و حتی ادامه وضع موجود برای کشور است.
لذا اگر مسیر دیپلماسی کنار گذاشته شود ویا منجربه نتیجه نشود، جنگ نتیجه منازعات فیمابین ایران با امریکا و اسراییل راتعیین خواهد کرد و در این حالت می‌توان تسلیم یکی از طرفین طبعا قوی تر را انتظار داشت و و در عرصه دیپلماسی همانند آنچه در جریان جنگ جهانی توسط دیپلمات ها و سیاسبون کارکشته و وطن پرستی مثل فروغی و قوام رخ داد حتی در ضعیف‌ترین شرایط می توان بیشترین دستاورد را داشت و حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و استقلال کشور را حفظ کرد. اما در جنگ این امر غیر ممکن بود.
*** آیا نشانه‌ای وجود دارد که ایران آمادگی داشته‌باشد وارد مذاکرات جامع در مورد همه موضوع‌های مورد اختلاف با غرب و تنش‌زدایی گسترده با غرب شود؟
امیدواریم با توجه به تجربیات گذشته چنین اراده وتصمیمی وجود داشته باشد.همانگونه که اشاره شد بدلیل ورود در عرصه درگیری های نظامی در سه محور سیاست هسته ای، خاورمیانه و ستیز و دشمنی با امریکا و غرب، ورود در گفتگو ها و مذاکرات جامع، امری اجتناب ناپذیر است و تاخیر درآنها خسارات و هزینه‌هایی وارد خواهد کرد که عموما به سختی جبران‌پذیر هستند و مخاطرات جدی فراروی آینده ایران و جامعه ایرانی قرار خواهد گرفت.
۲۱۲/۴۲
نظر شما