خبرآنلاین - رسول سلیمی: در حالی حماس با طرح آتش‌بس ۶۰ روزه پیشنهادی قطر و مصر موافقت کرد که شامل آزادی نیمی از گروگان‌ها و ورود کمک‌های بشردوستانه بود. با این حال، اسرائیل، این طرح را رد کرد و بر اشغال کامل غزه تأکید نمود، تصمیمی که با انتقاد شدید مخالفان داخلی و جامعه بین‌المللی مواجه شد. مخالفان نتانیاهو، از جمله خانواده‌های اسرا و احزاب اپوزیسیون، این رویکرد را به خطر انداختن جان گروگان‌ها و تشدید بحران انسانی در غزه می‌دانند.
این در حالی است که حماس با طرح آتش‌بس ۶۰ روزه پیشنهادی قطر و مصر موافقت کرد که شامل دو مرحله بود: آزادی حدود ۱۰ اسیر زنده و ۱۸ اسیر کشته‌شده در ازای آزادی بیش از ۱,۱۰۰ زندانی فلسطینی، و ورود صدها کامیون کمک بشردوستانه به غزه. این طرح، که بر اساس چارچوب پیشنهادی استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ، طراحی شده بود، به دنبال جلوگیری از حمله گسترده اسرائیل به غزه و کاهش بحران انسانی بود. به گزارش یورونیوز، حماس این طرح را به دلیل وعده آتش‌بس موقت، ورود کمک‌ها، و مذاکره برای آتش‌بس دائمی پذیرفت. خلیل الحیه، مذاکره‌کننده ارشد حماس، در قاهره تأیید کرد که این گروه به سرعت به میانجی‌گران پاسخ داده است.
پذیرش این طرح توسط حماس نشان‌دهنده تغییر استراتژیک این گروه در برابر فشارهای نظامی و انسانی است. گزارش سازمان ملل (۲۰ اوت ۲۰۲۵) تأیید کرد که محاصره غزه، که از مارس ۲۰۲۵ شدت یافت، جمعیت ۲.۳ میلیونی را به مرز قحطی کشانده است. حماس، با آگاهی از این بحران و کاهش توان نظامی خود پس از ۲۲ ماه جنگ، احتمالاً به دنبال کسب زمان برای بازسازی و کاهش فشار بین‌المللی بود. با این حال، پذیرش این طرح ممکن است به معنای پذیرش ضمنی شکست نظامی در برابر اسرائیل باشد، که برای حماس از نظر سیاسی هزینه‌بر است. این تصمیم همچنین نشان‌دهنده تلاش حماس برای حفظ اسرا به‌عنوان اهرم مذاکره است، در حالی که فشارهای داخلی در اسرائیل برای آزادی گروگان‌ها افزایش یافته است.
موضع اسرائیل و رد طرح آتش‌بس
اسرائیل، به رهبری نتانیاهو، طرح آتش‌بس را رد کرد و بر اشغال کامل غزه تأکید نمود. در همین راستا یک مقام ارشد اسرائیلی اعلام کرد که اسرائیل تنها توافقی جامع را می‌پذیرد که شامل آزادی همه ۵۰ گروگان باقی‌مانده و نابودی کامل حماس باشد. نتانیاهو همچنین ادعا کرد که حماس تحت «فشار شدید» قرار دارد و اشغال غزه تنها راه تضمین امنیت اسرائیل است. نتانیاهو هرگونه توافق آتش‌بس را رد کرد و گفت: «هیچ توافقی روی میز نیست.» این موضع با اظهارات یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، در ایکس نیز تأیید شد که از «آتش سنگین، تخلیه غیرنظامیان، و عملیات زمینی» برای شکست حماس خبر داد. طرح اسرائیل برای اشغال غزه شامل انتقال اجباری حدود یک میلیون نفر به اردوگاه‌های جنوب است، که با انتقاد شدید بین‌المللی مواجه شده است.
در همین راستا رد طرح آتش‌بس توسط نتانیاهو نشان‌دهنده اولویت‌های سیاسی و نظامی او است. به گفته گاردین، نتانیاهو با فشارهای داخلی از سوی راست‌گرایان افراطی، مانند ایتامار بن‌گویر و بتسالل اسموتریچ، مواجه است که هرگونه آتش‌بس را «پیروزی برای تروریسم» می‌دانند. این موضع با استراتژی نتانیاهو برای حفظ قدرت در ائتلاف شکننده‌اش همخوانی دارد، اما خطر تشدید بحران انسانی و به خطر افتادن جان گروگان‌ها را افزایش می‌دهد. گزارش الجزیره نشان می‌دهد که اسرائیل با تشدید محاصره و تخریب زیرساخت‌ها، به دنبال تضعیف حماس و تحمیل شرایط خود است. با این حال، این رویکرد ممکن است به‌ویژه پس از انتقادهای بریتانیا، فرانسه، و سازمان ملل به انزوای دیپلماتیک اسرائیل منجر شود.
موضع مخالفان نتانیاهو چیست؟
مخالفان نتانیاهو، از جمله خانواده‌های اسرا، احزاب اپوزیسیون، و معترضان خیابانی، طرح اشغال غزه را به شدت محکوم کرده‌اند. بی‌بی‌سی جهانی گزارش داد که صدها هزار اسرائیلی در تل‌آویو تظاهرات کردند و خواستار پذیرش طرح آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها شدند. خانواده‌های گروگان‌ها نگرانند که حمله به غزه جان ۵۰ گروگان باقی‌مانده را به خطر بیندازد. یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، نتانیاهو را متهم کرد که «به دلایل سیاسی» مذاکرات را به شکست کشانده است. چه آنکه حزب کار اسرائیل نیز در ژانویه ۲۰۲۴ طرح استیضاح نتانیاهو را مطرح کرد و او را به اولویت دادن به منافع سیاسی بر جان گروگان‌ها متهم نمود.
در همین راستا مخالفان نتانیاهو معتقدند که طرح اشغال غزه نه‌تنها غیرواقع‌بینانه است، بلکه به تشدید درگیری و انزوای بین‌المللی اسرائیل منجر می‌شود. به گفته نیویورک تایمز، اپوزیسیون اسرائیل استدلال می‌کند که آتش‌بس موقت می‌تواند جان گروگان‌ها را نجات دهد و فشار بر حماس را بدون نیاز به اشغال کامل غزه حفظ کند. تظاهرات گسترده در تل‌آویو، نشان‌دهنده شکاف عمیق بین دولت و مردم است. با این حال، نفوذ راست‌گرایان افراطی در کابینه نتانیاهو، مانند بن‌گویر که خواستار «انتقال جمعیت و شهرک‌سازی» در غزه است، اپوزیسیون را در موضع ضعف قرار داده است. این اختلافات داخلی ممکن است به تضعیف دولت نتانیاهو منجر شود، اما در کوتاه‌مدت، سیاست‌های جنگ‌طلبانه او ادامه خواهد یافت.
پیامدهای بن‌بست کنونی در غزه
رد طرح آتش‌بس توسط اسرائیل و اصرار بر اشغال غزه پیامدهای جدی انسانی و سیاسی دارد. سازمان ملل گزارش داد که ۹۰٪ جمعیت غزه (۱.۹ میلیون نفر) آواره شده‌اند و قحطی در شمال غزه تأیید شده است. بریتانیا، فرانسه، و چین از طرح اشغال غزه انتقاد کرده و خواستار توقف آن شدند. به گفته یورونیوز، اتحادیه اروپا در حال بازبینی توافق‌نامه همکاری با اسرائیل به دلیل نقض قوانین بشردوستانه است. در مقابل، حماس اعلام کرد که تا رفع محاصره، مذاکرات جدیدی را بررسی نخواهد کرد.
اگرچه بن‌بست کنونی خطر تشدید بحران انسانی و درگیری منطقه‌ای را افزایش داده است. گزارش گاردین نیز هشدار داد که اشغال غزه می‌تواند مشابه قحطی‌های تاریخی مانند سومالی (۲۰۱۱) به «فاجعه‌ای بی‌سابقه» منجر شود. رد آتش‌بس توسط نتانیاهو همچنین ممکن است به کاهش حمایت بین‌المللی، به‌ویژه از اروپا، منجر شود. از سوی دیگر، پذیرش طرح توسط حماس می‌تواند به‌عنوان تلاشی برای کسب مشروعیت دیپلماتیک دیده شود، اما بدون همکاری اسرائیل، این تلاش بی‌نتیجه خواهد ماند. فشارهای داخلی در اسرائیل، به‌ویژه از سوی خانواده‌های اسرا، ممکن است نتانیاهو را وادار به بازنگری کند، اما نفوذ راست‌گرایان افراطی این احتمال را کاهش می‌دهد.
در مجموع حماس در شرایطی با طرح آتش‌بس ۶۰ روزه موافقت کرد تا فشارهای انسانی و نظامی را کاهش دهد، اما اسرائیل این طرح را رد کرد و بر اشغال غزه تأکید نمود. مخالفان نتانیاهو، از جمله خانواده‌های گروگان‌ها و اپوزیسیون، این تصمیم را خطرناک و مانع صلح می‌دانند. بن‌بست کنونی خطر تشدید بحران انسانی و انزوای اسرائیل را افزایش داده است. آتش‌بس فوری و مذاکرات فراگیر تنها راه جلوگیری از فاجعه است.
۲۱۳/۴۲
نظر شما