خبرآنلاین - مهسا مژدهی: امانوئل مکرون رئیس‌جمهور ۴۷ ساله فرانسه بار دیگر در تله افتاده است. از سال ۲۰۲۲ به این سو، او بارها با بحران‌های بزرگ دست و پنجه نرم کرده و حالا بار دیگر نخست‌وزیر این کشور فرانسوا بایرو را به دلیل رای عدم اعتماد از دست داده است.
ماجرا چه بود؟
بعد از اینکه فرانسوا بایرو نتوانست رای مجلس ملی فرانسه را برای بودجه ریاضتی خود جلب کند، درخواست برگزاری جلسه رای اعتماد به دولت کرد و نتوانست رای اعتماد پارلمان را کسب کند. بایرو صبح سه‌شنبه استعفای خود را تقدیم مکرون کرد. امانوئل مکرون که به دلیل مواضع اخیر خود در مورد تشکیل دولت فلسطین در خارج از کشور به چهره‌ه‌ای جنجالی تبدیل شده، در داخل با بحران به شدت پیچیده‌ای روبه‌روست. فرانسوا بایرو که با ۳۶۴ رای مخالف در برابر ۱۹۴ رای موافق در کسب اعتماد پارلمان شکست خورد، کنار خواهد رفت و مکرون تنها چند روز فرصت دارد تا فکری به حال پست نخست‌وزیری کند.
مکرون این روزها بر سر یک سه‌راهی ایستاده است. براساس قوانین فرانسه او می‌تواند همین حالا پارلمان را منحل کرده و انتخابات برگزار کند. این ایده در سال گذشته عملی شد اما نتیجه‌اش با تصورات مکرون جور در نیامد. در آن زمان حزب راست افراطی اجماع ملی بیش از آنچه تصورش می‌رفت رای آورد و میانه‌روهای نزدیک به مکرون اکثریت را از دست دادند. بحرانی که یک سال پیش مکرون تلاش کرد با انتخابات زودهنگام از آن فرار کند، در نتیجه همان انتخابات امروز به یک بحران بزرگ‌تر تبدیل شده‌است و ریسک برگزاری انتخابات مجدد را به شدت برای مکرون افزایش داده‌است.
بایرو نتوانست بودجه مورد نظر خود را در پارلمان تصویب کند. او معتقد بود با توجه به بدهی‌های کلان فرانسه، این کشور نیازمند سیاست‌های اقتصادی ریاضتی است. اما پارلمان که از چنددستگی رنج می‌برد، با ایده‌های این سیاستمدار میانه‌رو کنار نیامد. هر فرد دیگری هم که بخواهد از سوی مکرون به‌عنوان نخست‌وزیر انتخاب شود، با مشکلی مشابه مواجه خواهد شد.
مکرون تحقیر شده است
فرانسوا بایرو نخست‌وزیر، در حالی شکست خورد که اندکی پیش از رای‌گیری در پارلمان در نطقی پرشور تمام تلاش خود را به کار بست تا بر سر جای خود باقی بماند. مکرون هم در روزهای اخیر برای اینکه دولت سقوط نکند تلاش‌های زیادی داشت. اما در نهایت شکست بایرو، تنها متعلق به او نبود و رئیس‌جمهور هم شکستی بزرگ در مقابل پارلمان را تجربه کرد.
حزب چپ رادیکال با نام فرانسه تسلیم‌ناپذیر به رهبری ژان لوک ملانشون و حزب راست افراطی اجتماع ملی به رهبری مارین لوپن سیاستمدار راست‌گرا، هر دو علیه دولت رای دادند. اما آنچه از همه غافلگیرکننده‌تر بود اینکه، سوسیالیست‌ها و حتی برخی از جمهوری‌خواهان میانه‌راست هم که چند وزیر را در کابینه بایرو داشتند، علیه او اقدام کردند. این نتیجه برای نخست‌وزیری که امید داشت در ایجاد ثبات برای کشور به مکرون کمک کند، فاجعه‌بار بود و اعتبار مکرون را هم خدشه‌دار کرد.
اکونومیست در گزارشی از وضعیت فرانسه نوشته است: شکست بایرو کشور را وارد دوره‌ای تازه از سه‌گانه بحران کرده است: بی‌ثباتی سیاسی، اضطراب بازارها و نارضایتی عمومی. تنها ۹ ماه پیش بود که پارلمان دولت پیشین به نخست‌وزیری میشل بارنیه (میانه‌راست) را ساقط کرد. بحث‌های پارلمانی پیش از رأی‌گیری ۸ سپتامبر هم نشان داد که همچنان هیچ میلی به سازش وجود ندارد. هزینه‌های استقراض فرانسه هم‌اکنون از یونان بالاتر رفته است. دور تازه‌ای از اعتراض‌ها و اعتصابات برای ۱۰ و ۱۸ سپتامبر برنامه‌ریزی شده است.
گزینه‌های پیش روی الیزه
اوضاع برای الیزه اسفناک است. اگر مکرون بخواهد پارلمان را منحل کرده و انتخابات جدیدی برگزار کند، حزب راست‌گرای مارین لوپن احتمالا باز هم کرسی‌های بیشتری را اشغال خواهد کرد. بعد از آن هم چپ‌گرایان اقبال بلندی خواهند داشت و در نهایت مکرون اوضاع چندان خوبی ندارد. در چنین شرایطی او باید زیربار چهره‌هایی برود که به راست‌گرایان یا چپ‌گرایان افراطی نزدیکند. این برای مردی که همیشه از راه سومی در سیاست فرانسه حرف زده است، گران تمام می‌شود. اگر مکرون بخواهد در نهایت پارلمان را منحل کرده و بار دیگر انتخابات را برگزار کند، شانس مرد جوان ۲۹ ساله ژوردن باردلا که شاگرد و از نزدیکان مارین لوپن و دخترش محسوب می‌شود، برای نخست‌وزیری فرانسه بسیار زیادی است. این می‌تواند نزدیک‌ترین مهم‌ترین تجربه لوپن در عرصه سیاست فرانسه تلقی شود و البته برای مکرون به‌هیچ‌وجه سناریوی مطلوبی تلقی نمی‌شود.
راه دیگر برای رئیس‌جمهور فرانسه آن است که به دنبال شخصی بگردد تا بتواند دست کم بودجه را در پارلمان تصویب کند. فرانسه در آستانه یک بحران واقعی اقتصادی و سیاسی است و گذشت زمان و وضعیت فعلی تنها شکاف‌ها را عمیق‌تر می‌کند.
تنها توصیه‌ای که می‌تواند اندکی معقول‌تر باشد، این است که مکرون به سراغ سوسیالیست‌هایی برود که ۶۶ کرسی پارلمان را در دست دارند. او برای اینکار باید شروط چپ‌ها در مورد افزایش مالیات ثروتمندان را بپذیرد. برای رئیس‌جمهور جوان فرانسه این اتفاق یک شکست در طرح‌های سیاسی و اقتصادی است. او در سال‌های اخیر خود را حامی کسب‌وکارهای جدید معرفی کرده و به شدت با طرح مالیات بر ثروت مخالفت کرده است. روی‌آوردن به چپ‌ها و پذیرش خواسته‌های آن‌ها وجهه مکرون را در میان طرفدارانش که چندان هم پرشمار نیستند، به شدت خراب خواهد کرد.
بحران‌های دیگر هم در راه است
مساله در فرانسه تنها این نیست که فرانسوا بایرو، رای اعتماد را کسب نکرده و مکرون باید دنبال نخست‌وزیری بگردد که بتواند با پارلمان همکاری کند. سقوط چهارمین نخست‌وزیر فرانسه از ۲۰۲۲ به این سو نشان روشنی از بحران‌های عمیق دارد. بدهی‌ها می‌توانند واقعا فرانسه را با بحرانی بدتر از وضعیت فعلی مواجه کنند. اکونومیست در گزارشی نوشته است:
فرانسه به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ منطقه یورو مشکلی برای یافتن وام‌دهنده ندارد. اما بازده اوراق ده‌ساله دولتی‌اش هم‌اکنون به سطح نزدیک به ایتالیا رسیده است. مؤسسه رتبه‌بندی فیچ قرار است در ۱۲ سپتامبر ارزیابی تازه خود از فرانسه را اعلام کند. برخی تحلیلگران می‌گویند شاید تنها یک بحران در بازار بتواند سیاستمداران و افکار عمومی را متوجه ابعاد واقعی خطر کند.
در حقیقت آنچه بایرو به پارلمان ارائه می‌کرد ممکن بود از شدت پیچیدگی وضعیت کم کند. اما رقابت‌های سیاسی مانع از آن شد که وضعیت بدهی‌ها و بحران‌ها به خوبی دیده شود. از سوی دیگر از همین حالا در ماه سپتامبر اعتصاباتی برنامه‌ریزی شده که بر اساس تجربه سال‌های اخیر در فرانسه ممکن است حتی کار را به آشوب خیابانی بکشاند.
۳۱۲/۴۲
