به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، سید مرتضی میرسراجی استادیار دانشگاه در مطلبی که در اختیار پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ قرار داده است، تاکید کرد: جراحی های زیباییِ «بینی» به تعبیر ساده در دو شکل «رینو پِلاستی» و «پروتز» تقسیم بندی می شود. جراحی های زیبایی به شکل رینو پلاستی آنچنان مورد تأیید پزشکان حاذق و منصف نیست زیرا اطبا معتقدند که هر شخص دارای شناسنامه زیستی منحصر به فرد است که نباید در آن دستکاری شود و خالق هستی در آفرینش هر کس صلاح و حکمتی را در نظر داشته است الا آن که شخصی بنا بر مصالحی در معرض ابتلائات جسمی قرار گیرد که در آن صورت باید در آن عضو تغییراتی ایجاد نمود تا از تولید هر چه بیشتر بیماری جلوگیری شود یا در مواردی که عضو از لحاظ ظاهری بسیار غیر قابل تحمل و مشمئز کننده شده است در آن صورت جواز عمل زیبایی از ناحیۀ پزشکان صادر و در صورت از بین رفتن تمام یا بخشی از آن یا تغییر شکل غیر طبیعی آن پروتز جهت ترمیم عضو انجام می شود.
پروتز ها انواع مختلفی دارد مانند: پروتز سینه، لب، دندان، بینی، دست، پا،گوش و غیره که در موارد اضطراری بسیار مفید و سودمند به نظر می رسد.
این مقدمه چینی‌ها برای این بود که در لا به لای کتاب فاخر «الطبقات الکُبری» از «ابن سَعْد» مُتوفای ۲۳۰ ق. به مطلبی مرتبط با موضوع یاد شده برخورد نمودم که بیان و شرح آن در این مجال خالی از لطف نیست. لازم به ذکر است که از زمان مرگ این تاریخ‌نویس و سیره نگار معروف اسلامی دوازده قرن (۱۲۰۰ سال) می‌گذرد و کتاب ارزشمند او از منابع کهن اسلامی و مورد عنایت برای پژوهشگران و محققان حوزۀ تاریخ اسلام محسوب می‌شود.
با این بیان، او در کتاب مذکور ضمن معرفی یکی از اصحاب پیامبر اسلام (ص) به نامِ «عَرْفَجَة بن اَسْعَد بن کَرِْب عُطارِدی» آورده است:
«... من بنی تمیم. قال: اخبرنا عمرو بن عاصم الکلابی قال: حدثنا ابوالاشهث قال: حدثنا عبد الرحمن بن طرفة بن عرفجة ان جده عرفجة بن اسعد اصیب انفه یوم الکلاب فی الجاهلیة فاتخذ انفاً من ورق فانتن علیه قال: فذکره للنبی فامره ان یتخذ انفاً من ذهب». [۱]
(...او از خاندان و قبیلۀ «بَنی تَمیم» (تَمیم) بوده است.
[نویسندۀ کتاب] گوید: «عَمْرو بن عاصِم کُلابی» از «ابو الاَشهَث» (ابو الاَشهَب) ما را خبر داد که می گفته است: «عبدالرحمن بن طَرَفَة بن عَرفَجَة» برای ما نقل کرد که: پدربزرگش، «عَرفَجَة بن اَسْعَد» در روزِ [جنگِ] «کُلاب» در دوران «جاهلیت» [عرب] «بینیِ» خود را از دست داد. بعد از آن، او برای خود یک بینی از [جنس فلزِ] «نقره» ساخت ولی [بعد از مدتی] بویِ بَد [و ناخوشایند] از آن صادر می شد. این قضیه را خدمت پیامبر(ص) عرض کرد و پیامبر( ص) به او امر فرمودند تا بینی خود را از [جنس فلزِ] «طلا» بسازد!)
بحث
۱-این خبرِ مستند تاریخی و مرتبط با علم پزشکی با گرایش «پروتز» یا «اندام سازی» را بسیاری از تاریخ نویسان، محدثان و سیره نگارانِ مسلمان در کتاب‌های خود و از طُرُق خویش نقل و روایت نموده‌اند الا آن که صاحب کتاب «تاریخ الاسلام» نام «عبدالله بن عبدالله بن اُبَیّ» و «جنگ اُحُد» را در متن گزارش به جای «عَرفَجَة بن اَسعد» و جنگ کُلاب ذکر نموده است. [۲] آیا ممکن است این رفتار در دو زمان مختلف و از سوی دو نفر در صدر اسلام انجام شده است یا آن که صاحب تاریخ الاسلام، در این فقره سهو و اشتباهی داشته است؟
۲-بنا بر مشهورات تاریخ، «جنگ کُلاب» که محل و زمان از بین رفتن بینیِ «عَرفَجَة بن اَسعد» بوده، نام خود را از نام موضع و آبی بین دو شهر «کوفه» و «بصره» -در کشور عراق کنونی- گرفته و در واقع جنگی بین «خسرو پرویز ساسانی»، آخرین شاه مقتدر ساسانیان در ایران زمین و قبیلۀ تَمیم از عرب در پیش از ظهور اسلام بوده و ظاهراً عَرفَجَة بن اَسعد که بینی اش را در این جنگ به ضرب شمشیر ایرانیان از دست داده از همین خاندان تَمیم بوده است.
۳-آنچه در مورد استفاده از فلز «طلا» باید گفت این است که طلا دارای میل ترکیبی بسیار پایینی است به همین سبب اکسیده نشده، زنگ نمی‌زند و در مقابل اسیدها و بازها مقاومت می‌کند و این رفتار بر خلاف فلز «نقره» است که در محیط‌های گوگردی سریع واکنش می‌دهد. از این رو پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) با علم به این موضوع-بِرَغم درس ناخواندگی- به آن شخص پیشنهاد دادند تا پروتز بینی خود را با فلز طلا انجام دهد تا با مُخاط بینی واکنش ندهد.
۴- در شرع اسلام، استفاده از طلا برای مردان تحریم شده است لکن از ظاهر روایت استفاده می‌شود که بهره بردن از فلز طلا برای مردان در شرایط خاص و ضروری مانند کاربردهای درمانی و غیر زینتیِ معمول بِلا اشکال و بلکه مورد عنایت بزرگ دین بوده است.
۵- در خصوص نحوۀ نصب این پروتز فلزیِ مخصوص در ناحیۀ بینی، صفحات تاریخ سکوت کرده است و از آن ها اطلاعات خاصی از کیفیت نصب و استقرار پروتز بر روی صورت به دست نمی آید. آیا آن را به وسیلۀ چیزی مثل نخ، کِش یا طنابی ظریف به دور سر پیچیده تا بدین نحو پروتز یاد شده در موضع دقیق بینی نصب گردد یا چسب مخصوصی در آن ایام بوده و آن را در موضع آسیب دیده می نهادند و سپس پروتز بینی را روی آن چسبانده و کار می گذاشتند یا آن که پروتز فلزی را به گونه ای می ساختند که دارای زائده هایی باشد و آن زائده ها را داخل در منافذ یا استخوان های صورت در ناحیۀ بینی نصب می کردند و بدین ترتیب پروتز در جای مناسب خود قرار می گرفت؟
۶- نگاه برخی از مردم به شخصیت رسول اکرم (ص) تنها به آداب و احکام دین و صرفاً رفتارهای معنوی و باطنی آن جناب محدود و معطوف می‌شود در حالی که از گزارش‌های تاریخی استفاده می‌شود که ایشان جنبه‌های مختلف دنیوی از جمله امور پزشکی، مسائل مرتبط با زیبایی و رویکردهای مادی فراوانی را نیز مد نظر داشته اند. در گزارشی که از نظر گذشت پیامبر اسلام (ص) با تأیید و آموزش صحیح تر اندام سازی شخصی که بینی خود را از دست داده بود از زاویۀ دیگر به موضوع زیبایی آن فرد نیز تأکید و توجه داشته اند. مشخص است که عرب ها و به دیگر سخن، خود مسلمانان صدر اسلام به بحث زیبایی ظاهری اهمیت ویژه قائل بودند و از ابزارها و فن آوری های زمانۀ خود در این زمینه بهره ها می بردند و همین طور ساخت بینی مصنوعی از طلا و نقره گواه دانش های مرتبط با آن مانند ریخته گری و ذوب فلزات و همچنین طراحی قالب و مهندسی مکانیک در آن عصر و زمان بوده است.
به هر جهت این مدرک تاریخی با قدمت هزار و دویست سال و این اتفاق با قدمت بیش از هزار و چهارصد سال، نمونه‌ای کهن از مسألۀ «پروتز» یا «اندام سازی» یا به عبارتی «عمل زیبایی بینی در صدر اسلام» یا «آموزش روش درست پروتز بینی توسط حضرت محمد (ص)» در آن روزگاران بوده است.
پی نوشت
[۱] ابن سعد، ابو عبدالله محمد (م. ۲۳۰ق.)، الطبقات الکبری، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۰ ق. ، ۱۹۹۰ میلادی، ج ۷ ص ۳۲، شمارۀ ۲۸۷۶.
[۲] ر. ک: الذهبی، شمس الدین محمد (م. ۷۴۸ ق.)، تاریخ الاسلام، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۳ ق. ، ج ۳ ص ۶۸.
نظر شما