نیلوفر مولایی: عصر روز گذشته (جمعه ۲۸ شهریورماه) قطعنامه پیشنهادی کره جنوبی، به عنوان رئیس دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد برای استمرار لغو تحریم‌های ایران و متوقف کردن فرآیند اسنپ‌بک با ۹ رای منفی به تصویب نرسید، تا فرآیند اسنپ‌بک به مسیر خودکار خود برای بازگرداندن تحریم‌ها از روز ۵ مهرماه امسال ادامه دهد. در این میان برخی از سیاسیون بر این باورند که فعال شدن مکانیسم ماشه، تاثیری بر روی روند تحریم‌ها ندارد.
در همین راستا، یحیی آل اسحاق، فعال سیاسی اصولگرا، در گفت‌وگویی با خبرگزاری خبرآنلاین درباره فعال شدن مکانیسم ماشه در جلسه شورای امنیت بیان کرد: اینکه این قطعنامه رای نیاورد و در شورای امنیت تصویب نشد، از قبل هم پیش‌بینی می‌شد که چنین اتفاقی بیفتد؛ یعنی این‌طور نبود که غیرمترقبه باشد و یک نوع آمادگی در کشور وجود داشت و دارد. مسئله تأثیرات آن بستگی دارد به این که چگونه تفسیر شود، چون هر کسی از زاویه دید خودش، نوعی تحلیل و تفسیر ارائه می‌دهد.
در حوزه اقتصاد ممکن است این مسئله به ایران ضربه بزند
وی ادامه داد: واقعیت امر این است که باید دید خود این مصوبه چه مفهومی دارد. مفهوم آن این است که شش مورد از تحریم‌هایی که قبلاً تصویب شده بود و در طول برجام اجرایی نشده بود، دوباره به حالت اولیه برمی‌گردند. بازگشت به حالت اولیه یعنی این تحریم‌ها قوت می‌گیرند. این مصوبات در طول چند سال قبل از برجام تصویب شده بودند.
آل اسحاق با بیان اینکه اگر بخواهیم واقعیت را بررسی کنیم، عمدتاً این تحریم‌ها در حوزه‌های نظامی و همچنین حوزه انرژی هسته‌ای ایران هستند، گفت: در حوزه تجارت، این تحریم‌ها بیشتر اثرات ثانویه دارند، مثلاً جلوگیری از خرید و فروش سلاح و محدود کردن همکاری‌های هسته‌ای ایران. این شش تحریم عمدتاً مربوط به مسائل نظامی است. نکته دیگر این است که به کشورها اجازه داده می‌شود محموله‌های کشتیرانی و هواپیمایی ایران را بازبینی کنند، اطلاعات دقیق‌تری به دست آورند و در صورت لزوم، ممانعت یا محدودیت ایجاد کنند.
وزیر بازرگانی در دولت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تاکید کرد: در حوزه اقتصاد ممکن است این مسئله به ایران ضربه بزند یا فضای ایجاد شده باعث ایجاد هراس و نگرانی در کشورها شود که به تبع آن، مشکلاتی برای ایران ایجاد کند. البته هنوز یک هفته فرصت باقی‌مانده است و عمق و حدود آن باید با واقعیت‌ها بررسی شود. در حال حاضر، به جز بند مربوط به کشتیرانی، در حوزه اقتصاد اثر مستقیم نداشته بلکه بیشتر آثار روانی، اجتماعی و جمعی دارد.
باید منتظر تصمیم شورای عالی امنیت ملی بمانیم
وی با اشاره به واکنش ایران به فعال شدن مکانیسم ماشه تصریح کرد: البته مسئولین امر قبلاً هم به نوعی دنبال آمادگی بودند و به نظر می‌رسد که در نظام تصمیم‌گیری، آمادگی‌هایی وجود دارد. این تصمیم‌گیری دو شاخه دارد: یکی نفی و یکی اثباتی. شاخه نفی به این صورت است که ایران در برابر این اقدام سه کشورهای اروپایی، برنامه متقابل خود را اجرا کند. در بیانیه وزارت امور خارجه که منتشر شد، عنوان شده است که ایران حق مقابله به مثل را متناسب با شرایط خود محفوظ می‌داند؛ یعنی زمینه سکو و پله مقابله را فراهم کرده‌ایم.
آل اسحاق تاکید کرد: نکته دوم این است که آیا همه کشورهای دنیا متعهد به اجرای این مصوبه هستند؟ مثلاً روسیه اعلام کرده که این مصوبه را اجرا نخواهد کرد، زیرا آن را قانونی نمی‌داند. بقیه کشورها نیز واکنش‌های مختلفی خواهند داشت که باید دید. ممکن است برخی مانند روسیه، هند یا دیگر کشورها آن را اجرا نکنند، چرا که مبانی حقوقی یا سیاسی آن را قبول ندارند.ت
وی در پاسخ به این سوال که پیش‌بینی شما از برخورد ایران با فعال شدن مکانیسم ماشه چیست، گفت: من که نمی‌توانم در این باره نظر بدهم. این موضوع بستگی به شرایط و مقتضیات دارد. مسئولین رده‌بالای کشور باید این مسئله را در شورای عالی امنیت ملی بررسی کنند. در این سطح باید پاسخ‌های لازم داده شود. امثال بنده نه اطلاعات و نه مصلحت‌بندی آن را داریم که نظر بدهیم. باید منتظر تصمیم شورای عالی امنیت ملی بمانیم. اما بحث خروج از معاهده NPT و مسائل دیگر هم مطرح است. تشخیص این موضوع تابع شرایط زمانی، مکانی و تصمیم شورای عالی امنیت ملی خواهد بود.
وقتی در جامعه‌ای شتر ارزش واقعی خود را از دست دهد، دیگر الاغ نیز ارزش ندارد
این فعال سیاسی اصولگرا درباره اینکه برخی معتقدند فعال شدن مکانیزم ماشه تأثیری ندارد و تحریم جدیدی اعمال نخواهد شد، گفت: دلیل آنها این است که آمریکا هم‌اکنون بدترین تحریم‌ها را اعمال کرده و فرض کنید اگر بگوییم این شش تحریم ۸۰ اثر دارد، صدِبل آن را آمریکا الان دارد اجرا می‌کند، بنابراین دیگر ارزش ندارد. مثل اینکه وقتی در جامعه‌ای شتر ارزش واقعی خود را از دست دهد، دیگر الاغ نیز ارزش ندارد. به عبارتی، تحریم‌های شدید آمریکا پیش از این اعمال شده‌اند و تحریم‌های جدید و پایین‌تر تأثیر زیادی ندارند.
وی خاطرنشان کرد: اما جدا از بحث استدلالی، جو روانی و اجتماعی قطعاً تأثیرگذار است. در حوزه کشتیرانی و حمل‌ونقل ممکن است مشکلاتی ایجاد شود. این مشکلات واقعی هستند و ایجاد تغییر و دغدغه می‌کنند. همچنین عده‌ای از این شرایط هراس دارند، برخی بغض دارند و به هر حال شرایط بهانه‌ای دست طرف مقابل می‌دهد تا به نوعی با ما درگیر شوند. در نهایت، شرایط قبل و بعد از تصویب قطعاً متفاوت خواهد بود، هرچند شاید تفاوت آن در نگاه کلی خیلی بزرگ نباشد، اما قطعاً تفاوت وجود دارد.
۲۹۲۱۵
نظر شما