تنها علاج فرزندی که بسیار دروغ می‌گوید!

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، دروغ‌گویی در کودکان، نه نشانهٔ بدجنسی است و نه با تکرار نصیحت درمان می‌شود. ریشهٔ آن در فهم و احساس درونی کودک از حقیقت، امنیت و اعتماد نهفته است. بسیاری از پدر و مادرها می‌کوشند با تذکرهای مکرر، کودک را از دروغ‌گویی بازدارند، بی‌آنکه بدانند اصلاح رفتار، از تربیت روح و پرورش فهم آغاز می‌شود، نه از توبیخ و ترس. در ادامه، نکات عمیق و کاربردی دربارهٔ تربیت راست‌گویی در کودکان را از زبان آیت‌الله حائری شیرازی در کتاب راه رشد، جلد چهارم می‌خوانیم:

راستگویی نتیجهٔ فهم درونی کودک، نه دستورات والدین

اگر می‌خواهید بچه دروغ‌گو نشود، طوری نکنید که دم‌به‌دم بخواهید به او بگویید: «دروغ نگو، دروغ نگو»؛ این فایده ندارد. خودِ بچه باید از درون بفهمد که نباید دروغ بگوید. یک‌بار بگویید، اما خوب بگویید؛ یک‌بار بنشینید و با او صحبت کنید و به او بفهمانید که آثار سوء و لطمات دروغ چیست. وقتی که این را خوب متوجه شد، خودش معلم و مربی خودش می‌شود.

پس انسان باید ترتیبی بدهد که روحش معلم با لیاقتی برای بدنش باشد. انسان غیر از بدن باید شاگرد دیگری هم داشته باشد که به آن می‌گویند: نفس انسان.
نفس بچه یعنی همین که خوشش می‌آید شیرینی بخورد، بازی کند، تفریح کند، ورزش کند. این نفس است؛ اما این نفس باید شاگرد روح شود و روح بر آن حاکم شود. آن جنبهٔ لذت‌پرستی انسان نفسانیت انسان است، و آن جنبه‌ای که مصلحت‌ها را در نظر می‌گیرد، روح انسان است.

جایزه برای صداقت، نه برای بی‌عیب بودن!

بچه را تشویق به راست‌گویی کنید. مثلاً لیوانی از دستش افتاده و شکسته و هیچ‌کس هم ندیده است. شما نمی‌دانید که لیوان را چه کسی شکسته. می‌گویید: این لیوان شکسته، هر کس آمد و گفت از دست من افتاده و شکسته، به او جایزه می‌دهم. نه برای این‌که لیوان را شکسته، بلکه برای اینکه گناه را گردن دیگری نینداخت و یکی دیگر را متهم نکرد.

به بچه‌ها برای این راست‌گویی جایزه بدهید تا شهامت پیدا کنند اشتباه خودشان را بگویند. چرا؟ چون وقتی راست گفت، فهمش بالا می‌رود، و شما دارید تربیتش می‌کنید که به آنچه می‌فهمد عمل کند.

چگونه باید فرزندی را که بسیار دروغ می‌گوید، علاج کرد؟

آیت‌الله حائری شیرازی:

اول ببینید چطور شده که بسیار دروغ می‌گوید؟ محیط امنیتی بوده؟ محیط رعب و وحشت بوده؟ محیط اعتماد نبوده؟

بچه‌های من اگر لیوانی چیزی می‌شکستند، می‌گفتم: هر کس که بیاید بگوید «من شکستم»، یک جایزه به او می‌دهم؛ یعنی یک لیوان می‌شکست و یک جایزه هم می‌گرفت تا جسور باشد و بگوید: «این را من شکستم». چون اگر نگوید، تهمت به دیگران است.

به بچه‌هایتان شخصیت بدهید. با بچه‌ای که دروغ می‌گوید، صحبت نکنید و حرفش را گوش نکنید.

می‌گوید: چرا؟

می‌گویید: این کار تو درست نیست؛ شخصیت تو بزرگ‌تر از آن است که چنین حرفی را بزنی.

جوّ وحشت برایش درست نکن.