خبرآنلاین - «هشدار فوری به ساکنان جنوب لبنان. ارتش اسرائیل به زودی زیرساخت‌های نظامی حزب‌الله را در سرتاسر جنوب هدف قرار خواهد داد.» چنین پیام‌هایی که توسط آویخای ادرعی، سخنگوی عربی‌زبان ارتش اسرائیل، در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شده‌اند، به حضوری تلخ و آشنا در جنوب لبنان تبدیل شده‌اند – محرکی برای خانواده‌ها در روستاهای مرزی تا یک بار دیگر خانه‌های خود را ترک کنند.
رِیم، زنی از جنوب، که می‌ترسد برای محافظت از خانواده‌اش دوباره مجبور به آوارگی شود، گفت: «چمدان ما همیشه آماده است، در صورتی که مجبور شویم برویم.»
تقریباً یک سال پس از آتش‌بسی که به جنگ بین اسرائیل و حزب‌الله پایان داد، نیروهای اسرائیلی به بمباران‌های تقریباً روزانه در سراسر جنوب و اشغال حداقل پنج منطقه ادامه داده‌اند. از ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴، بیش از ۳۰۰ نفر، از جمله بیش از ۱۰۰ غیرنظامی، در حملات اسرائیل کشته شده‌اند.
این حملات بازگشت ساکنان به خانه‌هایشان را بیش از حد خطرناک و برای بسیاری ناممکن ساخته است.
به گفته وزارت بهداشت لبنان، جنگ اسرائیل حدود ۱.۴ میلیون نفر را آواره کرده است. حملات هوایی مکرر بخش زیادی از جنوب را ویران کرده، زیرساخت‌های غیرنظامی و خدمات عمومی ضروری را از بین برده و مانع از بازگشت ده‌ها هزار نفر از ساکنان به خانه‌هایشان شده است.
بانک جهانی خسارات را بیش از ۱۱ میلیارد دلار تخمین می‌زند که نزدیک به سه چهارم آن بر مناطق مسکونی و تجاری تأثیر گذاشته است. با این حال، بازسازی تقریباً به طور کامل متوقف شده است – این امر توسط دولت لبنان که گرفتار بحران است و کاهش توانایی حزب‌الله، که دیگر نمی‌تواند مانند گذشته بازسازی پس از جنگ را بر عهده بگیرد، با مشکل مواجه شده است.
در همین حال، ایالات متحده و چندین کشور غربی کمک‌های بازسازی را به خلع سلاح حزب‌الله مرتبط کرده‌اند.
نزدیک نبطیه، مروان که خانه‌اش در جنگ سالم نمانده بود، درخواست کمک مالی به حزب‌الله ارائه کرد. او مبلغ کمی دریافت کرد، اما حتی نیمی از هزینه‌های تعمیر را هم پوشش نداد.
هر امیدی برای از سرگیری بازسازی، به طور مکرر توسط حملات جدید اسرائیل از بین می‌رود. در ۴ سپتامبر ۲۰۲۵، حملات هوایی انبارهای مصالح ساختمانی در انصاریه، حدود ۲۰ کیلومتری جنوب صیدا را هدف قرار داد و بولدوزرها، بیل‌های مکانیکی و سایر تجهیزات مورد نیاز برای بازسازی روستاهای ویران شده را نابود کرد.
در روستای یاتر، محمد، کشاورزی چهل و چند ساله، با تلخی از بازگشت خود پس از جنگ یاد می‌کند. وقتی به خانه رسید، دید که تمام حیواناتش – ۱۲ گاو، ۷۳ سگ و ۴۵ کندوی عسل – در یک حمله هوایی اسرائیل کشته شده‌اند.
این یک خسارت ویرانگر بود و او هیچ غرامتی دریافت نکرده است. محمد در حالی که چهره‌اش از خستگی و عصبانیت درهم کشیده بود، توضیح داد که مجبور شده است با پول خودش چند کندوی عسل بخرد تا سعی کند امرار معاش خود را از سر بگیرد.
او اضافه کرد که اسرائیل از فسفر سفید برای مسموم کردن حیوانات، از بین بردن محصولات کشاورزی و آلوده کردن زمین‌های زراعی استفاده کرده است. سازمان‌های حقوق بشری موارد متعددی از استفاده غیرقانونی ارتش اسرائیل از فسفر سفید در جنوب لبنان، از جمله در مناطق مسکونی پرجمعیت، در طول جنگ را مستند کرده‌اند. «با از بین بردن وسایل امرار معاش ما، مانع از بازگشت ما به خانه‌هایمان می‌شوند. ما دیگر نمی‌توانیم کار کنیم.»
تمیمی، یک چوپان زن از کفرشوبا، روستایی در کمتر از پنج کیلومتری مرز، در این عصبانیت سهیم است.
او گفت: «اسرائیل مانع از دسترسی ما به زمین‌هایمان می‌شود.»
با وجود آتش‌بس، او دیگر نمی‌تواند گله خود را برای چرا به کوهستان ببرد. با کوچک‌ترین تلاشی، نیروهای اسرائیلی بدون هشدار آتش می‌گشایند. حیوانات او اکنون در یک آغل کوچک محبوس شده‌اند.
او در حالی که خستگی چشمانش را فرا گرفته بود، گفت: «ما متحمل خسارات سنگینی می‌شویم. مجبوریم برای جبران کمبود علف، علوفه بخریم.»
در همین حال در خیام، روستایی که در طول جنگ به شدت بمباران شد، نبیل تصمیم دشواری گرفت که به تنهایی بازگردد تا قصابی خود را بازگشایی کند. خانواده‌اش در جزین، روستای مسیحی که سال گذشته به آن پناه بردند، باقی ماندند.
او گفت: «یک نفر باید کار کند.» با ویران شدن خانه‌اش، نبیل اکنون در خانه‌های دوستانش می‌خوابد.
این شهر که تقریباً نیمی از جمعیت خود را از دست داده، دیگر شبیه به آنی نیست که او ترک کرد. جایی که قبلاً مشتریان جلوی مغازه‌اش صف می‌کشیدند، اکنون مجبور شده است سه کارمند خود را اخراج کند.
با این حال، او خود را نسبتاً خوش‌شانس می‌داند. او در میان دو مشتری گفت: «هنوز مردم برای خرید ساندویچ می‌آیند، همه باید غذا بخورند. کسانی که لباس می‌فروشند این شانس را ندارند.»
فشار روانی
فراتر از ترس از ویرانی‌های مادی، ساکنان روستاهای مرزی تحت فشار روانی بی‌امان زندگی می‌کنند. ساکنان می‌گویند، هر شب، حملات هوایی کرکننده اسرائیل با هدف ارعاب و جلوگیری از ترک خانه‌ها پس از تاریکی انجام می‌شود و زندگی روزمره را برای کسانی که باقی مانده‌اند غیرقابل تحمل می‌کند.
مونا، زن ۶۰ ساله‌ای در کفرشوبا، آهی کشید و گفت: «این زندگی روزمره ماست.»
زندگی در روستا با تیراندازی‌های مداوم اسرائیل مشخص می‌شود. مردم نمی‌توانند بدون خطر هدف قرار گرفتن توسط سربازانی که به شدت در مواضع خود مستقر هستند، بیرون بروند.
وقتی هدی پس از ماه‌ها تبعید اجباری به خانه‌اش در خیام بازگشت، آن را پوشیده از گرافیتی‌های توهین‌آمیز عبری یافت. او گفت: «اسرائیلی‌ها خانه‌های ما را اشغال کردند و آنها را کثیف کردند.»
چند کیلومتر دورتر، در عیترون، علائم مشابهی قابل مشاهده است. ستاره‌های داوود که به رنگ آبی نقاشی شده‌اند، بر روی نمای خانه‌ها خط خطی شده‌اند و اغلب با پیام‌های تهدیدآمیزی که توسط سربازان اسرائیلی باقی مانده‌اند همراه هستند: «از استقبال شما متشکریم. ما برمی‌گردیم.»
سماح، در حالی که روی درختی نشسته و چشمانش به آسمانی است که هنوز پهپادها در آن پرواز می‌کنند، از آسیب‌های عاطفی اشغال اسرائیل گله کرد.
تخریب سیستماتیک اسرائیل فراتر از خانه‌ها، به قبرستان‌ها – مکان‌های نهایی تأمل و حافظه جمعی – نیز گسترش یافته است. در خیام، قبرها آسیب دیده‌اند، از جمله قبر عصام عبدالله، روزنامه‌نگار و خبرنگار رویترز که در ۱۳ اکتبر ۲۰۲۳ بر اثر حمله اسرائیل که گروهی از روزنامه‌نگاران پوشش‌دهنده وضعیت مرز را هدف قرار داده بود، کشته شد.
یک پروژه آمریکایی
در جریان بازدید اخیر از لبنان، تام باراک، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، پیشنهادی برای منطقه اقتصادی در جنوب با هدف جذب سرمایه‌گذاری از کشورهای حوزه خلیج فارس، به ویژه قطر و عربستان سعودی، ارائه کرد. او اجرای این پروژه را به خلع سلاح حزب‌الله مرتبط کرد و آن را برای ثبات منطقه و مهار نفوذ ایران ضروری دانست.
با این حال، این طرح همچنین شامل تأمین امنیت و تخلیه مناطق مرزی است. مقامات محلی هشدار می‌دهند که این ممکن است به مصادره پنهان منجر شود، که به نفع منطقه‌ای تحت کنترل منافع خارجی است.
احمد غانم، یکی از مقامات کفرشوبا که از جزئیات پروژه آگاه است، گفت: «این طرح با هدف مجبور کردن مردم به ترک دائمی زمین‌هایشان است.»
برعکس، ریچارد، یک مسیحی ارتدوکس از مرجعیون – شهری عمدتاً مسیحی در نزدیکی مرز اسرائیل – دیدگاه متفاوتی دارد.
او در اتاق نشیمن خود نشسته بود و بدون تردید گفت: «صلح تنها می‌تواند بر پایه‌های اقتصادی محکم بنا شود.»
او این پروژه را فرصتی برای احیای منطقه می‌داند. او گفت: «این یک طرح صلح است که می‌تواند جنوب را دوباره زنده کند» – این خوش‌بینی به شدت با واقعیتی که بسیاری از ساکنان در معرض خطر مصادره احتمالی با آن روبرو هستند، در تضاد است.
سلاح‌های حزب‌الله
منبع دیگری از تنش، خلع سلاح حزب‌الله است. در اوایل سپتامبر، ارتش لبنان طرحی را برای خلع سلاح این حزب تا پایان سال ۲۰۲۵ ارائه کرد – پیشنهادی که توسط حزب‌الله به شدت رد شد.
در یاتر، مانند بسیاری از روستاهای جنوبی، پرتره‌های حسن نصرالله، رهبر ترور شده این حزب، همچنان دیوارها و چند مغازه‌ای را که از ویرانی نجات یافته‌اند پوشانده‌اند. یک سال پس از کشته شدن او در جریان حمله اسرائیل در حومه جنوبی بیروت در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴، تصویر نصرالله دست نخورده باقی مانده است و حامیان حزب‌الله همچنان او را مورد احترام قرار می‌دهند.
در روستایی کمی دورتر به سمت شمال، گروهی از مردان جوان نظرات خود را به وضوح بیان کردند. یکی از آنها گفت: «ما نه به ارتش لبنان و نه به یونیفیل اعتماد داریم. حزب‌الله تنها محافظ ما در برابر اسرائیل است.»
بیشتر آنها این احساس را داشتند. در حالی که اذعان می‌کنند که ممکن است حزب‌الله در نهایت نیاز به خلع سلاح داشته باشد، اما زمینه فعلی این امر را ناممکن می‌سازد.
یکی از ساکنان که خواست نامش فاش نشود، گفت: «دیر یا زود، باید اتفاق بیفتد. اما بدون تضمین‌های روشن از سوی اسرائیل، نمی‌توانیم بدون حضور مسلح آنها ادامه دهیم.»
به گفته تیلاک پوخارل، سخنگوی مأموریت یونیفیل (نیروهای موقت سازمان ملل در لبنان)، این نیرو از زمان آغاز آتش‌بس، نزدیک به ۷۰۰۰ تخلف هوایی اسرائیل و بیش از ۲۴۰۰ فعالیت نظامی در جنوب لبنان، شامل نفوذهای هوایی و زمینی، را ثبت کرده است.
حزب‌الله نیز به نوبه خود جای شکی باقی نمی‌گذارد. نعیم قاسم، معاون رهبر این جنبش، بارها – و اخیراً روز سه‌شنبه – اعلام کرده است که «ما از سلاح‌های خود دست نخواهیم کشید.»
سرپیچی حزب‌الله ممکن است پایگاه حمایتی آن را مطمئن سازد، اما بسیاری از لبنانی‌ها همچنان احساس ناآرامی می‌کنند. احزاب سیاسی همچنان از این جنبش می‌خواهند که خلع سلاح شود، به عنوان بخشی از تلاش‌های دولت جدید برای بازگرداندن انحصار دولت بر سلاح. در عین حال، شورای امنیت سازمان ملل متحد مأموریت یونیفیل را فراتر از ۳۱ دسامبر ۲۰۲۶ تمدید نکرده است.
اثربخشی یونیفیل که از سال ۱۹۷۸ در امتداد مرز مستقر است، مدت‌هاست که مورد تردید قرار گرفته‌است. برای برخی از ساکنان، خروج آن، ترس از بدترین‌ها را برمی‌انگیزد، به ویژه برای بقای اقتصادی آنها.
عفیف، مرد ۳۰ ساله‌ای از نبطیه، گفت: «مردم هرگز واقعاً به یونیفیل اعتماد نداشتند. این نیرو مانع از جنگ نشد. اما اگر بروند، یک فاجعه خواهد بود – مانند دادن چراغ سبز به اسرائیل برای تهاجم دائمی به ما.»
لبنانی‌ها که بین فشارهای دیپلماتیک و حملات هوایی اسرائیل گرفتار شده‌اند، در ترس دائمی زندگی می‌کنند.
در خیام، یک زن مسن، احساسی را که بسیاری در جنوب با آن مشترکند، خلاصه کرد: «چگونه می‌توانیم به یک استعمارگر اجازه دهیم سرزمین‌های ما را اشغال کند؟ حتی با شهدا هم، ما ترک نخواهیم کرد.»
منبع: میدل ایست آی
۴۲/۴۲
نظر شما