صادق زیبا کلام: تحولات دموکراسی‌خواهانه در جهان عرب تعارض جدی با امریکا و اسراییل ندارد

*موضع حماس را باید در یک کلیت فراتر از دعواها و بده‌بستان‌های سیاسی تحلیل کرد. به نظر من پاسخ به پرسش شما پیوند تنگاتنگی با بهار عرب و آینده فلسطین دارد. در پرتو بهار عرب و جنبش عظیم دموکراسی‌خواهی که در جهان عرب به وجود آمده است این سوال پیش آمده که این تحولات تا چه اندازه در بردارنده منافع فلسطین و مبتنی بر آن است....در ایران و آنچه ما در رسانه‌های دولتی شاهد هستیم تاکید بر این موضع است که تغییرات و جنبش بهار عربی در مخالف و ضدیت با اسراییل، امریکا و غرب در حال پیشروی است. اولین نکته‌یی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که تا به امروز این جنبش‌ها نشان دادند که مستقل هستند.شما شاهد هستید که طی یک سال گذشته که از بهار عربی می‌گذرد هیچ حرکت و تجمعی علیه غرب در قاهره، تونس یا مراکش برگزار نشد.

*البته؛ برخی رسانه‌ها حمله گروهی از مردم به سفارت اسراییل را گزارش کردند. اما آنچه گزارش شد این بود که نه‌تنها دیپلمات‌های اسراییلی به قاهره بازگشتند بلکه رهبران اخوان‌المسلمین به عنوان یکی از جریان‌های اسلام‌گرا در مصر این حرکت و تعرض به سفارت اسراییل را رسما محکوم کردند. بنابراین دست‌کم سیر تحولات دموکراسی‌خواهانه در جهان عرب به هیچ‌وجه تعارض جدی با غرب و امریکا و اسراییل نشان نداده است.البته طبیعی هست که مردم کشورهای تونس، مصر، مراکش، بحرین و... از باب مسلمان بودن و عرب بودن، خواهان تحقق حقوق فلسطینی‌ها هستند.

*در ایران جریان‌هایی سعی دارند ادعا کنند مواضع حماس در قبال ایران و محور مقاومت دچار چرخش شده است؛ موضعی که با واقعیت منطبق نیست، این جریان‌ها می‌گویند چرا حماس به عنوان یک متحد به جای حمایت از دولت سوریه از مخالفان علیه دولت سوریه حمایت می‌کند....شما ساختار حماس و گروه‌های مبارز در اسراییل را نباید همانند ساختار احزاب مسلحانه قبل از انقلاب ایران تصور کنید. حماس یک تشکل سیاسی - نظامی مردمی در دل ملت فلسطین است، یک چریک یا مبارز حماس یک نیروی جدا و بریده از ملت و محصورشده در خانه‌های چریکی و نگاه ایدئولوژیک حاضر نیست، این جریان‌ها مثل ماهی در اقیانوس جامعه در حال شنا کردن هستند، حماس یک جریان مردمی است و نمی‌تواند از حاکمیت سوریه دفاع کند. نه‌تنها حماس که هیچ‌کدام از جریان‌های موجود در کشورهای عرب از سوریه حمایت نمی‌‌‌‌کنند.

*نگاه حماس به مبارزه از جنس ایدئولوژی نیست بلکه از جنس زندگی و منافع فلسطینی‌هاست. بر این اساس حماس به علت کمک‌هایی که از ایران دریافت می‌کند، طبیعتا حاضر نیست همه پل‌ها را پشت سر خود خراب کند. البته همگرایی‌هایی هم وجود دارد اما به نظر من مواضع حماس را نه در تهران که باید آن را در قاهره و مراوده‌های آن با اخوان‌المسلمین مصر بررسی کرد.