خطرناک‌ترین جایی که اگر خدا را فراموش کنیم، سقوط قطعی است

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیات ۳۷ تا ۴۳ سوره نور در صفحه ۳۵۵ قرآن، ادامه همان منظومه‌ای است که از «نور الهی» و تجلی آن در زندگی فردی و اجتماعی سخن می‌گوید. این آیات، مؤمن واقعی، جامعه نورانی و در مقابل، سرنوشت کسانی را ترسیم می‌کند که از این نور روی‌گردان شده‌اند.

خداوند در این بخش، ایمان را از سطح ادعا به میدان عمل می‌کشاند و معیارهای عینی آن را نشان می‌دهد.

مؤمنانی که معامله با خدا را به دنیا نمی‌بازند

بنابر روایت فارس، آیه ۳۷ تصویری شفاف از مؤمنان راستین ارائه می‌دهد، کسانی که نه تجارت و نه خرید و فروش، آنان را از یاد خدا، برپایی نماز و پرداخت زکات بازنمی‌دارد. این آیه، دینداری را در متن زندگی اقتصادی تعریف می‌کند، نه در حاشیه آن. مؤمن واقعی کسی نیست که از بازار و کار فاصله بگیرد، بلکه کسی است که در شلوغ‌ترین میدان دنیا هم دلش با خداست.

قرآن در اینجا به یک نکته مهم اجتماعی اشاره دارد یعنی اقتصاد که خطرناک‌ترین عرصه برای فراموشی خداست. اما مؤمنان نورانی، یاد قیامت و روزی که دل‌ها و چشم‌ها دگرگون می‌شود، آن‌چنان در جانشان زنده است که هیچ سود و زیانی آنان را از مسیر بندگی خارج نمی‌کند.

پاداشی فراتر از عمل

در آیه ۳۸، خداوند از منطق پاداش‌دهی خود پرده برمی‌دارد؛ نه‌تنها جزای اعمال مؤمنان را به‌طور کامل می‌دهد، بلکه از فضل خود بر آن می‌افزاید. این آیه، تصویر خشک و حسابگرانه از رابطه انسان و خدا را کنار می‌زند و نشان می‌دهد که نظام الهی، بر پایه فضل و رحمت است، نه صرفاً محاسبه.

رزق الهی نیز در این آیه، محدود به محاسبات مادی نیست. خداوند به هر کس بخواهد، بی‌حساب روزی می‌دهد؛ روزی‌ای که می‌تواند آرامش، عزت، اثرگذاری اجتماعی یا گشایش در بن‌بست‌ها باشد.

اعمالی که سراب از کار درآمدند

در مقابل مؤمنان، آیه ۳۹ سرنوشت کافران را ترسیم می‌کند. اعمال آنان به سرابی در بیابان تشبیه شده که تشنه، آن را آب می‌پندارد، اما وقتی به آن می‌رسد، چیزی نمی‌یابد. این تصویر، یکی از دقیق‌ترین توصیف‌های قرآنی از پوچی عملِ جدا از ایمان است.

انسانی که بدون اتصال به حقیقت الهی کار می‌کند، ممکن است در دنیا تحسین شود، اما در لحظه حسابرسی، با خلأ مطلق روبه‌رو می‌شود. در این‌جا، قرآن هشدار می‌دهد که معیار ارزش، نیت و جهت الهی عمل است، نه ظاهر پرزرق‌وبرق آن.

تاریکی روی تاریکی

آیه ۴۰ یک تصویر تکان‌دهنده دیگر ارائه می‌دهد، تاریکی‌های پیاپی در دریایی عمیق، با موج‌هایی بر موج دیگر و ابری بالای آن. این تصویر، اوج گمراهی را نشان می‌دهد، جایی که انسان حتی دست خود را هم نمی‌بیند. این تاریکی، فقط ناآگاهی نیست، بلکه انباشته‌ای از جهل، انکار، غرور و فاصله گرفتن از نور الهی است.

قرآن در پایان این آیه، یک قاعده قطعی را بیان می‌کند، کسی که خدا برای او نوری قرار ندهد، هیچ نوری نخواهد داشت. یعنی نور حقیقی، اکتسابی صرف یا محصول هوش انسانی نیست؛ هدیه‌ای الهی است که باید برای دریافت آن، مسیر را درست انتخاب کرد.

همه هستی در مدار تسبیح

آیه ۴۱ نگاه انسان را از زمین به آسمان می‌برد. پرندگان، آسمان‌ها و همه موجودات در حال تسبیح خدا هستند و هر کدام، نماز و تسبیح خود را می‌دانند. این آیه، انسان را از خودمحوری خارج می‌کند و نشان می‌دهد که عالم، یکپارچه در حال عبادت است.در این منظومه، انسان یا هماهنگ با این جریان می‌شود یا در تضاد با آن قرار می‌گیرد. بی‌تفاوتی نسبت به یاد خدا، به معنای خروج از هارمونی هستی است.

مالکیت مطلق و بازگشت قطعی

در آیه ۴۲، خداوند مالکیت مطلق آسمان‌ها و زمین را به خود نسبت می‌دهد و یادآوری می‌کند که بازگشت همه به سوی اوست. این آیه، پایه بسیاری از انحرافات انسانی را می‌زند، توهم مالکیت، قدرت مستقل و ماندگاری در دنیا.وقتی انسان بداند که مقصد نهایی‌اش خداست، رفتار، انتخاب و اولویت‌هایش تغییر می‌کند.

طبیعت، کلاس توحید است

آیه ۴۳ با اشاره به حرکت ابرها، نزول باران، تگرگ و برق، خداشناسی را به دل طبیعت می‌برد. پدیده‌هایی که انسان مدرن به آن‌ها عادت کرده، در نگاه قرآن، نشانه‌های زنده قدرت الهی‌اند.

این آیه نشان می‌دهد که نور خدا فقط در مسجد و محراب نیست، در آسمان، باران، رعد و برق هم جاری است. مسئله این است که انسان، چشم دیدن این نور را داشته باشد یا نه.

تلاوت این آیات را که در صفحه ۳۵۵ قرآن کریم واقع است، ببینید و بشنوید.