کدام را باور کنیم؛ گرد و خاک کشنده هست یا نیست؟

امید کریمی: کسی نباید شک داشته باشد که گرد و خاک، به هرحال ریه را از پا در می آورد و حداقل سرفه های خشک و سوزش چشم را به همراه دارد. این تجربه ای است که همه ایرانیانی که در 10 سال گذشته در گرد و غبار و گرد و خاک زندگی کرده اند، دارند.

اما رییس سازمان محیط زیست می گوید گرد و خاک ها کشنده نیستند. البته به استثنا دو گروه؛ بیماران قلبی و زنان باردار. هرچند محمدجواد محمدی زاده، از واژه گرد و خاک استفاده نمی کند؛ ریزگردها.

او در سخنرانی پیش از خطبه های نماز جمعه 19 خرداد گفت: "ریزگردها کشنده نیستند بلکه تنها برای افرادی که مشکل قلبی دارند و یا زنان باردار می‌تواند موجب نگرانی شود."
به عقیده او ایران تنها در یک مولفه از هوا مشکل دارد: "در حال حاضر وجود گرد و غبار از مشکلات اصلی است. البته 90 درصد این گردو و غبارها از کشورهای همسایه به خصوص عراق، اردن، عربستان و سوریه است. ما توافقاتی در این زمینه با کشور عراق داشتیم اما آنها به دلیل مشکلاتی نظیر نبود امنیت از بین بردن این گرد و غبارها اولویت‌شان نیست و ما در زمینه توافقاتی که با هم داشتیم توفیق زیادی نداشتیم."

نکته اینجاست که امروز اعلام شد بیماران قلبی که در مناطق دارای آلودگی هوای زیاد زندگی می‌کنند نسبت به بیماران قلبی ساکن در مناطق عاری از آلودگی هوا، 40 درصد بیشتر با خطر احتمال حملات قلبی روبه‌رو هستند.

در پاسخ به رییس سازمان محیط زیست، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از افزایش سکته های قلبی در تهران به دلیل وجود گرد و غبار خبر داده است. به گفته یوسف رشیدی، در روزهای اخیر ازدیاد حملات تنفسی و سکته‌های قلبی و افزایش آمار مراجعه به مراکز درمانی مشاهده شده است: "ریزگردها به راحتی از طریق سیستم تنفسی وارد سیستم گردش خون می‌شوند و ضمن بالا بردن غلظت خون باعث گرفتگی رگ‌ها شده و با پوشاندن بافت ریه موجب کاهش سطح اکسیژن‌گیری ریه می‌شوند."

پیش از این یک استاد دانشگاه جندی شاپور اهواز درباره تاثیرات ریزگردها بر سلامت انسان گفته: "آنچه روشن است، تواتر این پدیده در سالهای اخیر، سبب افزایش موارد ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، تنفسی و ... در کشور به خصوص در میان سالمندان و کودکان شده است."

البته مدیران دولتی در پاسخ به شهرداری تهران، قطعا می گویند آنها مرجع قابل استنادی برای سنجش آمار اثرات ناخوشایند و تلفات گرد و غبار نیستند. یعنی مشابه همان پاسخی که درباره تلفات ناشی از آلودگی هوا شنیده شده است.

اما نکته اینجاست رییس سازمان محیط زیست درحالی از کشنده نبودن ریزگردها حرف زده است که چندی پیش در بیمارستان بستری شد. گفته شد محمدی زاده به دلیل تاثیرات سو آلودگی هوا و گرد و غبار بستری شده است.

تهران در اضطرار، اوضاع مرز نشینان بدتر است
مرز نشینان ایرانی، حق دارند اگر خدا خدا کنند تا گرد و خاک به تهران برسد تا شاید برای انها هم کاری شود. اوضاع آنها چندان هم مناسب نیست.

رشیدی درباره شرایط حضور گرد و خاک در تهران و شهرهای دیگر می گوید: "طی روزهای گذشته در بعضی از ایستگاه‌های اندازه‌گیری آلودگی هوا در مناطق مختلف میزان ذرات معلق که نسبت به سایر آلاینده‌ها بسیار خطرناک‌تر است از مرز اضطرار هم بالاتر رفت، متوسط آلودگی تهران نیز در برخی روزها روی مرز اضطرار قرار گرفت."

به گفته رشیدی حساسیت‌ها نسبت به تهران بالاتر و بالطبع اطلاع‌رسانی‌ها در مورد این کلان شهر بیشتر است: "این در حالی است که آلودگی شهرهای مرزی کشور چندین برابر تهران و صدماتی که به شهروندان این شهرها وارد می‌شود، بسیار بیشتر از ساکنان پایتخت است."

برای مهار گرد و خاک چه کرده اند؟

محمدی زاده درباره تلاش هایی که برای مهار گرد و غبار شده است گفته: "90 درصد این گردو و غبارها از کشورهای همسایه به خصوص عراق، اردن، عربستان و سوریه است. ما توافقاتی در این زمینه با کشور عراق داشتیم اما آنها به دلیل مشکلاتی نظیر نبود امنیت از بین بردن این گرد و غبارها اولویت‌شان نیست و ما در زمینه توافقاتی که با هم داشتیم توفیق زیادی نداشتیم."

دراین باره رشیدی می گوید: "در بحث آلودگی هوا دچار روزمرگی شده‌ایم و در مهار ریزگردها از برنامه‌های اساسی خبری نیست، در حالی که بر اساس بند (ب) ماده 193 قانون پنجم توسعه، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است تمهیدات لازم برای کاهش آلودگی هوا تا حد استاندارد‌های جهانی با اولویت شناسایی کانون‌های انتشار و مهار ریزگردها را اجرا کند.

او می گوید: "در زمینه مهار ریزگردها از منشا عراق تعدادی سفر خارجی انجام شده و مقاماتی از عراق به ایران آمدند و مسئولانی نیز از ایران به عراق رفتند و یک سری کارهای اداری صورت گرفته است. مردم انتظار دارند نتیجه عملی این رفت و آمدها را ببینند، چرا که مبداء آلودگی‌ معلوم است و سازمان هواشناسی می‌تواند با روش‌های مدل‌سازی کانون اصلی این آلودگی در عراق که ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد را دقیقاً مشخص کند. متاسفانه در زمینه مهار ریزگردها از منشاء اصلی آن در عراق هیچ اقدامی عملی انجام نشده است."

4747