اینجا همه خادمند

پیش از انقلاب تعداد خادمان حضرت رضا (ع) خیلی نبود، اما بعد از انقلاب بسیاری از شخصیت‌های برجسته و شناخته شده کشور، نامشان را در فهرست خادمین آستان قدس رضوی قرار دادند. به گونه‌ای که خادمان حرم امام‌رضا‌(ع) به سه قسمت تقسیم می‌‌شوند؛ رسمی، افتخاری و تشرفی. ظاهراً این عناوین در تمامی امورخدامی، فراشی، دربانی، کفشداری و حفاظ وجود دارد. خدمت رسمی معمول به صورت موروثی است، به این معنی که پس از فوت خادم رسمی حضرت‌رضا‌(ع) فرزند مذکر ارشد او در صورت احراز شرایط و صلاحیت‌های لازم و پس از بررسی‌ها متداول گزینش به خدمت فراخوانده می‌‌شود. درحالی که خادمان افتخاری و تشرفی پس از تنظیم درخواست و تحویل آن به اداره مرکزی آستان قدس مراجعه می‌‌کنند و پس از گذراندن مراحل تحقیق و گزینش به افتخار خدمتگزاری بارگاه رضوی نائل می‌‌شوند.

از چهره‌های مطرح کشور مراجع تقلید، نظامی‌ها، نماینده‌های مجلس، ورزشی‌ها و.‌.‌. خادمین افتخاری حرم امام‌رضا‌(ع) به حساب می‌‌آیند. خادمان افتخاری ماهی یک بار در حرم حضور پیدا می‌‌کنند و 24 ساعت در صحن حرم خادم هستند. به این ترتیب که آنها به مدت 2 ساعت صحن را غبارروبی و در خدمت زائرین خواهند بود و بعد 6 ساعت استراحت می‌‌کنند. در طول 24 ساعت این اتفاق سه بار تکرار می‌‌شود و به این ترتیب، یک خادم افتخاری به وظایف خود در حرم امام رضا عمل کرده است.

مراجع تقلید و علما؛ اولین‌ها
حجت‌الاسلام و المسلمین طباطبایی سال‌هاست که به عنوان خادم امام‌رضا‌(ع) در صحن حرم‌حاضر می‌‌شود. او البته ممکن است هر ماه نتواند به حرم امام‌رضا‌(ع) مشرف شود، اما او یکی از خادمین افتخاری حرم به حساب می‌‌آید. از مراجع تقلید، آیت‌الله مکارم شیرازی یکی از خادمین فعال و پرتلاش حرم مطهر امام‌رضا‌(ع) است. مکارم شیرازی تقریباً دو هفته یک بار به مشهد سفر می‌‌کند و به عنوان خادم افتخاری در صحن حرم حضور پیدا می‌‌کند. وی در زمان حضورش در حرم، با وجود سن بالایش سعی می‌‌کند بایستد تا طبق عرف به وظایف خادم حرم عمل کند. مکارم شیرازی حتی جلوی صحن را غبارروبی می‌‌کند و طبق گفته خادمانی که معمولاً همیشه در حرم امام‌رضا‌(ع) حضور دارند، این مرجع تقلید از فعال‌‌ترین خادمان افتخاری حرم حضرت‌رضا‌(ع) است.

البته آیت‌الله عبدالله جوادی‌ آملی‌ هم در این راه فعال است. وی شاید به گونه‌ای دیگر. جوادی آملی متولد 1312 هجری‌ شمسی‌ در آمل‌ است. در شجرنامه‌اش پدر و جدش‌، میرزا ابوالحسن‌ و ملا‌فتح‌‌الله از مبلغین‌ اسلام‌ و ارادتمندان‌ به‌ آستان‌ ولایت‌ بوده‌اند. از ویژگی‌های‌ جد‌ وی‌ این‌ بوده‌ که‌ در منابر خود به‌ ذکر احکام‌ و مناقب‌ اهل‌ بیت‌ (علیهم‌‌السلام‌) می‌‌پرداخته‌ و ظاهراً علاقه زیادی به‌ علم‌ کلام‌ داشته‌ است‌. ظاهراً فرزندانی‌ که‌ خدا به‌ پدر جوادی آملی عطا می‌‌کرده‌ است‌، معمولاً بر اثر ضعف‌ امکانات‌ بهداشتی و‌ پزشکی‌ یا به‌ عوامل‌ دیگر زنده‌ نمی‌ماندند. نقل است که پیش‌ از تولّد عبدالله، یکی‌ از بستگان‌ در عالم‌ رؤیا می‌‌بیند که‌ شخصی‌ عصایی‌ به‌ دست‌ پدرش می‌‌دهد و او آن‌ را به‌ دست‌ می‌‌گیرد. این‌ رؤیا را چنین‌ تعبیر کردند که‌ خداوند به‌ میرزا ابوالحسن‌، پسری‌ عطا خواهد کرد که‌ زنده‌ می‌‌ماند و عصای‌ دست‌ پدر خواهد شد. به همین دلیل، پدر و مادرش نذر کردند اگر خدا به‌ آنها پسری‌ داد، او را به‌ مشهد امام‌رضا‌(ع) ببرند؛ و شاید به همین دلیل است که جوادی آملی علاقه وافری به مشهد مقدس دارد. وی در فصل گرما و به خصوص در فصل تابستان به مشهد زیاد مسافرت می‌‌کند و البته جدا از اینکه وی خادم حرم امام‌رضا‌(ع) است، بیشتر به تدریس می‌‌پردازد.

آیت‌الله مهدوی‌کنی، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز تهران و رئیس دانشگاه امام صادق (ع) یکی از خادمان فعال حرم امام‌رضا‌(ع) به حساب می‌‌آید. وی که وزیر کشور در کابینه محمد‌علی رجایی و محمد‌جواد باهنر بود، پس از ترور آنها عهده‌دار تشکیل دولت موقت و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری شد.

البته به غیر از این افراد آیت‌الله جنتی و‌هاشمی شاهرودی نیز به عنوان خادم حرم امام‌رضا‌(ع) نقش پررنگی در مشهد مقدس دارند.

خادمین طلایی
«من 20 سالم بود و البته چهره‌ام خیلی سنم را پایین‌تر از آن چیزی که بودم، نشان می‌‌داد. مأمورهای حرم من را گرفتند که این کت را از چه کسی گرفتی و پوشیدی؟ مرا بردند انتظامات و در آنجا معلوم شد که ما یک هفته‌ای هست که جزء خادمین حرم امام‌رضا‌(ع) شدیم. بعد که رفتم المپیک و آمدم یک روز در حرم مردم ریختند دورو برم. در آنجا یکی ماچ می‌‌کرد و یکی دستم را می‌‌گرفت. داشتم خفه می‌‌شدم. بعد در این شرایط دیدم که آستین مرا یکی دارد می‌‌کشد. هر چی من دستم را می‌‌کشیدم، او بیشتر مرا‌ می‌‌کشید. بعد دیدم یک پیرمرد داره آستینم را پاره می‌‌کند، گفتم حاج آقا چیکار می‌‌کنی، گفت مگه شفا نگرفتی؟ می‌‌خواست آستین مرا به عنوان تبرک با خودش ببرد. و انصافاً حرم امام‌رضا‌(ع) دنیای دیگری است.» این خاطرات علیرضا دبیر، عضو شورای شهر تهران از روزهای اولی است که نامش در بین خادمین افتخاری حرم امام‌رضا‌(ع) قرار گرفته بود.

حسین رضا‌زاده، قهرمان جهان و المپیک بعد از قهرمانی‌های متعدد در مسابقات بین‌المللی رسماً خادم حرم امام‌رضا‌(ع) شد. بعد از موافقت با این موضوع، حکم خادمی رضازاده توسط تولیت آستان قدس رضوی اعطا شد.

به غیر از این دو ورزشکار، امیرضا خادم، رسول خادم، ‌هادی ساعی و خداداد عزیزی هم خادم حرم امام‌رضا‌(ع) به حساب می‌‌آیند. سه نفر اولی با ورود به مجلس و شورای شهر تهران، به نوعی وارد سیاست شده‌اند. عزیزی اما متولد مشهد است و در مواقعی که بیرون از مشهد مربیگری نکند، روزگار را در مشهد می‌‌گذراند. به همین دلیل، فرصت بیشتری نسبت به بقیه دارد و حق خادمی در حرم امام‌رضا‌(ع) را به خوبی ادا می‌‌کند.

سرداران و مجلسی‌های خادم
رحیم صفوی، فرمانده سابق سپاه پاسداران از سردارانی است که خادم آستان قدس رضوی به حساب می‌‌آید.

از وزرای سابق کشور سه تن از خادمین حرم امام‌رضا‌(ع) به حساب می‌‌آیند. محمد جهرمی وزیر کار در دولت نهم، دکتر مرندی، وزیر سابق بهداشت و دکتر زاهدی، وزیر سابق آموزش و پرورش که در دولت دهم کامران دانشجو عهده‌دار این پست شد، از خادمان حرم امام‌رضا‌(ع) هستند.

سیدشهاب الدین صدر، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی نیز جرو خادمان حرم امام‌رضا‌(ع) به حساب می‌‌آید. او هم خادم افتخاری است و در زمان حضور در حرم، در صحن قرار می‌‌گیرد و در آنجا خدمت می‌‌کند. حسن غفوری فرد، نماینده مردم تهران در مجلس هم یکی از دیگر نمایندگان مجلش شورای اسلامی است که نقش خادم افتخاری را ایفا می‌‌کند. وزیر نیرو در دولت اول و رئیس اسبق سازمان تربیت بدنی، چون بقیه چهره‌های برجسته و شناخته شده کشور سال‌هاست که در حرم امام‌رضا‌(ع) خادم است.