ایرانی ها چند میلیارد دلار برای مسافرت به ترکیه بردند؟

محمد هیراد حاتمی:
این روزها موضوع ارز مسافرتی یکی از سوژه های داغ حوزه اقتصاد به شمار می رود به طوریکه حجم قابل توجهی از اظهار نظر های مسئولان پولی و بانکی کشور و حتی اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس به این موضوع ارتباط پیدا می کند. به زعم بسیاری از کارشناسان اقتصادی تولد « ارز مسافرتی » در چرخه اقتصاد کشور از همان ابتدا اقدام نادرستی به حساب می آمد که سبب شد در سیستم ارزی کشور اختلال هایی ایجاد شود. اقدامی که پس از حدود دو سال در نهایت با نشست مردان اقتصادی دولت و مجلسی ها مهر « قطع » بر آن ثبت شد و بر اساس بخشنامه بانک مرکزی فقط در سال یک بار به مسافران سفرهای زیارتی 200 دلار تعلق می گیرد. خبری که در همان روز نخست انتشار آن با واکنش های بسیاری روبرو بود اما به راستی حذف ارز مسافرتی چه تاثیری بر سیستم اقتصادی کشور خواهد داشت؟  
متاسفانه علیرغم احکام برنامه چهارم توسعه، نرخ ارز بدون توجه به تورم، تقریبا ثابت نگه داشته شد. در همین رابطه حتی کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایر ان گزارشی تهیه کرد که هزینه ارز مصرفی یک بنگاه تولیدی داخلی را برآورد و طی تحلیلی محاسباتی اثبات کرد که بنگاه های اقتصادی تولیدی کشور، در شرایط نابرابر رقابت با تولید کننده خارجی قرار گرفته و هزینه واقعی ارز برای تولید کننده خارجی بسیار ارزان تر است و به همین دلیل با سیل واردات روبرو هستیم.
همین نامناسب بودن نرخ ارز موجب واردات کالاهای مصرفی و لوکس شد که این موضوع نیز توازن اقتصاد ایران برا بر هم زده است. با مشاهده کسری مبادلات ایران با برخی کشور ها به این نتیجه خواهیم رسید که علیرغم منتفع شدن از کشور ما در برخی از مجامع نه تنها بر علیه ما رای انشا کرده اند، بلکه با تبعیت از تحریم ها و عدم ارسال کالاهای سرمایه ای ، کشورمان را مرکزی برای تولیدات و اشتغال کارگران خود قرار داده اند.
باید به این نکته اشاره کرد که نرخ نامناسب ارز باعث اتلاف و خروج ارز از کشور، که از انفال بوده و متعلق به همه آحاد ملت است، نه تنها برای سرمایه گذاری مورد استفاده قرار نگرفته، که نسل های آتی از آن بهره مند شوند، بلکه با مصرف آن در مسافرت شخصی و یا تجاری، آنها را به هدر داده ایم.

در ادامه نتایج فقط یکی از کشور های که آمار گردشگران ورودی ایران به کشور خود را ارائه داده را مورد بررسی قرار می دهیم و قضاوت را به عهده خود شما خوانندگان می سپاریم.
روند ورود گردشگران ایرانی به کشور ترکیه در سال های مختلف به شرح نمودار زیر است:

روند تحول گردشگران داخلی و خارجی کشور ترکیه و درآمد های حاصل از آن را در جدول زیر می توانید مشاهده کنید:

 مجموع ارز خروجی از کشور توسط مسافرت گردشگران ایرانی به ترکیه طی سال های گذشته آمار بسیار جالبی است که می توانید در نمودار های زیر این آمار را به طور دقیق مورد بررسی قرار دهید:

کل ارز خروجی از کشور توسط مسافرت گردشگران ایرانی به ترکیه حدود 8 میلیارد دلار است که به تفکیک در جدول زیر مورد بررسی قرار گرفته است:

بررسی تراز تجاری ایران و ترکیه حکایت از کسری تراز تجاری ایران با ترکیه دارد که این رقم را در نمودار زیر می توانید مشاهده کنید:

بر اساس آمار هایی که در نمودار های فوق مورد بررسی قرار گرفت جکایت از این دارد که جمع منابعی که برای ورود کالا و خدمات از ترکیه پرداخت نموده ایم رقمی معادل 15 میلیارد دلار است.

 از سوی دیگر می توان به بررسی کسری تراز صادرات و واردات گمرکی کالایی ایران از آلمان، کره جنوبی، چین و امارات  طی سال های 1373 تا 1389 پرداخت که از جنبه های مختلف حائز اهمیت است:

3939