شانزدهمین اجلاس جنبش عدم تعهد در روزهای آتی درحالی در تهران برگزار می شود که بدلایل گوناگون این موضوع می تواند به یک اتفاق بزرگ در ایران، منطقه و حتی سطح بین الملل تبدیل شود.
جنبش عدم تعهد که در خاستگاه اولیه خود حرکتی بر خلاف مسیر جاری تحولات نظام بین الملل در دهه 50 وبعد از آن بوده است تاکنون بدلایل گوناگون با وجود پتانسل های مختلف نتوانسته از این ذخیره مناسب بهره گیری بارزی را سامان دهد به همین جهت در فضای تغییرات اخیر کشورهای خاورمیانه بسیاری چشم به جهش سازمانی در این نهاد بین المللی دوخته اند.
جنبش عدم تعهد در اهداف خود موضوعاتی همچون حمایت از حق تعیین سرنوشت، حاکمیت و استقلال ملی و یکپارچگی سرزمینی کشورها،مخالفت با آپارتاید، عدم الحاق به پیمانهای نظامی چند جانبه و استقلال کشورهای عضو از قدرتها یا رقابتها و نفوذ بلوک بندی های سیاسی، مبارزه با امپریالیسم در تمامی اشکال، مبارزه علیه استعمار، استعمار جدیدی نژادپرستی،اشغال و تسلط خارجی، خلع سلاح، عدم دخالت در امور داخلی و... توسعه اقتصادی، اجتماعی را دنبال می کند ولی آنچه مسلم است اینکه این جنبش برای پویایی حیات سیاسی خود نیاز به تحرکات جدیدی دارد.
تحرکات جدید عدم تعهد در اجلاس تهران می تواند با توجه به برخی تغییرت در داخل و خارج این مجموعه نقطه آغازی برجهش این سازمان برای آینده باشد چراکه برخی صاحب نظران بر این باورند که در صورت شکل نگرفتن این تحرک درونی عدم تعهد از پویایی می افتد و در مسیر جدیدی برای رکود یا حداقل کم اثر شدن حرکت خواهد کرد.
با توجه به این مهم در اجلاس تهران اتفاق نظر سران برای تعیین تکلیف برخی امور می تواند نقطه آغازی برای دوران جدید نم در فضای رو به آینده با تمامی تغییرات باشد چراکه تحولات چشمگیرو پرشتاب جهانی غفلت از لحظه ای درنگ را از جامعه بشری نمی پذیرد و لذا فوریت موضوع بسیار بدیع بنظر می رسد.
در این راستا برخی متغیرها می بایست با جدیت بیشتر به مجموعه نم اضافه شود تا پویایی مور نیازفراهم گردد که به ترتیب اهمیت مورد ذیل بیان می گردد:
1-به اذغان صاحب نظران، نم از فقدان یک دبیرخانه منسجم رنج می برد و نداشتن این مرکزیت باعث هدر رفت یا به نتیجه نرسیدن امور این جنبش می گردد که در صورت داشتن دبیرخانه بطور حتم موضوع دبیرکلی نیز مورد مداقه بوده و به سرعت رسیدگی به امور کمک شایانی خواهد کرد.
2-جنبش غیر متعهد ها در اهداف و نگرش های خود با عنایت به گذشته چند دهه از آغار فعالیت آن و به جهت سرعت تحولات نظام بین الملل و الزمات زندگی سیاسی امروز، نیازمند برخی تغییرات اساسی در اقدامات خود است که این مهم بر عهده تمامی اعضای آن می باشد.
3- حیات سیاسی نم با محوریت چهره های بزرگ دهه 50 عجین شده بود که این آغار نیز از ظرفیت و نیازهای جهان آن روز و مطالبات و خواسته ای ملل آن ایام نشات می گرفت و به همین دلیل بنظر می رسد ظرفیت مهم رهبران و چهره های صاحب نام امروزی نیز باید بار دیگر به کمک ملل عضو این جنبش درآید ودر چنین فضایی نقش کشورهای دارای رهبرانی با نگاه کلان جهانی می تواند پررنگ شود.
4-تجربه نسبتا موفق برخی اتحادیه ها و سازمانهای جهانی و منطقه ای نشان از آن دارد که فعال سازی قابلیت جوامع عضو بویژه در عرصه اقتصادی و تجاری که به ارتقا وضعیت اقتصادی کشورها منجر می شود یکی از راههای موثر و حیات بخش ملتها در تداوم عمرجنبش هاست و نم نیز با داشتن پتانسیل مهم مواد خام و اولیه می تواند در سایه مدیریت ایران از تجربه و دانش کشورهای مستقل عضو بهره گیری نماید.
5- داشتن کمیته های کاری فعال و بروز براساس نیاز جوامع می تواند نقطه جهش دیگر نم باشد که به عنوان کانونهای انرژی بخش از ان یاد می شود که در سازمانهای امروزی برای انها تلاش مضاعفی صورت می گیرد تا بخشهای حقوقی ،زیست محیطی،آموزشی و پژوهشی،امور زنان،ارتباطات و رسانه ها شکل بگیرد ودر سایه این نهادها به امور کشورهای عضد با تعدد مجاری و مراکز بیشتری رسیدگی شود.
6- جهان امروزی در بطن خود مدیون ارتباطات به مفهوم وسیع خود می باشد و تاکنون نم از این تجربه موفق دیگر ملتها و دولتها کمتر بهره عمومی برده است که بنظر می رسد به ثمر رساندن یک تمرکز سازمانی در میان اعضای عدم تعهد برای مقابله یا تهاجم غولهای رسانه ای غرب و شرق ضرورت دارد.
7- در دوره های فبلی فعالیت نم، روال بر این بوده که در سایه فقدان سامانه های مختلف نهادی و سازمانی، تروئیکا این جنبش عهده دار مسئولیت امور مختلف باشد که در برخی دوره ها این راهکار موثری برای حل مناقشات و بحرانها بوده که خود تابعی از جایگاه آن کشور در نظامات بین المللی بوده است که بنظرمی رسد این نوع نگاه در سایه نظامات فعلی دارای کارآمدی نبوده و برای برون رفت عدم تعهد از این شرایط کشورها باید از خود ابراز وجود نشان داده و خود را از سایه ساختار نظام سلطه برهاند.
8-جنبش عدم تعهد به تبع مشکلات ساختاری و جایگاه بسیاری از اعضا مدتهاست که نتوانسته مطالبات در خور توجهی از خود بروز داده ولی با نظربه گستره اعضای فعلی آن می توان گفت که این جنبش در دوره جدید خود می تواند برخی خواسته ها و نیازها همانند درخواست عضویت در شورای امنیت و داشتن جایگاه ثایت در برخی زیر سیستم های سارمان مللو نیز داشتن مجموعه دفاعی منسجم برای حضور در بحرانهای بین المللی و اموری شبیه به این را تجربه کند.
9- جنبش عدم تعهد در کارنامه فعالیت سالیان اخیر خود نقطه روشن مانور سیاسی در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی تمی را دارد و بنظر می رسد که نم استعداد مناسبی در برخی جایگاههای جهانی از خود بروز داد ه واین قابلیت در دیگر نهادها هم قابل تکرار است.
10- نکته پایانی اینکه در سایه قیامهای مردمی در خاورمیانه وهمچنین شرایط نامناسب قدرتهای بزرگ بدلیل بحران مالی وتجربه تلخ ملتهای آزاده در ارتباطات سیاسی با قدرتها و از سوی دیگر عطش ملتها و برخی دولتها برای شکل دهی به روح جدیدی بر نظامات بین المللی و یافتن هویتی مستقل از ترتیبات بجای مانده از جنگ دوم جهانی ، جنبش عدم تعهد فضا و بستر مناسبی برای همگرایی ملل متکی بخود ودارای روح آزاد منشی خواهد یافت که در صورت ظهور چنین فضایی بطور حتم نگاه نم به آینده نگاهی پر امید وجان افزاست.
/2727
نظر شما