اندیشمندان جهان نقش فرهنگی تقریب در رسیدن به همزیستی اجتماعی را بررسی کردند

در این کنفرانس یک روزه، جمعی از شخصیت‌ها و اندیشمندان برجسته مسلمان از کشورهای مختلف مصر، انگلیس، لبنان، الجزایر، عراق، مغرب، فرانسه، پاکستان، هند، یمن، استرالیا، ایران، عربستان سعودی و بحرین شرکت کردند. در برنامه بعد از ظهر این کنفرانس، چند تن از شخصیت های اندیشمند اسلامی به سخنرانی پرداختند.
در زیر چکیده ای از مقالات و سخنرانی های شرکت کنندگان در این کنفرانس را می خوانید:
• تقریب گامی پیشروانه در تحقق گفتگوی مذهبی
حجت الاسلام شیخ حاتم ابودیه از کشور لبنان و امام جمعه و جماعات جمعیت مسلمانان لبنانی مقیم بریتانیا در لندن، یکی از سخنرانان ششمین نشست تقریب بین مذاهب اسلامی بود که سخنان خود را با عنوان "تقریب گامی پیشروانه در تحقق گفتگوی مذهبی" آغاز نمود.
حجت الاسلام ابودیه با تاکید بر اینکه برگزاری ششمین کنفرانس تقریب با عنوان نقش فرهنگی تقریب در تحقق همزیستی اجتماعی ، موضوعی است که حضرت امام خمینی (ره) از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی همگان را به آن دعوت می نمود، اظهار داشت: این تاکید امام خمینی پیشرفتهای بزرگی را در راه وحدت وتقریب بین مذاهب به ارمغان آورد و هم اینک حضرت آیت الله العظمی خامنه ای نیز در همین مسیر با عزم وجدیّت تمام گام بر می دارند.
امام جماعت جمعیت مسلمانان لبنانی مقیم بریتانیا افزود: این کنفرانس در زمانی برگزار می شود که جهان اسلام در حال تغییر و تحوّل است و نهضتهای اسلامی در سرزمینهای مختلف فعالانه رشد کرده و دست آوردهای بزرگی نیز بدست آورده اند و البته این موضوع موجب افزایش توطئه ها بر علیه امت اسلامی نیز شده و خطرات متعدد ومتنوعی آنان را تهدید می نماید.
حجت الاسلام شیخ حاتم ابودیه با اشاره به اینکه در زمینه اجتماعی برخی جوامع اسلامی بدلیل فعالیتهای تروریستی دشمنان اسلام گرفتار نوعی هرج و مرج شده وامنیت اجتماعی وسیاسی آنان به مخاطره افتاده است، گفت: دشمن با بهره گیری از امکانات گسترده خود سعی در ایجاد اختلاف و چند دستگی در میان امت اسلامی را دارد و با تلاش بسیار درصدد آن است تامانع از اتحاد و همبستگی میان مسلمانان از همه مذاهب اسلامی شود. و در این راه حتی از تحریک احساسات مذهبی ملل مسلمان نیز فروگذار نیست و همچنین با تقویت اختلافات جریانهای مذهبی تندرو ، از ستیز میان آنان بیشترین بهره ها را می برد. هدف نهایی همه این تلاشها وفعالیتها ، ایجاد سلطه ای جدید بر ملتها و سرزمینهای اسلامی و جلو گیری از پیشرفت مسلمانان و ایجاد چندگانگی و دشمنی میان آنان به بهانه های مختلف است.
امام جمعه وجماعت مسلمانان لبنانی مقیم بریتانیا در آخرین بخش از سخنان خود افزود: محور همه تلاشهای دشمنان اسلام بر قطع ارتباطات و گفتگوی میان مسلمانان از مذاهب مختلف اسلامی متمرکز شده است ؛چراکه آنان می دانند مهمترین عامل قوت و بازدارندگی و اتحادمیان مسلمانان؛ گفتگو برای حل اختلافات مذهبی است و اگر مسلمانان با محوریت شرع مقدس اسلام گردهم آیند، همه توطئه های دشمنان و بیگانگان نقش بر آب خواهد شد.
• فواید و بهره های تقریب بین مذاهب
دکتر کمال الهلباوی رییس انجمن وحدت اسلامی مصردربریتانیا و از شخصیتهای برجسته کشور مصر، از دیگر سخنرانان بود که محور سخنان حود را "فواید و بهره های تقریب بین مذاهب" قرار داد و با تاکید بر اینکه قرآن و سنّت پیامبر اکرم(ص) مرجع همه مسلمانان و منابع اصلی قوانین اسلامی هستند و پیام اسلام و مسلمانان به جهانیان را از خلال آیات قرآن و احادیث که اختلافی در جوهر معنای آنها بین شارحان و مفسران دینی نیست، می توان فهمید. و راه دستیابی به این مفاهیم آنگونه که در قرآن نیز آمده است که: "همانا امت شما امت واحدی است" و نیز "با هم نزاع نکنید که شکست می خورید" و همچنین "به ریسمان الهی چنگ زنید و متفرق نشوید"، می باشد.
رییس انجمن وحدت اسلامی مصر در بریتانیا با تاکید بر این مطلب که آثار و پیامدهای ناهنجار تفرقه و درگیری و یا بی توجهی به مساله مهم تقریب میان مذاهب، نیاز به توضیح ندارد و وجود 57 دولت اسلامی شاهدی گویا بر این مدعاست، افزود: بهره و فایده اصلی تقریب رواج گفتگوی هدفمند دینی و عالمانه و معالجه مشکل افراطی گری و تکفیر است که از دیر زمان از عهد خوارج همچنان لاعلاج باقی مانده است .
وی افزود: از دیگر فواید تقریب تعیین اولویتهای طرح بازسازی امت واحده اسلامی در برابر نظام سلطه جهانی و نیز برخورد با تهاجم فرهنگی به مقدسات اسلامی وتقویت بیداری اسلامی و مراقبت از آن است.
دکتر کمال الهلباوی تاکید نمود: بی تردید اتحاد مسلمانان و یکپارچگی امت اسلامی مساله مهمی است که هر مسلمان غیرتمند باید برای رسیدن به آن تلاش کند و در این راه از هیچ کوششی دریغ ننماید.
• تقریب: پاسخی به فراخوانی اسلام به وحدت
دکتر نابی بوعلی استاد دانشگاه معسکر الجزایر به طرح نظرات خود با عنوان "تقریب: پاسخی به فراخوانی اسلام به وحدت" پرداخت و با استناد به آیه: "إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ" اظهار داشت: در روزگاری که امت اسلامی مورد هجوم همه جانبه از سوی دشمنان اسلام قرار گرفته است؛ مغتنم ترین فرصت برای پیگیری مسائل جهان اسلام، حضور جدّی و مشارکت فعّال در کنفرانس هایی از قبیل کنفرانس تقریب بین مذاهب اسلامی است که رسالت نهایی آن نیز وحدت و تشکیل امت واحده اسلامی است و قطعاً بهترین گزینه ممکن برای حل مشکلات جهان اسلام ،تقارب افکار میان رهبران مذاهب دینی و اندیشمندان جهان اسلام است.
استاد دانشگاه معسکر الجزایر با اشاره به اینکه همه ملتهای جهان در حوادث مختلف تاریخی خود دچار سختی ها و مشکلات فراوانی می شوند ولی ملتهای بزرگ و آزاده هیچگاه آسیب های وارده به خود را در برابر دیگران پنهان نمی نمایند؛ بلکه با امید و اراده و اعتماد به نفس، عزم خود را برای بازسازی و پیشرفت سرزمین خود بکار بسته و در کوتاهترین زمان ممکن برای مشکلات خود راه حلی پیدا می کنند، گفت: امت اسلامی نیز به دلیل رسالت جاودانی که بردوش دارد؛ از هیچ تلاش و کوششی در این راه فروگذاری نمی کند و با توکل به خدای متعال و به استناد ایه کریمه قرآن که می فرماید: "فان مع العسر یسراً"، امید به آینده دارد و مطمئن است که وعده الهی که همان پیروزی حق بر باطل و پیروزی امت اسلام بر دشمنان و هم پیمانان شیطان است ،روزگاری محقق خواهد شد.
دکتر نابی بوعلی افزود: وعده های الهی، حقیقتهای صادقی هستند که علیرغم همه تفرقه افکنی ها و دست اندازی های دشمنان، این اطمینان را به مسلمانان می دهد که تقریب میان مذاهب اسلامی آینده روشنی را در پیش خواهد داشت و قطعاً محقق خواهد شد و فرصتی را فراهم خواهد نمود تا نشان دهد چه کسانی باطرد اختلاف و دشمنی و به سود امت اسلامی با داعیه داران تقریب در این آزمون بزرگ همراهی می کنند.
استاد دانشگاه معسکر الجزایر با تاکید بر اینکه با وجود تلاشهای تفرقه آمیز دشمنان در جهانی که درحال ایجاد قطب بندیهای مختلف سیاسی و اقتصادی و اجتماعی جدید است، تقریب میان مذاهب اسلامی امری ضروری و عاجل و قطعی است، اظهار داشت: اگر جهان اسلام نتواند از منظر وحدت و اتحاد خود نیرومند شود؛ پس از چه راهی این قدرت و توان و ظرفیت برای جهان اسلام پدیدار خواهد گشت؟ و چگونه خواهد توانست با پراکندگی و تفرقه به نیّات و اهداف خود دست یابد و قدرت خود را بازیابد؟ و چگونه می تواند جایگاه واقعی خود را در تاریخ رقم زند در حالیکه برای تقویت تمدن خود کار شایسته ای نکرده باشد؟ و چگونه می تواند دشمنان خود را در مقابل خود وادار به اعتراف به ضعف نماید در حالیکه که خود توانایی و قدرت لازم را نیافته باشد؟
• اخلاق حسنه برنده ترین سلاح پیامبر برای نزدیک شدن به یکدیگر
از دیگر سخنرانان این کنفرانس شیخ فیض الاقطاب صدیقی، رییس دانشگاه اسلامی حجاز در بریتانیا بود که با اشاره به تهاجمات توهین آمیز اخیر و اهانت دشمنان اسلام به ساحت گرامی پیامبر اکرم(ص)، این حرکات را که روز به روز به ویژه در کشورهای اروپایی و آمریکا در حال گسترش است؛ رویکردی نظامند از سوی دشمن به منظور ترویج اسلام هراسی و زشت انگاری مسلمانان دانست و گفت: ما که در این کنفرانس گردهم آمده ایم تا در خصوص تقریب بین مذاهب بحث کنیم باید ببینیم که در سایه این تقریب چه کار گروهی می توانیم در خصوص برخورد با این توهین ها و اهانتها به ساحت پیامبر و مسلمانان جهان، انجام دهیم.
وی افزود: همانطور که بُرنده ترین سلاح پیامبر اخلاق حسنه او بود، ما نیز می توانیم با پیروی از رفتار پیامبر گرامی خود و بکار گیری اخلاق حسنه برای ترویج وتوسعه اسلام عزیز بهره ببریم.
شیخ فیض الاقطاب صدیقی با تاکید بر اینکه ما باید تمامی تلاش خود را مصروف اتخاذ جهت گیری های واحد در میان امت اسلامی در سراسر جهان کنیم، افزود: اصول ما برگرفته از ایجاد وحدت میان مذاهب و فرهنگهاست و بر اساس سیره نبوی، تقریب میان مذاهب در صورتی عملی خواهد شد که اقشار مسلمین با یکدیگر به گونه ای رفتار نمایند که دوست دارند با آنان رفتار شود و برای برادران دینی اشان همان چیزی را طلب کنند که برای خود می خواهند.
رییس دانشگاه اسلامی حجاز بریتانیا افزود: ما بر این باوریم که عمل به سیره نبوی می تواند برطرف کننده همه اختلافات باشد و احترام متقابل وعزّت مسلمانان را تامین نماید.
• چالشهای تربیت دینی و اجتماعی و سیاسی
در بخش پایانی برنامه ششمین کنفرانس تقریب مقاله خانم دکتر مریم آیت احمد رییس بخش ادیان و فرهنگها در دانشگاه ابن طفیل و دانشکده ادبیات و علوم اسلامی قنیطره مغرب که بدلیل گرفتاری کاری نتوانسته بود در کنفرانس حضور یابد قرائت شد.
در مقاله خانم دکتر آیت احمد که با عنوان"چالشهای تربیت دینی و اجتماعی و سیاسی" تنظیم شده بود، آمده است: مهمترین مشکلی که مسلمانان ساکن در اروپا و از مذاهب اسلامی با آن مواجه هستند، مشخص کردن رابطه بین هویّت و ادغام شدن و یا جذب در فرهنگ غیرشدن است. تربیت دینی واجتماعی مسلمانان و فرزندان آنان بسیار فراتر و مهمتر از آن است که با نگاهی کم توجه ویا بی توجه و یا حتی با بزرگنمایی سطحی به آن نگریسته شود. بلکه بایستی با اندیشه ای عمیق و فعّال و دورنگر، آینده شهروند مسلمان اروپایی را به دور از حساسیت ها و ترس از طرح پرسشهای جدّی بررسی کرد تا پاسخهای مناسبی برای راهنمایی نسلهای دوم وسوم مسلمانان پیدا نمود.
رییس بخش ادیان و فرهنگها در دانشگاه ابن طفیل و دانشکده ادبیات و علوم اسلامی قنیطره مغرب در مقاله خود اضافه کرده است: شاید مهمترین پرسشی که از نظر معرفت شناسی و روان شناسی ذهن را درگیر خود می نماید ، سوالهایی است که در رابطه با آزادی و دموکراسی و اصالت داشتن حقوق بشر به عنوان مجموعه ای از مفاهیم و ارزشهای جامعه مدنی مطرح می شود. ولی آیا شهروند اروپایی که هویت اسلامی دارد می تواند مبانی جدیدی را مبتنی بر مدنیّت از نو بسازد. به گونه ای که از درون آن ؛ فرهنگها و سنتها و روشهای جدیدی متولد شود؟ لذا همه اندیشمندان بایستی تلاش نمایند تا برای مجموعه ای از اینگونه پرسشها ، پاسخ شایسته ای را پیدا کنند.
بنا بر همین گزارش در برنامه پایانی بعدازظهر این کنفرانس نیز، سخنرانان در میزگرد پاسخ به سوالات شرکت کنندگان در کنفرانس حضور یافتند و پاسخگوی سوالات حاضرین بودند.
ششمین کنفرانس بین المللی تقریب بین مذاهب اسلامی کار خود را با صدور قطعنامه ای پایان داد.
/30462